[isim]

[eskimiş]

• Alçalma, düşkünlük

• Ayıplanacak şey

  Böyle bir kitaptan bahsetmek benim için zül, muharriri için de bir şereftir. - Asaf Halet Çelebi

Ata Sözleri ve Deyimler

• zül saymak (veya addetmek)

[isim]

[bitki bilimi]

• Gülgillerin örnek bitkisi (Rosa)

• Bu bitkinin katmerli, genellikle kokulu olan çiçeği

Ata Sözleri ve Deyimler

• gül gibi
• gül gibi bakmak
• gül gibi geçinmek (veya yaşamak)
• gülleri yarılmak
• gülü seven dikenine katlanır
• gül üstüne gül koklamamak
• gülü tarife ne hacet, ne çiçektir biliriz

[sıfat]

• Hayatı sona ermiş, artık yaşamıyor olan, meyyit, morto, diri karşıtı

[isim]

• Ölmüş insan, mevta, meyyit, müteveffa

  Onu denizden çıkarmak istediler ama biri, müstantik ve doktor gelmeyince ölülere dokunulmaz, diyince bu işten vazgeçtiler. - Halikarnas Balıkçısı

[isim]

• Hayvan leşi

  Tavuk ölüsü.

[mecaz]

• Gücü az, zayıf

  Ölü kandil.

[mecaz]

• Çok durgun, hareketsiz

  Ölü kentler, boş kaleler, eski saraylar. - Necati Cumalı

[mecaz]

• Etkileme gücü olmayan, canlılığı olmayan

  Ölü bir konuşması var.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ölü gibi
• ölü gözü gibi
• ölü gözü kadar
• ölü gözünden yaş ummak
• ölümü gör (veya öp)
• ölüsü bile yetmek
• ölüsü ortada kalmak
• ölüyü güldürmek

[isim]

[felsefe]

• Bir kimsenin benliği, kendi manevi varlığı, iç, nefis, derun, varoluş karşıtı

  Özünü bir yerde bırakıp sadece kalıbını gezdirmişti. - Haldun Taner

• `Kendine, kendi kendini` anlamlarında birleşik kelimeler türeten bir söz

  Öz eleştiri, öz yönetim.

• Bir şeyin en kuvvetli veya kıvamlı bölümü, hülasa, zübde, ekstre

  Karaciğer özü. Meyve özü. Mısır özü.

• Çıbanların içinde ölmüş dokudan oluşan irinle birlikte çıkan parça

[zamir]

• Kendi, zat

  Bir od düştü yanar tatlı özüme / Dünya zindan görünüyor gözüme - Karacaoğlan

[mecaz]

• Bir şeyin temel ögesi, künh, zübde

  Ortalıktaki krizi sebep gösteriyorlar ama asıl kriz şirketin kendi özünde. - Aka Gündüz

[bitki bilimi]

• Bitkilerin kök, gövde ve dallarının boydan boya ortasında bulunan, hafif, gevrek ve çoğu yumuşak bölüm

  Ağacın çürüğü özünden olur / Yiğidin iyisi sözünden olur - Halk türküsü

Ata Sözleri ve Deyimler

• özü sözü bir (olmak)

[sıfat]

• Kan bağı ile bağlı olan, üvey olmayan

  Size öz evladım gibi davranacağım. - Ayşe Kulin

• İçine, arılığını, saflığını bozacak hiçbir şey karışmamış olan, saf, arı(I)

[isim]

[halk ağzında]

• Dere, çay

• Sulak, verimli yer

[isim]

• Sonbahar

  Mevsim güzdü, bol üzüm ve incir vakti idi. - Osman Cemal Kaygılı

[gök bilimi]

• 22 Eylül ile 21 Aralık arasındaki mevsim

[isim]

[coğrafya]

• Oluşması genellikle tektonik, volkanik vb. olaylara bağlı olan, toprakla çevrili, derin ve geniş, tuzlu veya tuzsuz durgun su örtüsü

  Gölün üstünde güneşin doğuşuna batışına, aylı gecelere doyum olmuyordu. - Necati Cumalı

• Yapay su birikintisi

Ata Sözleri ve Deyimler

• göle su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlar
• göl olmak

[sıfat]

• Özü olan, öz bölümü çokça olan

  Gönlüm dolu İstanbul'un en özlü sesiyle. - Yahya Kemal Beyatlı

• Düşünceyi gereksiz söz kullanmadan bildiren

  Özlü anlatım.

• Kıvamlı

• Benliğinde, varlığında, yapısında herhangi bir nitelik bulunan

  Ben o kadar bedbaht, doğru özlü bir kadınım ki beni sonra anlayacaksınız. - Aka Gündüz

• Yapışkan, verimli (toprak)

[zarf]

• Kısa ve anlamlı bir biçimde

  Köprüye kadar kendi dünyaları içinde ne tatlı, ne özlü konuşurlardı. - Yusuf Ziya Ortaç

[isim]

[anatomi]

• Görme organı, basar

• Bazı deyimlerde, görme ve bakma

  Gözden geçirmek. Gözden kaybolmak. Göz önünde. Gözü keskin.

