[-i]

[eskimiş]

• Yenmek

• Ütmek (II)

[-i]

• Elde bulundurmak, ele almak

  Kucağında kundaklı bir çocuk tutuyordu. - Ömer Seyfettin

• Ele geçirmek, yakalamak

  Evvela bu terbiyesiz köpeği tuttu, bağladı. - Ömer Seyfettin

• Avlamak

  Dalyan işletiyorum, tuttuğumuz balığı tekrar denize döküyoruz. - Refik Halit Karay

• Yanında bulundurmak, alıkoymak

  Siz gelinceye kadar çocuğu ben tutarım!

• Hürriyetinden yoksun bırakıp bir yere kapamak, tevkif etmek

  Vahşidir, hiçbir zaman onu kafeste tutmak mümkün değildir. - Sait Faik Abasıyanık

• Kaplamak

  Tabanı otuz, otuz beş metre kadar tutan bir eşkenar üçgen biçimindedir. - Tarık Buğra

• Kırağı, çiğ veya kar bir yüzeyde görünür durumda olmak, kalmak

  Şu yağan kar bir tutsun, seyreyle sen ertesi gün çocukları. - Sait Faik Abasıyanık

• Denetimi ve yetkisi altına almak

• Desteklemek, birinden yana çıkmak

• Benimsemek, beğenmek

  Ama öylelerini de çevresinde kimse sevmemiş, tutmamıştır. - Tarık Buğra

• Gereğini yapmak, yerine getirmek

  Verdiği sözü tutmuş, vaktinde gelmişti.

• Uygun gelmek, çelişmez olmak

  Bir talih eseri olarak ondan gelen cevap benim kendi bulduklarımı tuttu. - Reşat Nuri Güntekin

• Kapatmak, sarmak

• Hizmetine almak veya kiralamak

  Burada bir kat tuttum. Yazı geçireceğim. - Peyami Safa

• Bir işe herhangi bir anlayışla girişmek

  Yapıyı geniş tuttu.

• Beddua, dua, ah vb. etkisini göstermek, gerçekleşmek, yerine gelmek, varmak

  Avradın ilenci tutarsa senin iki gözün kör olacak. - Memduh Şevket Esendal

• Ulaşmak, varmak

  Hayvanlar, Bağdat Caddesi'ni tutmuş, çalakamçı ilerliyor. - Sermet Muhtar Alus

• Para toplamı ...-e varmak, değeri olmak

  Aldığım şeyler bin lira tuttu.

[halk ağzında]

• Uğramak

  Vapur İzmir'i tutmayacakmış.

• Herhangi bir durumda bulundurmak

  Seksen bir yaşında da olsa çalışmak insanı zinde tutuyor. - Haldun Taner

• Varsaymak, farz etmek

  Haydi tutalım babasının bir günahı vardı, çekti. - Memduh Şevket Esendal

[-e]

[-i]

• Hedef olarak almak

  Taşa tutmak.

[-e]

[-i]

• Alacağa veya vereceğe saymak

  On bin lirayı borcunuza tuttum.

[-e]

[-i]

• Yaklaştırmak

  Biraz toz olsa mendilini burnuna tutar. - Abdülhak Şinasi Hisar

• Kullanmak

  Yaşmak tutmak. Ustura tutmak.

• Bağlamak

  Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım. - Bekir Sıtkı Erdoğan

[nesnesiz]

• Beklenen sonucu vermek

  Toprağa atılan her tohum bir ümittir. Tohum ya tutar ya tutmaz. Ya yeşerir ya yeşermez. - Şevket Rado

[nesnesiz]

• İş görebilmek

  Eli ayağı tutsun, açlıktan ölmesin, yeterdi ona. - Tarık Buğra

[nesnesiz]

• Sürmek, zaman almak

  Bu iş iki saat tuttu.

[nesnesiz]

• Yapışarak veya sokularak çıkmaz olmak

  Boya tutmadı. Çivi iyi tuttu.

