[isim]

• Kars iline bağlı ilçelerden biri

[isim]

• Kakımak işi

[isim]

• Sütün veya yoğurdun yüzünde zar durumunda toplanan, açık sarı renkli, koyu yağlı katman, krema

• Sütü yayvan kaplar içinde ve hafif ateşte tutarak elde edilen koyu, yağlı öz

• Yağmur ve selden sonra toprağın üzerinde kalan özlü tabaka

[mecaz]

• Bir şeyin en iyi ve seçkin bölümü

Ata Sözleri ve Deyimler

• kaymağını almak (veya yemek)
• kaymağı seven mandayı yanında taşır
• kaymak bağlamak (veya tutmak)
• kaymak gibi

[nesnesiz]

• Düz, ıslak, donmuş veya kaygan bir yüzey üzerinde sürtünerek kolayca yer değiştirmek

  Sol tekerlekler küçük bir hendeğin içine kaydı. - Osman Cemal Kaygılı

• Kaygan bir yüzey üzerinde birdenbire dengesini yitirmek

• Durum değiştirmek

• Anlamı değişmek

  Bazen kelimeler başka anlamlara kayar.

• Kurtulmak

• Yağışların etkisiyle toprağın alt tabakasının gevşemesi sonucu üst tabaka oynamak

[mecaz]

• Görüş, düşünce veya tutumunu değiştirmek

[argo]

• Cinsel ilişkide bulunmak

[nesnesiz]

• Kına, yakı vb.ni koymak, sürmek

[-i]

• Yanmasını sağlamak veya yanmasına yol açmak, tutuşturmak

  Kendi sigarası için yaktığı kibriti bana uzattı. - Falih Rıfkı Atay

• Ateşle yok etmek

  Çöpleri yakmak.

• Işık vermesini sağlamak

  Mavi ışıklı ispirto lambalarını yakarlar. - Sait Faik Abasıyanık

• Isı etkisiyle zarar vermek

  Eteği ütülerken yaktı.

• Keskin, sert ve ısırıcı bir duyum vermek

  Biber ağzı yakar.

• Yanıyormuş gibi bir etki yapmak

  Hekime daima şarabın midelerini yaktığından bahsederler. - Falih Rıfkı Atay

• Kurutmak, zarar vermek

  Fırtına ekinleri yakmıştı. - Sait Faik Abasıyanık

[nesnesiz]

• Çok sıcak olmak

  Bugün güneş yakıyor.

• Karartmak

  Güneşte vücudunu yaktı.

• Çok üşütmek

  Soğuk rüzgâr insanın yüzünü yakıyor.

[tıp]

• Tedavi etmek amacıyla doku, damar vb. dağlamak

[mecaz]

• Silahla vurmak

[mecaz]

• Yıkıma, zarara yol açmak, büyük bir zarara uğratmak, mahvetmek

  Gözü mavi, boyu kısa, kendi muhacir olmasın. Ne olursa olsun makbulüm. Aman bu üçüne dikkat et. Beni yakma. - Ömer Seyfettin

[mecaz]

• Güçlü sevgi uyandırmak

[mecaz]

• Zamanında kullanılmadığından hükmünü yitirmek

  Biletini ve tatilini yaktı.

Ata Sözleri ve Deyimler

• yakıp yıkmak

[nesnesiz]

• Türkü, ağıt vb. düzenlemek, bestelemek

[isim]

• Ayıkmak işi

[isim]

• Taşa vurulup kıvılcım çıkarılan çelik parçası

  Nasıl oldu bilmem, eğilip yakarken çakaralmaz çakmak kıvılcım çıkardı. - Burhan Felek

• Çelik, taş, cam, plastik vb. maddeden yapılmış gaz veya benzinle dolu tutuşturma aleti

[eskimiş]

• Tabanca veya tüfeklerde bulunan tetik düzeni

Ata Sözleri ve Deyimler

• çakmak çakmak

[isim]

[tıp]

• Kuruduğunda kalın kabuk bağlayan kabarcıklarla beliren ve genellikle yüzde çıkan bir deri hastalığı

[-e]

[-i]

• Vurarak sokup yerleştirmek

  Çiviyi tahtaya çakmak.

• Çivi ile tutturmak

  İsa'nın ruhu eğer bugün içinden çıkmış olduğu yere inerek bu sahneyi görseydi, kim bilir patriklerini hangi oduna çakardı. - Falih Rıfkı Atay

• Kazık çakıp hayvan bağlamak

  Atı çayıra çakmak.

