[isim]

• Anne

  Anası mutfakta bir tabağa marul doğruyor. - Yusuf Atılgan

• Yavrusu olan dişi hayvan

• Dinî bakımdan aziz tanınan bazı kadınlara verilen saygı unvanı

  Fatma Anamız. Meryem Ana.

[ünlem]

• Yaşlı kadınlara saygılı bir seslenme sözü

[mecaz]

• Velinimet

  Yoksullar anası.

• Alacağın veya borcun, faizin dışında olan bölümü

[sıfat]

• Temel, asıl, esas

  Ana bina aradan geçen elli beş yıla karşın değişmemiş. - Ayla Kutlu

[matematik]

• Çizgilerden herhangi birini anlatan kelimeye sıfat olarak geldiğinde o çizginin, belirli bir kural altında hareket ederek bir yüzey oluşturmaya yaradığını anlatan bir söz

Ata Sözleri ve Deyimler

• ana avrat küfretmek (veya düz veya dümdüz gitmek)
• ana bir, baba ayrı
• anadan doğmuşa dönmek (veya anadan yeni doğmuş gibi olmak)
• ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz
• ana ile kız, helva ile koz
• ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar (veya ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış)
• anam!
• anam avradım olsun
• anam babam
• anamın (veya anasının) ak sütü gibi (helal olsun)
• anamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım
• anan güzel idi hani yeri, baban zengin idi hani evi?
• ananın bahtı kızına
• ananın bastığı yavru incinmez
• anan yahşi, baban yahşi
• anası ağlamak
• anasına avradına sövmek
• anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al
• anasından doğduğuna bin pişman
• anasından doğduğuna pişman etmek
• anasından doğduğuna pişman olmak
• anasından emdiği süt burnundan (fitil fitil) gelmek
• anasından emdiği sütü burnundan getirmek
• anasını ağlatmak
• anasını bellemek
• anasını eşek kovalasın!
• anasının gözü
• anasının ipini satmış (veya pazara çıkarmış)
• anasının kızı
• anasının körpe kuzusu
• anasının nikâhını istemek
• anasının oğlu
• anasını sat! (veya satayım!)
• anası turp (veya sarımsak), babası şalgam (veya soğan)
• anası yerinde

[isim]

[halk ağzında]

• Ağabey

[sıfat]

• İyi, pekiyi, daniska

  Beni Konya Lezzet Lokantası'na götürdü, âlâ bir öğle yemeği çekti. - Halide Edip Adıvar

[sıfat]

• Karışık renkli, çok renkli, alaca

  Ala kilim eskimiş.

[isim]

• Alabalık

[halk ağzında]

• Açık kestane renginde olan, ela (göz)

[isim]

[halk ağzında]

• Kekliğin boynundaki siyah halka

Ata Sözleri ve Deyimler

• ala keçi her vakit püsküllü oğlak doğurmaz

[isim]

[madencilik]

• Bir alaşımdaki madenlerin erime derecesi farkından yararlanarak bunları birbirinden ayırma işlemi

[isim]

[eskimiş]

• Söz, lakırtı, laf

Ata Sözleri ve Deyimler

• kale almamak

[isim]

• Atardamar ve toplardamarların içinde dolaşarak hücrelerde özümleme, yadımlama görevlerini sağlayan plazma ve yuvarlardan oluşmuş kırmızı renkli sıvı

  Cebinden çıkardığı mendille ellerine bulaşan kanları silerek haykırdı. - Ömer Seyfettin

[mecaz]

• Soy

  O da benim kanımdan.

Ata Sözleri ve Deyimler

• kan (veya kanı) başına çıkmak (veya sıçramak veya toplanmak)
• kana boyamak (veya bulamak veya bulatmak)
• kan ağlamak
• kan akıtmak
• kan akmak
• kan alacak damarı bilmek
• kan almak
• kana susamak
• kan beynine sıçramak (veya çıkmak)
• kan boğmak
• kan çanağı gibi
• kan çekmek
• kan çıkmak
• kan dere gibi akmak
• kan dökmek
• kan gelmek
• kan gitmek
• kan gövdeyi götürmek
• kan gütmek
• kanı donmak (veya çekilmek)
• kanı ısınmak
• kanı içine akmak
• kanı kanla yumazlar, kanı suyla yurlar
• kanı kaynamak
• kanı kaynamak
• kanı kurumak
• kanına dokunmak
• kanına ekmek doğramak
• kanına girmek
• kanına işlemek
• kanına susamak
• kanını emmek
• kanını içine akıtmak
• kanını kaynatmak
• kanını kurutmak
• kanını yerde koymak
• kanı sulanmak
• kanı temizlenmek
• kanıyla ödemek
• kan istemek
• kan kaybetmek
• kan kusturmak
• kan kusup kızılcık şerbeti içtim demek
• kan olmak
• kan olmak
• kan oturmak
• kan revan içinde
• kan revan içinde kalmak
• kan tere batmak
• kan ter içinde
• kan ter içinde kalmak
• kan tutmak
• kan vermek
• kan yürümek

[ünlem]

[kaba konuşmada]

• Ulan

  İte bak lan, dedi, nasıl da horozlanıyor? - Necati Cumalı

[isim]

• Uzak Doğu'da yetişen Amerikan elmasından çıkan zamk

• Boyacılıkta kullanılan, kırmız böceğinin üst deri bezlerinin salgıladığı madde

[isim]

