[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

• Yemek

Ata Sözleri ve Deyimler

• aşını, eşini, işini bil
• aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur
• aş taşınca kepçeye paha olmaz
• aş tuz ile, tuz oran ile

[isim]

[hayvan bilimi]

• Memelilerin etobur takımından, beş parmaklı, tabanlarına basarak yürüyen, yurdumuzda boz türü bulunan, iri gövdeli hayvan, kocaoğlan (Ursus arctos)

[ünlem]

• Kaba saba olan insanlar için kullanılan bir seslenme sözü

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayı gibi
• ayının kırk türküsü var, kırkı da ahlat üstüne
• ayı sevdiği yavrusunu hırpalar
• ayıya kaval çalmak
• ayı yavrusu ile oynuyor
• ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış
• ayıyı vurmadan postunu satmak

[isim]

[kimya]

• Birtakım hastalıklara karşı bağışıklık sağlamak için vücuda verilen, o hastalığın mikrobuyla hazırlanmış eriyik

• Bu eriyiğin uygulanması

  Çiçek aşısı. Kolera aşısı. Tifo aşısı.

• Bir ağacın dalı veya gövdesi üzerine, aynı familyanın daha iyi bir türünden alınan dal, göz, tomurcuk vb. parçaları kaynaştırma işi

• Bu yolla eklenen parça

[sıfat]

• Aşılı (bitki)

  Sana yeni aşı güllerimi göstereceğim. - Aka Gündüz

Ata Sözleri ve Deyimler

• aşı olmak (veya vurulmak veya yapılmak)
• aşı vurmak (veya yapmak)

[isim]

• Ok atmaya yarayan, iki ucu arasına kiriş gerilmiş, eğri ağaç veya metal çubuk

  Sadağını ve yayını kepenek altında dikkatlice tutuyordu. - Nihal Atsız

• Farklı amaçlarla çeşitli biçimlerde yapılan esnek parça

  Araba yayı. Kilidin yayı. Kanepenin yayı.

• Zemberek

• Hallacın pamuk veya yünü atmak için tokmak yardımıyla kullandığı araç

  Karınları hallaç yayından kopup fırlamış gibi beyaz. - Refik Halit Karay

[matematik]

• Bir çember üzerindeki iki nokta ile bu nokta arasındaki çember parçası

[matematik]

• Bir eğriden alınan parça

[müzik]

• Keman, viyolonsel vb. çalgılarda sürterek titreşim yoluyla ses çıkarmaya yarayan parça

Ata Sözleri ve Deyimler

• yay gibi

[isim]

[gök bilimi]

• Zodyak üzerinde Akrep ile Oğlak arasında bulunan takımyıldızın adı

[isim]

• Doğuştan beri geçen ve yıl birimi ile ölçülen zaman, sin (II)

  Yaş otuz beş, yolun yarısı eder. - Cahit Sıtkı Tarancı

• Hayatın çeşitli evrelerinden her biri, çağ

  Kızımızı yetiştirdik bu yaşa getirdik. - Mahmut Yesari

• Bir kurum, bir kuruluş, düzen vb.nin kurulduğundan bu yana geçen zaman

  Yetmiş beş yaşına basan Türkiye Cumhuriyeti.

[meteoroloji]

• Bir gök cisminin oluşmaya başladığı günden bugüne kadar geçirdiği zaman süresi

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... yaşını sürmek
• yaşı benzemesin
• yaşına başına bakmamak
• yaşında
• yaşından başından utanmamak (veya sıkılmamak)
• yaşı ne başı ne?
• yaşını başını almak
• yaşını bitirmek (veya doldurmak)
• yaşı yerde (veya toprakta) sayılası
• yaş ilerlemek
• yaş yetmiş, iş bitmiş

[sıfat]

• Nemli, ıslak, kuru karşıtı

• Kendi suyunu, canlılığını yitirmemiş, kurumamış, kurutulmamış, taze

[isim]

• Gözyaşı

  Bu kararı söyleyen sesin tesiri gözlerimizi yaşla doldurdu. - Hamdullah Suphi Tanrıöver

[argo]

• Kötü

  Bugün işler yaş.

[argo]

• Zor

Ata Sözleri ve Deyimler

• yaş akıtmak (veya dökmek)
• yaşını içine akıtmak
• yaş kesen baş keser
• yaşlara boğulmak
• yaş tahtaya (veya yere) basmamak
• yaşta kalmış kavat pabucu gibi

[isim]

• Yayma işi

  Gazete ve kitabın az okunması, yayış ve satış işinin bozuk olmasından ileri geliyor. - Reşat Nuri Güntekin