• Oda

  Şu fakir mahallede bir göz evim olsaydı / Nasıl sevinç içinde çıkardım şu yokuşu - Ziya Osman Saba

• Bakış, görüş

  Bu sefer alacaklı gözüyle baktım.

• Suyun topraktan kaynadığı yer, kaynak

  Asıl felaket bu pınara sırt çevirmek, bu pınarın gözlerine taş tıkamak değil de ne olurdu? - Tarık Buğra

• Delik, boşluk

  İğnenin gözü.

  Köprünün gözleri karış karış kazılmıştır. - Sait Faik Abasıyanık

• Çekmece

  Masanın gözleri.

• Terazi kefesi

• Nazar

  İnsanı gözle yiyip bitirirler. - Ömer Seyfettin

• Sevgi, ilgi, gönül bağlantısı

  Gözden düşmek. Göze girmek.

• Ağacın tomurcuk veren yerlerinden her biri

  Göz aşısı.

• Bölüm, hane

  Dama tahtasında altmış dört göz vardır.

• Bazı yaraların uç bölümü

  Çıbanın gözü.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... gözüyle bakmak
• göz (veya gözünün) kuyruğuyla bakmak
• göz (veya gözünün) ucuyla bakmak
• göz açamamak
• göz açıp kapayıncaya kadar
• göz açtırmamak
• göz alabildiğine
• göz ardı etmek
• göz atmak
• gözaydına gelmek
• gözaydına gitmek
• gözaydın etmek
• göz boyamak
• göz değmek
• gözden (veya gözünden) düşmek
• gözden (veya gözünden) kaçırmak
• gözden (veya gözünden) kaçmak
• gözden (veya gözünden) sürmeyi çalmak (veya çekmek)
• gözden çıkarmak
• gözden geçirmek
• gözden gönülden çıkarmak
• gözden ırak olan gönülden de ırak olur
• gözden ırak tutmak
• gözden ırak tutulmak
• gözden kaybetmek
• gözden kaybolmak
• gözden nihan olmak
• gözden uzaklaşmak
• gözden uzak tutmak
• göz dikmek
• göz doldurmak
• göz doyurmak
• göze almak
• göze batmak
• göze çarpmak
• göze diken olmak
• göze gelmek
• göze girmek
• göze görünmek
• göze görünmemek
• göz etmek
• göze yasak olmaz
• göz gezdirmek
• göz gördüğünü ister
• göz göre göre
• göz görmeyince gönül katlanır
• göz görür, gönül katlanır
• göz gözü görmemek
• göz kamaştırmak (veya almak)
• göz kaş süzmek
• göz kesilmek
• göz kırpmadan
• göz kırpmak
• göz kırpmamak
• göz koymak
• göz kulak olmak
• gözle görülür, elle tutulur hâle gelmek
• gözleri bayılmak
• gözleri berraklaşmak
• gözleri buğulanmak (veya bulutlanmak)
• gözleri çakmak çakmak (olmak)
• gözleri çivilenmek
• gözleri çukura gitmek (veya kaçmak)
• gözleri dolmak (veya dolu dolu olmak)
• gözleri dönmek
• gözleri fıldır fıldır etmek
• gözleri fıldır fıldır olmak
• gözleri ışıklı (olmak)
• gözleri kan çanağına dönmek (veya kanlanmak)
• gözleri kapanmak
• gözlerinden okumak
• gözlerinde şimşek çakmak
• gözlerine inanamamak
• gözlerine mil çekmek
• gözlerini bayıltmak
• gözlerini belertmek
• gözlerini bitirmek
• gözlerini devirmek
• gözlerini fal taşı gibi açmak
• gözlerini kaçırmak
• gözlerinin içi gülmek
• gözlerinin içine kadar kızarmak
• gözleri parlamak (veya parıldamak)
• gözleri sulanmak
• gözleri süzülmek
• gözleri şıldır şıldır dönmek
• gözleri takılıp kalmak
• gözleri velfecri okumak
• gözleri yaşarmak
• gözleri yuvalarından (veya evinden) fırlamak (veya uğramak)
• gözle yemek
• göz süzmek
• göz ucuyla görmek
• göz ucuyla süzmek
• gözü (veya gözleri) (bir şeyde veya bir şeyin üzerinde) olmak
• gözü (veya gözleri) açılmak
• gözü (veya gözleri) dönmek
• gözü (veya gözleri) kamaşmak
• gözü (veya gözleri) kararmak
• gözü (veya gözleri) kaymak (veya kaçmak)
• gözü (veya gözleri) okşamak
• gözü (veya gözleri) takılmak
• gözü (veya gözleri) üstünde kalmak
• gözü akmak