• At, eşek, öküz vb. yük hayvanlarının tırnaklarına çakılan, ayağın şekline uygun demir parçası

  Atların nal tıkırtıları, demir tekerlek gürültüleri işitildi. - Ömer Seyfettin

Ata Sözleri ve Deyimler

• nal çakmak
• nal deyip mıh dememek
• nalları dikmek
• nal toplamak

[sıfat]

• Görme engelli

[bağlaç]

• Çelişkili ve tutarsız iki cümleyi birbirine bağlamaya yarayan bir söz, amma, lakin, velakin

  Para kazanmayı hiç sevmiyordu ama hesapsız harcamaya bayılıyordu. - Necati Cumalı

• Uyarma veya şartlı bir ifade niteliğinde olan bir cümleyi, başka bir cümleye bağlamaya yarayan bir söz

  Fala inanmam ama fırsat bulursam baktırmadan da yapamam. - Kemal Tahir

• Beklenmeyen bir sonucu anlatan iki cümleyi onun sebebi durumunda olan cümleye bağlayan bir söz

  Gerçi yeni nesil, eskiyi öğrenmekte bir fayda görmüyor ama ben gene de yazayım. - Burhan Felek

• Bir yargıyı veya bir buyruğu pekiştirmek için de kullanılan bir söz

  Güzel ama güzel bir söz söyledi.

• Bazen dikkati çekmek için cümlenin sonuna getirilen bir söz

  Gerçi vekillerden bazıları yerli yerinde duruyordu ama! - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Ata Sözleri ve Deyimler

• ama ne
• aması maması yok!
• aması var

[isim]

• Şaman

[isim]

• Zevk, mutluluk, tat

Ata Sözleri ve Deyimler

• kâm almak

[isim]

• Arap alfabesinin yirmi üçüncü harfinin adı

Ata Sözleri ve Deyimler

• lâm elif çevirmek (veya çizmek)
• lâmı cimi yok

[isim]

• Mikroskopta incelenecek maddelerin üzerine konulduğu dar, uzun cam parçası

• Dar, çok ince metal parça

[isim]

• Bir kimsenin, bir tüzel kişinin mülkiyeti altında bulunan, taşınır veya taşınmaz varlıkların bütünü

  Mal vardı, mülk vardı. At vardı, araba vardı. - Ömer Seyfettin

• Büyükbaş hayvan

  Boz atlar yağız değildi artık; mallar erimiş, zayıflamıştı. - Nezihe Araz

[ticaret]

• Alınıp satılabilen her türlü ticaret eşyası, emtia

[mecaz]

• Bayağı, aşağılık, kötü kimse

  Onun ne mal olduğunu bilirim.

[argo]

• Esrar

[kaba konuşmada]

• Orospu

Ata Sözleri ve Deyimler

• mal adama hem dost hem düşmandır
• mal bulmuş Mağribî gibi
• mal canı kazanmaz, can malı kazanır
• mal canın yongasıdır
• mal da yalan mülk de yalan, var biraz da sen oyalan
• mal edinmek
• mal etmek
• malı götürmek
• malını yemesini bilmeyen zengin her gün züğürttür
• malın iyisi boğazdan geçer
• malı ongun olanın adı angın olur
• mal kaldırmak
• mal kapatmak
• mal meydanda
• mal olmak
• mal sahibi mülk sahibi, hani bunun ilk sahibi
• mal yapmak

[isim]

• Ad (I)

  Çemberlitaş'ta bir kahvede sizin namınıza bir mektup varmış. - Peyami Safa

• Ün

Ata Sözleri ve Deyimler

• nam almak
• namı nişanı kalmamak
• nam kazanmak
• nam salmak
• nam vermek

[isim]

[halk ağzında]

• Abla

• Anne

[isim]

• Yünün dövülmesiyle yapılan kalın ve kaba kumaş

• Bu kumaştan yapılmış yakasız ve uzun üstlük

[sıfat]

• Bu kumaştan yapılan

[eskimiş]

• Bu kumaştan yapılan ve dervişlerce giyilen hırka

• Kepenek (I)

Ata Sözleri ve Deyimler

• aba altında er yatar
• aba altından sopa (veya değnek) göstermek
• aba gibi
• abanın kadri yağmurda bilinir
• aba vakti yaba, yaba vakti aba
• abayı sermek
• abayı yakmak

[isim]

• Bal arılarının bitki ve çiçeklerden topladıkları bal özünden yapıp kovanlarındaki petek gözlerine doldurdukları, rengi beyazdan esmere kadar değişen tatlı, koyu, sıvı madde

• Olgunlaşmış incirin, dışına sızan tatlısı

• Ağaçların kabuğundan sızarak pıhtılaşan besi suyu

Ata Sözleri ve Deyimler

• bal alacak çiçeği bilmek (veya bulmak)
• bal bal demekle ağız tatlanmaz
• bal dök de yala
• bal gibi
• balı dibinden, yağı yüzünden
• balın âlâsı oğlun tazesinden
• balı olan bal yemez mi?
• balı parmağı uzun yemez, kısmetlisi yer
• bal ile kaymak yenir ama her keseye göre değil
• bal olan yerde sinek de olur
• bal sağmak
• bal tutan parmağını yalar