[isim]

[kimya]

• Alkol kökü

[isim]

[halk ağzında]

• Eldiven

• Ekin biçerken sol elin parmaklarına geçirilen, eldiven biçiminde, tahtadan yapılan bir araç

[denizcilik]

• Yelken dikenlerin kullandığı, madenî yüksüğü olan meşin eldiven

[sıfat]

• İlk durumunda kalmış olan, gelişmesinin başında bulunan, iptidai, primitif

  Tiyatro yönetimi ve sahne düzeni her bakımdan ilkel, çağın koşullarına uygun olarak bozuktu. - Metin And

• Sanatta yalın bir nitelik gösteren, yapmacıksız olan, primitif

• Basit, karmaşık olmayan

  Gayet ilkel bir dokuma tezgâhında harıl harıl çalışan iki işçi gördüm. - Fikret Otyam

[isim]

• Özellikle XIV-XV. yüzyıllarda İtalyan ressamlarına, Orta Çağ sonlarında Avrupa ressamlarına verilen ad

[mecaz]

• Eğitimsiz, kültürsüz, görgüsüz

[felsefe]

• Zaman bakımından en eski olan, iptidai, primitif

Ata Sözleri ve Deyimler

• ilkel kalmak

[isim]

[hayvan bilimi]

• Lapinagillerden, güzel renkli, 50 santimetre uzunluğunda bir balık (Labrus berggylta)

[isim]

[halk ağzında]

• Burun, burun ucu

• Gelin tacı

• Tezek yığını

[isim]

[halk ağzında]

• Eski ayakkabı

[edat]

[halk ağzında]

• `Sonra` edatı gibi, çıkma durumundaki sözlerin ardı sıra geldiğinde birbirine bağladığı iki yargıdan birincisini zorlayıcı bir sebep olarak gösteren bir söz

  Sen meram ettikten kelli, tekeden süt çıkarırım, ağam! diyordu. - Halikarnas Balıkçısı

[-i]

• Bir şeyi elle veya başka bir araçla tutarak bulunduğu yerden ayırmak, kaldırmak

  Sağ elinin çevik bir hareketiyle başındaki tülbendi çekip aldı. - Necati Cumalı

[nesnesiz]

• Satın almak

[nesnesiz]

• Ele geçirmek, fethetmek

  Fakat aldıkları yerlerin ahalisini Türkleştiremediklerinden bu büyüklük onların zayıf düşmelerine sebep olmuş. - Ömer Seyfettin

[-i]

[-den]

• Bir şeyi veya kimseyi bulunduğu yerden ayırmak

  Çocuğu okuldan aldı.

• Birlikte götürmek

[nesnesiz]

• İçine sığmak

  Bu kavanoz iki kilo bal alır. Bu salon bin kişi alır.

[-e]

[nesnesiz]

• Kabul etmek

[nesnesiz]

• Kendine ulaştırılmak, iletilmek

  Mektup almak. Haber almak.

[nesnesiz]

• İçeri sızmak, içine çekmek

  Gemi su alıyor. Fotoğraf makinesi ışık almış, film yanmış.

[nesnesiz]

• Erkek, kadınla evlenmek

  O sırada aldığı kadının babasının birçok yardımını görmüştü. - Memduh Şevket Esendal

[-i]

[nesnesiz]

• Sürükleyip götürmek

  Öküzü sel aldı, harmanı yel aldı.

[nesnesiz]

• Kazanmak, elde etmek

[nesnesiz]

• Zararlı, tehlikeli bir şeye uğramak

  Soğuk almak. Ceza almak.

[-i]

[nesnesiz]

• Bürümek, sarmak, kaplamak

  Burayı kötü bir koku aldı, durulamaz hâle geldi.

[-den]

• Kısaltmak, eksiltmek

  Ceketin boyundan almak.

[nesnesiz]

• Yolmak, koparmak

  Kaş almak.

• Temizlemek

  Karyolanın altını süpürge ile al.

[-e]

[-i]

• İçeri girmesini sağlamak

  Sevdiği delikanlıyı gece evine almış. - Necati Cumalı

[nesnesiz]

• Tat veya koku duymak

  Sigaradan hiç tat alamaz oldum. Burnu iyi koku alır.

[-e]

[-i]

• Örtmek, koymak

  Paltosunu sırtına aldı.

[-i]

[-de]

• Yol gitmek, mesafe katetmek

  O yolu bir saatte alırsınız.

[-i]

[-den]

• Çalmak

  Cebimden saatimi almışlar.

• Soldurmak

  Güneş perdelerin rengini aldı.

• Vücuttaki hasta bir organı ameliyatla çıkarmak

  Dalağını aldılar.