• Bir şeyi başka bir şeye sürtmek, vurmak veya çarpmak

[nesnesiz]

• Parıldamak, ışık vermek

[mecaz]

• Saplamak

  Bir tanesi altısına yeterken, ben altı kurşunu bir tanesine çakıverdim. - Aka Gündüz

[teklifsiz konuşmada]

• Sezinlemek, anlamak, farkına varmak

  Vallahi çaktı mı çakmadı mı anlayamadım. Parasını aldı, tüydü. - Sait Faik Abasıyanık

[nesnesiz]

[argo]

• İçki içmek

[-den]

[argo]

• Anlamak, bilmek

  Ay, bu kadın İngilizceden de çakıyor mu? - Nezihe Araz

[-i]

[argo]

• Vurmak

[-den]

[argo]

• Sınavda başarısız olmak

[argo]

• Kabul etmeyeceği bir şeyi kurnazlıkla kabul etmesini sağlamak

  Kalp parayı birisine çakmak.

[-i]

• Çok ince ve küçük parçalar biçiminde doğramak

  Eti kıymak.

[-e]

[mecaz]

• Acımadan vermek, esirgememek, feda etmek

  Beş altı kuruşa daha kıyarak sağlamca bir ip tedarik etti. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

[-e]

[mecaz]

• Acımayıp öldürmek

  Zavallıya nasıl kıydılar?

[-e]

[mecaz]

• Acımayarak büyük bir kötülük etmek, zulmetmek

  Ne yapayım, ben de ekmek istiyorum, hayatımı kazanıyorum, bana kıymayın. - Halide Edip Adıvar

[-e]

• Hızla koşup bir yere saklanmak

  Bir tehlike sezdiğin anda hemen eve kaçarsın. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

[nesnesiz]

• Kimseye bildirmeden bulunduğu yerden ayrılmak, firar etmek

  Silahını hatta başındaki şapkasını bırakıp kaçıyor. - Ruşen Eşref Ünaydın

[-den]

• Kendini göstermemek, rastlaşmamaya çalışmak

  Alacaklıdan kaçmak.

[-den]

• Kaçınmak

  Ben zahmetten kaçmam.

[-den]

• Gaz, sıvı vb. şeyler sızmak

  Kazandan islim kaçıyor.

[nesnesiz]

• İpi kopmak

  Çorabım kaçtı.

[-e]

[nesnesiz]

• Girmek

  Kulağına su kaçmış.

• Bir yana doğru kaymak

  Odanın halısı biraz sağa kaçmış.

[nesnesiz]

• Görünmeden gitmek, savuşmak, sıvışmak

  Belki sirayet eder diye korkacaklar ve kaçacaklar. - Burhan Felek

[nesnesiz]

• Hızlı koşmak

  Biletlerini memurun elinden kaptı, kaçar gibi gişeden uzaklaştı. - Necati Cumalı

[nesnesiz]

• Yok olmak

  Rahatı kaçmak.

  Neşesi kaçmak.

• Benzemek, andırmak

  Bu mavi yeşile kaçıyor.

• Kaçgöçe uymak

  Gelin bir evde kayınbabasından kaçar, güveyi, baldızının yüzünü tanımazdı. - Refik Halit Karay

[-den]

• Kız veya kadın yasalara ve aile isteklerine karşı gelerek evlenmek için evinden ayrılmak

[-i]

• Rengi ağarmak, uçmak

[-den]

[spor]

• Yarışçı diğerlerinden hızla ayrılıp arayı açmak

[spor]

• Futbol ve basketbolda engelleyen adamdan kurtulmak veya pas alabilmek için boş alana koşmak

Ata Sözleri ve Deyimler

• kaçacak delik aramak
• kaçan balık büyük olur
• kaçanı kovmazlar, yıkılanı vurmazlar
• kaçanın anası ağlamamış
• kaçmaktan kovalamaya vakit olmamak

[isim]

[halk ağzında]

• Kesme özelliğini yitirmiş, körleşmiş, keskin olmayan bıçak, orak vb. araç

[-i]

• Herhangi bir araçla toprağı açmak, oymak

• Bu yolla çukur, kuyu, yol vb. oluşturmak

  Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın / Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın - Mehmet Akif Ersoy

• Hakketmek

Ata Sözleri ve Deyimler

• kazdığı çukura (veya kuyuya) kendisi düşmek
• kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu

[-i]

• Kurulu bir şeyi parçalayarak dağıtmak, bozmak, tahrip etmek

  Yangın yarım saatin içinde her yeri sardı, uğruna gelen ne varsa yaktı, yıktı. - Memduh Şevket Esendal

• İnsan, hayvan veya ağaç devirmek

• Bir yana eğmek

[-e]

[-i]

• Birine yüklemek

  Suçu bana yıktı.