• Bir şeyi kullanması için uzatmak

  Kucaklaşma sahanlıkta başlar ve ayakkabılarını çıkarıp karısının tuttuğu terliklerini giyene kadar Serdar'ın kolları boynunda kalır. - Tarık Buğra

• Sunmak

  Konuklara şeker tutmak.

• İşgal etmek

• İzlemek

  Tepeden inince Değirmendere'ye hâkim bir iz tutacaksınız. - Refik Halit Karay

• Bırakmamak

  Baba sesini çıkarmadı hatta öksürüğünü bile galiba tuttu. - Peyami Safa

• Sarmak, bürümek

  Hey başları duman tutmuş dağlar, hey! - Halk türküsü

• Asılmak, kuvvetlice sarılmak

  Üç kişi tutarlarmış da onu pencerenin önünden çekemezlermiş. - Peyami Safa

• Bir kimsenin yerini almak

  Bak azizim, dedim, ben senin yerini tutamam. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

• Otobüs, vapur, uçak vb. hasta etmek

• Herhangi bir durumda kalmasını sağlamak

  Kapıyı açık tutmayın.

• Bir yerde kalmasını sağlamak

• Bir sanat eseri geniş ilgi görmek

  Eğer piyes tutar da alkışlanırsa bir yazara yakışacak bir kıyafet giymeliydim. - Cahit Uçuk

• Biriktirmek, tasarruf etmek

  Sen metelik tutuyorsun gibi geliyor bana. Ay başına kadar bana ödünç versene. - Memduh Şevket Esendal

• Askerlikte, bankacılıkta durdurmak, blokaj

• Başlamak

  Kadınların başında gördüğünüz bürümcükten, iç çamaşırlarından tutunuz da entarilik kaba pamuklulara kadar hepsi Osmanlı malı idi. - Falih Rıfkı Atay

• Bir şey düşünmek

  Herkes aklından bir sayı tutsun.

[spor]

• Takım oyunlarında karşı takımdaki bir oyuncuyu yakından izlemek, markaja almak

Ata Sözleri ve Deyimler

• tut kelin perçeminden
• tut ki
• tuttuğu altın olsun
• tuttuğu dal elinde kalmak
• tuttuğunu koparmak

[-i]

• Okumasını, öğrenim görmesini sağlamak

  Babamın beni büyük kentte okutacak parası olmadığı için öğretmen olmuştum. - Nezihe Meriç

[nesnesiz]

• Okuma işini yaptırmak

  Kumandan paşaya bu akşam şiir okutmak istiyoruz. - Falih Rıfkı Atay

[nesnesiz]

• Ders vermek, bir konu üzerinde yetiştirmek

  Lisede İngilizce okutuyor.

[argo]

• Satarak elinden çıkarmak

  Bana iki sandık çay verdi. Bunları al okut, dedi. - Sait Faik Abasıyanık

[-i]

• Aklında kalmamak, hatırlamamak

  Biz şimdi Evliya'nın hayalhanesinden aktardığı tatları unutmadan gerçeklere dönelim. - Aydın Boysan

• Bir şeyi dalgınlıkla bir yerde bırakmak

• Bir şeyi yapamaz duruma gelmek

  Onu da bilirdim eskiden memleketteyken amma sonradan unuttum. - Osman Cemal Kaygılı

• Bağışlamak

  Onun yersiz davranışlarını çoktan unuttum.

• Gereken önemi vermemek, üstünde durmamak

  İçinde kabaran sevinçten vücudunun berelerini unutarak uyudu. - Halide Edip Adıvar

• Hatırdan, gönülden çıkarmak

  İyiliğini de ölünceye kadar unutmam. - Memduh Şevket Esendal

[-i]

• Ulumasını sağlamak

  Şimdi ezanın sustuğu bu öksüz yurtlara çanlarını ulutmak için Selanik'e vapur vapur gelen Kafkasya Rumları yerleşiyorlardı. - Ömer Seyfettin

[-i]

• Ağızda bulunan bir şeyi yutağa geçirmek

• Tam ve doğru söylememek

  Bazı heceleri yutuyor.