[nesnesiz]

• Motor çalışması için gerekli olan elektrik veya yakıttan yararlanır duruma gelmek

  Savcı yardımcısı gaza bastı, motor almadı. Bir daha bastı, yine almadı. - Haldun Taner

[nesnesiz]

• Göreve, işe başlatmak

  Yeni bir kapıcı aldı.

[-den]

• Görevden, işten çekmek

[nesnesiz]

• Başlamak

  Üsküdar'a gider iken aldı da bir yağmur - Halk türküsü

[nesnesiz]

• İçecek veya sigara içmek

  Tadına bakmak için bir yudum aldım.

[nesnesiz]

• Yutmak, kullanmak

  İlaç almak.

[nesnesiz]

[-den]

• Kazanç sağlamak

  Bir pantolondan beş yüz lira alıyorlar.

• Gidermek, yok etmek

  İçine biraz su koy, tuzunu alır.

• Yer değiştirmek

Ata Sözleri ve Deyimler

• al (veya alın) ...
• alaşağı etmek
• al aşağı vur yukarı
• al benden de o kadar
• al birini, vur ötekine (veya birine)
• aldı
• aldığı abdest ürküttüğü kurbağaya değmemek
• aldı sazı eline
• al gülüm ver gülüm
• alıp başını gitmek
• alıp götürmek
• alıp satmaz görünmek
• alıp sattığı olmamak
• alıp vereceği olmamak
• alıp verememek
• alıp vermek
• alıp yürümek
• al kaşağıyı gir ahıra, yarası olan gocunur (veya gocunsun)
• almadan vermek Allah'a mahsus
• almadığın hayvanın kuyruğunu tutma
• al malın iyisini, çekme kaygısını
• alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste
• al sana bir ... daha
• al takke ver külah

[isim]

• Al olma durumu

  Yanaklarının allığından kinaye, ona alyanak lakabını takmışlar. - Sermet Muhtar Alus

• Kadınların süs için yanaklarına sürdükleri al boya

[isim]

• `Bir işi istediği duruma getirmek için her türlü kurnazca çareye başvurmak` anlamıyla allem etmek, kallem etmek sözünde geçer

  Nitekim allem ettiler, kallem ettiler, beni buradan mahrum etmek için her şeyi yaptılar. - Necip Fazıl Kısakürek

[sıfat]

• Uygulamalı

  Kitaplardan gelen fikirler nazari, yaşanan fikirler ise amelîdir. - Mehmet Kaplan

[isim]

• Ak olma durumu

  Ocaktan aklığını yitirmiş bir bezle döndü, yeni gelenin masasını sildi. - Rıfat Ilgaz

• Kadınların makyaj için yüzlerine sürdükleri beyaz bir sıvı, düzgün

[isim]

• İki elemanlı mermer yapıştırıcısı

[-den]

• Sıvı maddeler veya çok ince taneli katı maddeler bir yerden başka bir yere doğru gitmek

  Eskiden Sakarya, bu köprünün altından akarmış. - Sait Faik Abasıyanık

• Sıvı maddeler aşağıya yönelmek

• Sıvı bir madde bir yerden çıkmak

[nesnesiz]

• Bir kap veya bir yer, içindeki veya üstündeki sıvıyı sızdırmak

  Dam akıyor.

[-e]

• Art arda ve toplu olarak gitmek

  Öfkeli insanlar, el ele, omuz omuza Taksim'e doğru akıyorlardı. - Yusuf Ziya Ortaç

[nesnesiz]

• Kumaş yıpranıp iplikleri erimeye başlamak

  Çarşafın kumaşı da yer yer akmış, buruşmuştu. - Refik Halit Karay

[nesnesiz]

• Boya birbirine karışmak

[-le]

• Sürüp gitmek

  Nedim divanında bir kaside vardır, müjgân üstüne, hicran üstüne, umman üstüne kafiyeleri ve redifleriyle akar. - Yahya Kemal Beyatlı

[nesnesiz]

[mecaz]

• Zaman çabuk geçmek

[nesnesiz]

[mecaz]

• Karışmak, katılmak

[nesnesiz]

[argo]

• Çabucak savuşmak, ortadan kaybolmak

Ata Sözleri ve Deyimler

• akacak kan damarda durmaz
• akan sular durmak
• akara kokara bakma, çuvala girene bak
• akarı kokarı olmamak
• akarına bırakmak
• akıp gitmek
• akmasa da damlar

[isim]

• Ev, arsa, bahçe vb. taşınamayan mal ve mülklerin ortak adı, taşınmazlar, gayrimenkul

  Eline geçen serveti emlake yatırıyordu. - Ercüment Ekrem Talu