[-e]

[-i]

• Eklemek, katmak, ilave etmek

[isim]

• Unlamak işi

[isim]

• Ulanmak işi

[-e]

• Suyun içine bütün vücuduyla ve hızla girmek

  O çirkin, kaba kunduralarla sıcak günde serin denize dalmışım gibi rahatladım. - Ayla Kutlu

[nesnesiz]

• Bir yerin içine girmek

  Hızla içeri dalıp mumun başında duran adama doğru iki adım attı. - Elif Şafak

[nesnesiz]

[mecaz]

• Kendini bilmez duruma gelmek, kendinden geçmek

  Çocuk ateşi çıkınca daldı.

[nesnesiz]

• Uyumak

  O serinlik içinde Tevfik dalmış. Uyandığı vakit güneş çoktan doğmuştu. - Memduh Şevket Esendal

[mecaz]

• Başka bir şeyle uğraşamayacak veya başka bir şeyi düşünemeyecek biçimde kendini bir şeye kaptırmak

[spor]

• Güreşte rakibinin belden aşağı bir yerini aniden tutmak

Ata Sözleri ve Deyimler

• dala çıka
• dalıp çıkmak
• dalıp gitmek

[isim]

• Kapı vb. şeyleri kapalı tutmaya yarayan, döner tahta veya metal parça

• İpe serilen çamaşırı tutturmak için kullanılan yaylı kıskaç

• Ut, kanun, keman vb. çalgıların tellerini geren düğme

[isim]

[halk ağzında]

• Evlek

[sıfat]

• Maniye yakalanmış (hasta)

[mecaz]

• Gülünç, garip, şaşırtıcı davranışları olan (kimse)

[ünlem]

[hakaret yollu]

• `Aptal, çılgın, dengesiz, deli` anlamlarında bir seslenme sözü

[nesnesiz]

• Köpek, kurt, çakal vb. hayvanlar uzun, iniltili, ağlar gibi bir ses çıkarmak

  Geceleyin çakallar etrafta dolaşır, ulurlardı. - Sait Faik Abasıyanık

• İnsan iniltili ses çıkararak boğuk boğuk ağlamak

  Boğazında acı bir yumru, gözleri kupkuru, yüzükoyun mutfağın taşlarına kapandı, uludu. - Halide Edip Adıvar

[nesnesiz]

• Birleşiminde karbon bulunan maddeler, ısı ve ışık yayarak kül durumuna geçip yok olmak

  Yanan ormanların yerine yeni orman yetiştirilir. - Anayasa

• Ateş durumuna geçmek, tutuşmak

  Kömür yandı. Ocaktaki odun yandı.

• Isı, ışık veren bir konuma geçmek

  Gece oldu, ışıklar yandı, yatsı vakti geldi. - Memduh Şevket Esendal

• Bütünü veya bir bölümü ateş veya sıcaklığın etkisi ile bozulmak, kömür durumuna geçmek

  Yemek yandı. Ekmek yandı.

• Isı etkisiyle vücudun bir yanı yara olmak, kızarmak veya rengi koyulaşmak

  Ateşe dokundu, eli yandı. Güneşten kolları yandı.

• Vücut veya nesnelerin ısısı artmak

  Ateşler içinde, günlerce titreyerek yanar. - Yusuf Ziya Ortaç

  Odamız yaz günleri çinko damın altında yanar durur. - Orhan Veli Kanık

• Parlamak, parıldamak

  Birkaç batarya top, kızgın güneş altında pırıl pırıl yanıyor. - Falih Rıfkı Atay

• Birtakım etmenlerin etkisiyle işe yaramaz duruma gelmek

  Kumaş boyadan yanmış. Ekinler dondan yanmış.

• Yanık acısına benzer bir acı duymak

  Boğazım yanıyor. Biberden ağzım yandı.

• Çok istemek, çabalamak

  Çocuklar, kendilerini beğendirmek için yanıyorlar. - Reşat Nuri Güntekin

[mecaz]

• Çok üzülmek

  Bu yaz tatil yapamayacağıma yanıyorum.

[mecaz]

• Çok sevmek, büyük bir aşk ile sevmek

[mecaz]

• Hükümsüz kalmak, değerini yitirmek

  Vaktinde değiştirilmeyen kâğıt paralar yandı.

[mecaz]

• Zarara, kötülüğe uğramak

  Maazallah! Birimize kitaptan rastgele bir şey soracak olsa yandığımız gündü. - Haldun Taner

[mecaz]

• Çocuk oyunlarında oyun dışı kalmak

[mecaz]

• Bir bir sıralamak, dile getirmek, dert dökmek, anlatmak

  Yazı yazmak, hayatımı anlatmak, kalbimi dökmek ihtiyacıyla yanıyorum. - Sermet Muhtar Alus

Ata Sözleri ve Deyimler

• yandı gülüm keten helva
• yanıp durmak
• yanıp tutuşmak
• yanıp yakılmak

[sıfat]

[halk ağzında]

• Eğik

• Sarp, dik

[isim]

• Kesici ve batıcı araçların kesen veya batan bölümü

  İstanbul'dan çıkar padişahın fermanı / Gökte döner mızrağının yalmanı - Halk türküsü

[isim]

[halk ağzında]

• Dişi deve

[sıfat]

• Çıplak

  Develer daylak / Sevenler aylak / Sen kimin yârisin / Her yanın oynak - Halk türküsü

[isim]

[denizcilik]

• Deniz, göl ve ırmakların kıyılara yakın yerlerinde ağ ve kazıklarla oluşturulan, büyük balık avlama yeri

  Dalyanda hamlacılar kaçıştı, deniz bir cam kadar sert ve hareketsiz. - Abidin Dino

Ata Sözleri ve Deyimler

• dalyan gibi

[isim]

• Şamdan

[sıfat]

• Herhangi bir sayıda mumu olan

  Üç mumluk şamdan.

[sıfat]

[fizik]

• Herhangi bir mum gücünde olan

  Yüz mumluk ampul.

[isim]

• Uyanmak durumu, intibah

  Hayalperest kendi âlemine dalmışken uyanmasına imkân yoktur. - Sait Faik Abasıyanık

• Uyku durumundan çıkma

  Homurdanarak derin ve tatlı bir sabah uykusundan uyanmaya çalışıyor. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[isim]

• Umulmak durumu

[nesnesiz]

[halk ağzında]

• Yıkanmak

  Kuyunun başında mevtam yunuyor / Düşmanlarım kıs kıs olmuş gülüyor - Halk türküsü

Ata Sözleri ve Deyimler

• yunmuş arınmış (veya yıkanmış)