• gözü alışmak
• gözü almamak
• gözü arkada kalmak
• gözü bulanmak
• gözü büyükte olmak
• gözü çıkasıca
• gözü dalmak
• gözü değmek
• gözü doymak
• gözü dönesi
• gözü dumanlanmak
• gözü dünyayı görmemek
• gözü gibi sakınmak (veya saklamak veya esirgemek)
• gözü gibi sevmek
• gözü gitmek
• gözü gönlü açılmak
• gözü görmemek
• gözü görmez olmak
• gözü göz değil
• gözü hiçbir şey görmemek
• gözü ısırmak
• gözü ilişmek
• gözü kalmak
• gözü kesmek
• gözü kesmemek
• gözü kızmak
• gözü korkmak
• gözü kör olsun
• gözüm!
• gözüm çıksın (veya kör olsun)
• gözüm görmesin
• gözün ... görsün
• gözün aydın!
• gözünde
• gözünde (veya gözlerinde) şimşek (veya şimşekler) çakmak
• gözünde büyümek
• gözünde büyütmek
• gözünden (veya gözlerinden) uyku akmak
• gözünden (veya gözlerinden) yaş (veya yaşlar) boşanmak
• gözünden kıskanmak
• gözünde olmamak
• gözünde tütmek
• gözüne (veya gözlerine) bakmak
• gözüne batmak
• gözüne çarpmak
• gözüne diken olmak
• gözüne dizine dursun
• gözüne girmek
• gözüne hiçbir şey görünmemek
• gözüne ilişmek
• gözüne karasu inmek
• gözüne kestirmek
• gözüne sokmak
• gözüne uyku girmemek
• gözünü ... hırsı bürümek
• gözünü (veya gözlerini) açmak
• gözünü (veya gözlerini) dikmek
• gözünü (veya gözlerini) duman bürümek
• gözünü (veya gözlerini) kan bürümek
• gözünü (veya gözlerini) kapamak
• gözünü (veya gözlerini) kırpmadan
• gözünü (veya gözlerini) oymak
• gözünü açmak
• gözünü açmak
• gözünü açmak
• gözünü ağartmak
• gözünü alamamak
• gözünü almak
• gözünü ayırmamak
• gözünü bağlamak
• gözünü çıkarmak
• gözünü daldan budaktan (veya çöpten) esirgememek (veya sakınmamak)
• gözünü doyurmak
• gözünü dört açmak
• gözünü gözüne dikmek
• gözünü hırs bürümek
• gözünü karartmak
• gözünü kin bürümek
• gözünü korkutmak
• gözünün (veya gözlerinin) içine bakmak
• gözünün bebeği gibi sevmek
• gözünün çapağını silmeden
• gözünün içine baka baka
• gözünün önüne gelmek
• gözünün önünü görmemek
• gözünün üstünde kaşın var dememek
• gözünün yaşına bakmamak
• gözünü sevda (veya aşk) bürümek
• gözünü sevdiğim
• gözünü seveyim
• gözünü toprak doyursun
• gözünü üstünden ayırmamak
• gözünü yıldırmak
• gözünü yummak
• gözünü yummak
• gözü olmak
• gözü olmamak
• gözü sönmek
• gözü su içmemek
• gözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmaz
• gözü toprağa bakmak
• gözü tutmak
• gözü uyku tutmamak
• gözü yememek
• gözü yılmak
• gözüyle (veya gözleriyle) tartmak
• gözüyle görmek
• göz var, izan var
• göz yıldırmak
• göz yummak
• göz yummamak

[sıfat]

• Birine, bir şeye ait olan, öze, has, mahsus(I)

  Bu, içinde doğduğu, geliştiği, biçim kazandığı topluma özgü dildir. - Nermi Uygur

• Belli bir kimsede, şeyde veya türde bulunan, öze, has, mahsus(I)

• Aynı cinsten başka hiçbir türde veya bireyde rastlanılmayan, öze, has, mahsus(I)

Ata Sözleri ve Deyimler

• özgü olmak

[sıfat]

• Gözü olan

• Herhangi bir biçimde veya renkte gözü olan

  Yeşil gözlülerin dünyayı yeşil görüp görmediklerine meraklanıp gezindiği çocukluk günlerini anlattı. - Lâtife Tekin

• Bölmesi veya gözleri olan

  Mutfakta maltız zaten yanmaktadır, anne iki gözlü ocağı da tutuşturuyor. - Tarık Buğra

• Deliği olan

  Sık gözlü kalbur.

Ata Sözleri ve Deyimler

• gözlüye gizli yoktur

[sıfat]

• Bir türle ilgili, bir türe ilişkin

  Demek ki güzele olan eğilim insanın özgül bir vasfı değil. - İsmet Özel