[mecaz]

• İnanmak, aldanmak, kanmak

  Bize numara yapma, yutacak enayi değiliz. - Sermet Muhtar Alus

[mecaz]

• Söylemek istediği bir sözü kendini tutarak söylememek

[mecaz]

• İyice, eksiksiz olarak öğrenmek

  Bazen üçer yüz sayfalık iki kitabı birden, yirmi dört saat zarfında hatmedip yuttuğu olurdu. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[mecaz]

• Işık, ses gücünü, parlaklığını azaltmak

  Duvarlar bütün ışıkları yutuyor, halkın üstüne bir toprak rengi dökülüyor. - Memduh Şevket Esendal

[teklifsiz konuşmada]

• Dayanıp sesini çıkarmamak, katlanmak

  Ben bu ağır sözleri yutmam.

[-i]

• Haksız olarak kendine mal etmek, zorbalıkla elinden almak

  Sakarya'nın doğusunda Türk Ordusu da kıvrılarak bu canavarın Ankara'yı yutmasına mâni olmaya çalışıyordu. - Halide Edip Adıvar

• Oyunda bir şey kazanmak

[-i]

• Hoş olmayan bir koku bırakmak

  Sigara elimi kokuttu.

• Bozulup kokmasına neden olmak, kokuşturmak

  Eti kokutmak.

[mecaz]

• Bir işi uzatarak çıkmaza sokmak

[-i]

• Suyunu ve ıslaklığını giderip kuru duruma getirmek

  Gözyaşlarını kurut, dedi, bilirsin ki kader değişmez. - Cemil Meriç

• Bitki canlılığını yitirmek

  Tek başına dolaştığın derin, yeşil ormanlarda / Yaprakları kurutacak sonbaharı düşündün mü? - Enis Behiç Koryürek

• Bazı sebze ve meyvelerin buharlaştırılmasıyla kuru bir durum almasını sağlamak

[mecaz]

• Cılız duruma getirmek, zayıflatmak

  Bu hastalık onu kurutmuş.

[mecaz]

• Yiyecek ve içecekleri yiyip bitirmek

[mecaz]

• Uğursuzluk getirmek, yok etmek

  Dâhilde bütün millî kuvvetlerimizi dağıttılar, bütün kabiliyetlerimizi kuruttular. - Peyami Safa

[-i]

• Korkmasına yol açmak

  Şimdi beni artık bu sessizlik korkutmakta. - Adalet Ağaoğlu

• Kaygıya düşürmek

  Sevdiğimiz bir kadının nazarımızda meziyet teşkil eden birçok hâlleri, karımız olacak kadında bizi korkutur. - Hüseyin Cahit Yalçın

• Gözdağı vermek

[-i]

• Solumasına sebep olmak

  Bu yokuş beni soluttu.

[nesnesiz]

• Somurtmak, surat asmak

[halk ağzında]

• Ayakta durmak, dikilmek, beklemek

[-i]

• Uyumasını sağlamak, uyur duruma getirmek

[mecaz]

• Acı, keder vb.ni hafifletmek

  Yeisimi uyutmak için dimağımı tarih okumakla yoruyorum. - Reşat Nuri Güntekin

[mecaz]

• İlgi konusu olmaktan çıkarmak, unutturmak

[mecaz]

• Aldatmak, kandırmak

  Bugün yarın diye uyuttun durdun beni. - Attila İlhan

[-e]

[-i]

• Dokuma işini yaptırmak

[-i]

• Toz kaldırmak, çevreye toz yaymak

• Kar, toz gibi savurmak

• Böbürlenmek, yüksekten konuşup söylediği sözü yerine getirmemek, palavra atmak, mangalda kül bırakmamak

[mecaz]

• Aklını yitirmek

  Hangi doktor hastasına resmen sen tozutuyorsun dostum, demiştir? - Haldun Taner

[-i]

• Bir kimsenin acısını veya sıkıntısını yatıştırmak, teselli etmek

  Düşün, bir acın var ki ben avutamıyorum / Gidiyorsun elimden, seni tutamıyorum - Faruk Nafiz Çamlıbel

• Oyalamak

  Beni bebek gibi avutmak istiyordu. - Ayla Kutlu