• Yük indirmek

• (-i, -e) mec. Herhangi bir suç, iş vb.ni birine yüklemek

[mecaz]

• Yıkımına yol açmak, mahvına sebep olmak

  Bu acı onu yıkar.

[isim]

• Yıkamak işi

  Başını soğuk suyla yıkamaya başlamışlar. - Falih Rıfkı Atay

[kimya]

• Bir eriticideki bir veya birkaç çözünür birleşeni ayırmak amacıyla, eriticiyi, toz durumuna getirilmiş bir maddenin içinden yavaş yavaş geçirme

[sinema]

• Film üzerinde kalması istenmeyen kimyasal maddelerin akıtılması için arı suyla yapılan temizleme

[-den]

• İçeriden dışarıya varmak, gitmek

  Ortalık ağarırken bir arkadaşımla yorgun adımlarla konaktan çıktık. - Falih Rıfkı Atay

[nesnesiz]

• Elde edilmek, sağlanmak, istihsal edilmek

  Bu mülakatımızdan esaslı bir netice çıkmadı. - Atatürk

[nesnesiz]

• Bir meslek veya bilim kurumunda okuyup yetişmek, mezun olmak

  Çiçeği burnunda subay çıkar çıkmaz, ben size bir emir eri bulurum. - Haldun Taner

• Bulunduğu yeri bırakıp başka yere geçmek, taşınmak, ayrılmak, ilgisini kesmek

  Yeni evimizden çıkıp eski evimize taşındık. - Yusuf Ziya Ortaç

• Süresi dolduğunda ayrılmak

  Daireden çıkmak. Hastaneden çıkmak. Cezaevinden çıkmak.

[nesnesiz]

• Yapılmak, yürümek

  Bu dairede işler kolay çıkmaz.

• Yetişecek ölçüde olmak

  Bu kumaştan bir palto çıkar mı?

• Eksilmek

  Dörtten iki çıkarsa iki kalır.

• Meydana gelmek

  Uygunsuz dediğim vakalardan biri bir salon oyunu yüzünden çıkmıştır. - Reşat Nuri Güntekin

[nesnesiz]

• Sıyrılmak, ayrılmak

  Bebeğin patiği çıktı.

[nesnesiz]

• Herhangi bir durumda olduğu anlaşılmak

  Borçlu çıkmak. Kârlı çıkmak. Alacaklı çıkmak.

• Bir durumla ilgili niteliklerini yitirmek, bir durumdan başka bir duruma geçmek

  Çok sonra öğrenecek bunu. Çok sonra, çocukluktan çıkıp kocaman adam olduktan sonra. - Tarık Dursun K.

[-i]

• Bir şeyin yukarısına doğru yürümek

  Uzun, dik merdivenli bir yokuşu çıktık. - Refik Halit Karay

[nesnesiz]

[-de]

• Bir inceleme, bir araştırma sonucu bulmak

  Sularda bakteri çıktı.

[-e]

• Yetkili birinin makamına iş için gitmek

  Başkana çıkmak.

[-e]

• Talihine veya payına düşmek, isabet etmek, vurmak

  Arkadaşa piyango çıkmış. Bize yine gezi çıktı. Bu işten size de bir şey çıkar.

[nesnesiz]

• Bir konu yetkililerce karara bağlanmak

[-e]

• Mal olmak

  Bu ev dört milyara çıktı.

[-e]

• Oyunda herhangi bir rolü oynamak

  Arsız ve aptal mahalle çocuğu rolüne çıkmıştı. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

[-e]

• Bir yere ulaşmak, varmak

  Karşı kaldırıma geçtiler, sağa sola saptılar, demir yoluna çıktılar. - Memduh Şevket Esendal

[-e]

• Karaya ayak basmak

  1919 senesi Mayıs'ının on dokuzuncu günü Samsun'a çıktım. - Atatürk

[nesnesiz]

• Yayılmak, duyulmak

  Başından beri gazetelerde enstitü hakkında havadisler çıkıyordu. - Ahmet Hamdi Tanpınar

[nesnesiz]

• Olmak, bulunmak, var olmak

  Bayramın son günü her iki kadının da işleri çıkmıştı. - Osman Cemal Kaygılı

[-e]

• Bir iddia ile ortalıkta görünmek

  Sen onun karşısına çapkın bir adam gibi çıktın. - Peyami Safa

[nesnesiz]

[-den]

• Yayılmak

  Lağımdan pis kokular çıkıyor.

