[isim]

• Ekilmek işi

[sıfat]

• Emek harcanarak elde edilen, zor, zahmetli

[isim]

• Belirli bir süre çalıştıktan sonra kanunlar gereği işi ile ilgisi kesilerek kendisine aylık bağlanmış olan kimse, tekaüt

  Buraya gelenler hep asker emeklileridir. - Haldun Taner

Ata Sözleri ve Deyimler

• emekli olmak
• emekliye ayırmak (veya çıkarmak veya çıkartmak)
• emekliye ayrılmak (veya çıkmak)
• emekliye sevk etmek

[isim]

• Anlamlı ses veya ses birliği, söz, sözcük, lügat

  Tayyare kelimesine alışan millet, uçak kelimesine de alışır. - Orhan Veli Kanık

Ata Sözleri ve Deyimler

• kelimeleri tartarak konuşmak
• kelimenin tam anlamıyla

[isim]

• Kötülük

Ata Sözleri ve Deyimler

• kemlik etmek

[isim]

[eskimiş]

• Kadın hükümdar

  Saba melikesi Belkıs da kendisine Yemen iklimlerinin en güzel atlarından hediyeler göndermişti. - Necip Fazıl Kısakürek

• Padişah karısı

[isim]

• Ebe olma durumu

• Ebenin yaptığı iş

• Çocuk oyunlarında ebe olma durumu

  Ebe sendin, yaklaş da gözlerini bağlayayım, ebelikten kolay kolay yakayı sıyıramazsın. - Peyami Safa

[nesnesiz]

• Bir şeyi anlamış veya öğrenmiş bulunmak

  Bunu bilmek içimi kederle dolduruyordu. - Adalet Ağaoğlu

[-i]

• Bir bilim veya sanat dalında yeterli olmak

  Yani kısacası bu mükemmel dilimizi kimse bilmez, okumaz. - Burhan Felek

• Bir iş yapmaya alışmış olmak, elinden gelmek

• Tanımak, hatırlamak

  Kadıncığım aç. Ben geldim. Bilemedin mi? - Hüseyin Rahmi Gürpınar

• Sanmak, varsaymak, farz etmek

  Bir hastanın hastalığına gereken önemi vermesi, doktorun ancak kendini o hasta ile birlikte hasta bilmesi ile sağlanabilir. - Refik Halit Karay

[-i]

• Sorumlu tutmak

  Ben arkadaşını bilmem, seni bilirim.

• İnanmak

  Bilirim yaşamaz güneşte / Bilirim yaşamaz yan yana aşkla / Ne haksızlık / Ne korku - Necati Cumalı

[-i]

• İşine gelmek, uygun bulmak

  Mal almasını bildi de parasını vermeyi mi bilmiyor?

• -a / -e ekli fiillerle yeterlik bildiren birleşik fiiller oluşturur

  Anlayabilmek. Gidebilmek. Kapayabilmek. Yazabilmek.

[-i]

• Saymak

  Teşekkürü borç bilirim.

Ata Sözleri ve Deyimler

• bildiğinden şaşmamak (veya kalmamak)
• bildiğini okumak
• bildiğini yapmak
• bildiğini yedi mahalle bilmez
• bildim bileli
• bilemedin (veya bilemediniz)
• bilir bilmez
• bilmemek ayıp değil, öğrenmemek ayıp
• bilmem hangi (veya kaç veya kim veya nasıl veya ne)

[isim]

• Bilemek işi

  Gönül, daha birçoklarının bu enstitüde kabiliyetlerini bilemesini istiyor. - Haldun Taner

[isim]

• Elek yapan veya satan kimse

[sıfat]

• Keçesi olan

[isim]

• Çilemek işi

[-e]

[-i]

• Bir şeyi tutup kendine veya başka bir yöne doğru yürütmek

  Hepsi iskemleleri çekerek masanın etrafında bir halka yapmaya hazırlanıyorlardı. - Reşat Nuri Güntekin

• Taşıtı bir yere bırakmak, koymak

• Germek

  İpi çekmek.

• İçine almak, emmek

• Bir yerden başka bir yere taşımak

  Ekini tarladan çekmek.

• Bir amaçla ortadan kaldırmak

  Piyasadaki parayı çekmek.

• Üzerinde bulunan bir silahla saldırmak için davranmak

  Elindeki tabancayı tetiğine basmak için yeni çekivermiş gibiydi. - Tarık Buğra

• Atmak, vurmak

  Dayak çekmek. Şut çekmek.

• Bir kimseyi veya bir şeyi geri almak

• Güç durumlara dayanmak, katlanmak

  Yalnız bende meçhul bir hastalık vardı. Sekiz yaşından beri çekiyordum. - Peyami Safa

• Tartıda ağırlığı olmak

  Tartsaydınız kırk, kırk beş kilodan fazla çekmezdi. - Peyami Safa

• Döşemek

  Kablo çekmek.