[-e]

• Karşı gelebilmek, boy ölçüşmek

  Güreşte ona çıkacak kimse yok.

[-e]

• Bulaşmak

  Kravatın boyası gömleğe çıktı.

[-i]

• Binaya kat eklemek

  Evin ikinci katını çıkmadan havalar bozuldu.

[-e]

• Bir sebeple bulunulan yerden ayrılmak

  Bu kahveden sıkıldın, ötekine çıkarsın, anladın mı? - Memduh Şevket Esendal

[nesnesiz]

• Niteliği sonradan anlaşılmak

  Eyvah, bu da ötekiler gibi soysuz çıktı. - Reşat Nuri Güntekin

[nesnesiz]

• Belirmek, tanınmak

  Bir ilçe belediye başkanı hepsinden açıkgöz çıktı. - Muzaffer İzgü

[nesnesiz]

• Davranışta herhangi bir niteliği bulunmak

  Akıllı çıktı da arkadaşına uymadı.

[nesnesiz]

• Yerinden oynamak

  Fukaranın hem sağ bileği çıkmış hem davulu patlamıştı. - Reşat Nuri Güntekin

[nesnesiz]

• Görünür veya belli bir durumda bulunmak

  Tencerenin bakırı çıktı. Zayıflıktan kemikleri çıkmış.

[nesnesiz]

• Oluşmak, olmak

  Fırtına çıkmak. Soğuk çıkmak.

[nesnesiz]

• Piyasaya sürülmek

[nesnesiz]

• Bitmek, büyümek, sürmek

  Ekinler çıkmaya başladı. Bıyığı çıktı.

[nesnesiz]

• Verilmek

  Maaş çıkmak. Emir çıkmak.

[nesnesiz]

• Ay veya mevsim geçmek

  Mart çıktı. Kış çıktı.

[nesnesiz]

• Yeni yetişip satışa sunulmak

  Erik çıkmış. Çilek daha çıkmadı.

[nesnesiz]

• Yükselmek, artmak

  Fiyatlar çıktı.

[nesnesiz]

• Artırmak, fiyatı yükseltmek

[nesnesiz]

• Sesini yükseltmek

[nesnesiz]

• Büyük abdest bozmak

[nesnesiz]

[-den]

• Giderilmek, yok olmak

  Leke çıktı.

[-den]

• Unutmak

  O söz benim hatırımdan çıkmadı.

[nesnesiz]

• Ay, Güneş görünmek

  Hava açılmış, ay çıkmıştı. - Refik Halit Karay

  Güneş seni ısıtmak için çıkıyordu. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[nesnesiz]

• Yayımlanmak

  Yeni çıkmış Fransızca bir iki kitap bulunurdu. - Yusuf Ziya Ortaç

[nesnesiz]

• Gelmek

  Çok geçmeden haber çıkacağını kadınlık insiyakıyla derhâl sezmişti. - Refik Halit Karay

[nesnesiz]

• Gerçekleşmek

  İnsanın her gördüğü rüya çıkmaz ya! - Memduh Şevket Esendal

[nesnesiz]

• Bulunduğu yerden fırlamak, kopmak

  Arabanın direksiyonu çıkmak.

• Bir şeyin düzeni bozulmak, eskisinden daha değişik, kötü bir duruma girmek

  Ev, ev olmaktan çıktı.

[-le]

• Flört etmek

  Sevim, senden başka bir kızla çıkmadım. - Attila İlhan

[-e]

• Erişmek, görmek

  Aklı başında ama sabaha çıkamayacağına kalıbımı basarım. - Sait Faik Abasıyanık

[mecaz]

• Harcamak zorunda kalmak

  Paradan çıkmak. Bin liradan çıktım.

[-i]

[argo]

• Vermeye katlanmak

  Çık bakalım paraları!

Ata Sözleri ve Deyimler

• çıkmadık canda umut var

[nesnesiz]

• Isıtılan veya ısınan bir nesnenin sıcaklığı çok artmak

  Taşlar güneşten kızmıştı.

• At, eşek vb. hayvanlar çiftleşmek istemek, kösnümek

• Dişi kuşlar zamanı gelip kuluçkaya yatma isteği göstermek

[mecaz]

• Öfkelenmek, sinirlenmek

  Dakikalar geçtikçe sakinleşiyor, sakinleştikçe de için için kızıyor, üzülüyordum. - Etem İzzet Benice

Ata Sözleri ve Deyimler

• kızıp durmak

[isim]

• Kazımak işi

[tıp]

• Vücutta boşluklar içinde bulunan yabancı cisimleri, hasta veya zararlı sayılan dokuları kazıyarak almak, küretaj