• Herhangi bir engel kurmak

  Derenin kış yaz kurumayan suları böğürtlen fidanlarını yükseltmiş, iki tarafa yemiş dolu bir koyu çit çekmiş. - Refik Halit Karay

• Şans denemek amacıyla hazırlanmış kâğıtlardan birini almak

  Birisi niyet çeksin de biz de bir lokma bir şey yiyelim diye bekleşiyorlar. - Sait Faik Abasıyanık

• İmbik yardımı ile elde etmek

  İspirto çekmek. Gül yağı çekmek.

• Çizgi durumunda uzatmak

• Aynısını yazmak veya çizmek

  Yazıyı temize çekmek. Kopya çekmek.

• Tedavi amacıyla şişe, vantuz, sülük vb.ni uygulamak

  Bardak çekmek.

• Bir yerden bir şeyi yukarı doğru almak

• Görüntüyü bir aletle özel bir nesne üzerine kaydetmek

  Fotoğraf çekmek. Film çekmek.

• Taşıma gücü olmak

  Bu araba 500 kilodan çok yük çekmez.

• Öğütmek

  Kahve çekmek.

• Protesto, poliçe, çek vb. düzenleyip yürürlüğe koymak

• Hoşa gitmek, sarmak

• Kaçan ilmeği örmek

  Çorap çekmek.

• Masrafını karşılamak, ikramda bulunmak

  Beni Konya Lezzet Lokantasına götürdü, âlâ bir öğle yemeği çekti. - Halide Edip Adıvar

• Bir duyguyu içinde yaşatmak

  Ona yanıyorum, onun hasretini çekiyorum. - Refik Halit Karay

• Yürütmek, sürmek

  Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın. - Yahya Kemal Beyatlı

[-e]

• Bir kimse ailesinden birine herhangi bir bakımdan benzemek

  Yeğeninin ona çeken tek yanı yoktur. - Tarık Buğra

• Bir şeyin içyüzünü anlamak amacıyla bir kimseyi sıkıştırmak

  Sorguya çekmek.

[-e]

[-i]

• Herhangi bir anlama almak

  Bak, sözümü nereye çekti!

[-e]

[-i]

• Örtmek, giymek

  Yorganınızı başınıza çeker ve uykunuza devam edersiniz. - Refik Halit Karay

[-e]

[-i]

• Dişi hayvanı çiftleşmek için erkeğin yanına götürmek

• Yol, ay sürmek

  Sevmediğim ayların çoğu otuz bir çeker, uzundur. - Burhan Felek

[nesnesiz]

• Daralıp kısalmak

  Kumaşı yıkayınca çekti.

• Asmak

  Açıkta durduk. Demir attık. Kayığa tehlike bayrakları çektik. - Halikarnas Balıkçısı

• Boya, badana vb. sürmek

• Yollamak

  Çektikleri telgrafı babasıyla annesi, bakalım, alabilecekler mi? - Attila İlhan

• Bir şeyi emip dışarıya çıkarmak

  Tulumba, suyu iyi çekiyor. Baca iyi çekiyor.

• Hamur vb. iyice pişmiş duruma gelmek

[fizik]

• Bir cisim, belli bir yakınlıktaki başka bir cismi kendisine yaklaşmaya zorlamak, itmek karşıtı

[teknik]

• Vericiden gelen dalgaları algılayarak televizyon, radyo, telefon vb. aygıtlarla bağlantı kurmak

[argo]

• İçki içmek

  Çok kimse rakısını bağında çekiyordu. - Falih Rıfkı Atay

Ata Sözleri ve Deyimler

• çek! (veya çek arabanı!)
• çekeceği olmak
• çekip almak
• çekip çevirmek
• çekip gitmek
• çekip vurmak
• çekiver kuyruğunu

[-i]

• Ayak uzatarak birisini düşürmek

• Yolundan çevirmek, engel olmak, engellemek

  En tutulmaz penaltıları çeler ama bazen de bakarsın, bacak arasından en olmayacak golleri yerdi. - Haldun Taner

• Örtü vb.ni örtünüp iki ucunu bağlamak

• Bir şeyin kenarını verev veya çapraz kesmek, çalmak

[spor]

• Topa gidiş yönünü değiştirecek biçimde vurmak

[mecaz]

• Kendi yanına çekmek, beğenisini, sevgisini kazanmak

  Gönlümü çelen bir söz söyle.

[mecaz]

• Düşünce ve davranış birbirini tutmamak, birbirine ters düşmek

  Bu sözünüz deminkini çeliyor.

[isim]

[halk ağzında]

• Buğday ve başakla karışık iri saman

[isim]

• Geçimini yaptığı işlerle sağlayan kimse

  Çocukluğundan başlayarak emekçilerle, sokaktakilerle düşüp kalkmıştı. - Haldun Taner

• Geçimini, emeğini sermayeciye satarak sağlayan kimse, proleter

  Bildiği veya öğrendiği, asıl çalışmalarını emekçilerin arasında değil, orduda yapmayı sevdikleri idi. - Tarık Buğra