[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

• Elin parmak dipleriyle bilek arasındaki iç bölümü, avuç içi

• Ayak tabanı

[bitki bilimi]

• Yaprakların düz ve parlak bölümü

[isim]

• Yemek

Ata Sözleri ve Deyimler

• aşını, eşini, işini bil
• aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur
• aş taşınca kepçeye paha olmaz
• aş tuz ile, tuz oran ile

[sıfat]

• Yemek yemesi gereken, tok karşıtı

  Aç ne yemez, tok ne demez. - Divanü Lügati't-Türk

• Yiyecek bulamayan

  Ben hem öksüzüm hem yetimim hem de tam 23 saattir açım. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[mecaz]

• Gözü doymaz, haris

  Ne aç adam!

[mecaz]

• Çok istekli, hevesli

  Her zamanki gibi bilgiye aç, her zamanki gibi ağızları lafla, kafaları düşünceyle dolu çalçene yaratıklarız. - Ayla Kutlu

[zarf]

• Karnı doymamış olarak

  Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. - Orhan Kemal

Ata Sözleri ve Deyimler

• acından kimse ölmemiş
• acından ölmek
• aç açık kalmak
• aç aç ile yatınca arada dilenci doğar
• aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez
• aç at yol almaz, aç it av almaz
• aç ayı oynamaz
• aç bırakmak
• aç doymam, tok acıkmam sanır
• aç doyurmak
• aç elini kora sokar
• aç esner, âşık gerinir
• aç gezmektense tok ölmek yeğdir
• açın gözü ekmek teknesinde olur
• açın imanı olmaz
• açın karnı doyar, gözü doymaz
• açın koynunda ekmek durmaz
• açın kursağına çörek dayanmaz
• açın uykusu gelmez
• aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun
• aç ile eceli gelen söyleşir
• aç kalmak
• aç köpek fırın deler
• aç kurt aslana saldırır
• aç kurt gibi
• aç kurt yavrusunu yer
• aç ne yemez, tok ne demez
• aç susuz kalmak
• aç tavuk kendini arpa ambarında sanır
• aç, yanından kaç

[isim]

[bitki bilimi]

• Çaygillerden, nemli iklimlerde yetişen bir ağaççık (Thea chinensis)

[bitki bilimi]

• Bu ağaççığın özel işlemlerle kurutulan yaprağı

• Bu yaprağın demlenmesiyle elde edilen güzel kokulu ve sarımtırak kırmızı renkli içecek

  Bize çay ikram ettiler. - Ahmet Kabaklı

• Çeşitli bitkilerin yaprak veya çiçeklerinin demlenmesiyle elde edilen bir içecek türü

• Konukların içecek ve börek, pasta vb. yiyeceklerle ağırlandığı toplantı

  Sana bir şey söyleyeyim mi, artık çay davetlerinden bıktım. - Peyami Safa

• Müzikli toplantı

  Gittiği zengin arkadaşlarının çayından allak bullak gelir. - Haldun Taner

Ata Sözleri ve Deyimler

• çay dökmek

[isim]

• Dereden büyük, ırmaktan küçük akarsu

  Deli bir çayın kıyısındaki yalçın bir kaya gibidir. - Tarık Buğra

Ata Sözleri ve Deyimler

• çaydan geçip derede boğulmak
• çayı geçerken at değiştirilmez
• çayı görmeden paçaları sıvamak
• çay kenarında kuyu kazmak

[isim]

• Afyonkarahisar iline bağlı ilçelerden biri

[isim]

• Doğuştan beri geçen ve yıl birimi ile ölçülen zaman, sin (II)

  Yaş otuz beş, yolun yarısı eder. - Cahit Sıtkı Tarancı

• Hayatın çeşitli evrelerinden her biri, çağ

  Kızımızı yetiştirdik bu yaşa getirdik. - Mahmut Yesari

• Bir kurum, bir kuruluş, düzen vb.nin kurulduğundan bu yana geçen zaman

  Yetmiş beş yaşına basan Türkiye Cumhuriyeti.

[meteoroloji]

• Bir gök cisminin oluşmaya başladığı günden bugüne kadar geçirdiği zaman süresi

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... yaşını sürmek
• yaşı benzemesin
• yaşına başına bakmamak
• yaşında
• yaşından başından utanmamak (veya sıkılmamak)
• yaşı ne başı ne?
• yaşını başını almak
• yaşını bitirmek (veya doldurmak)
• yaşı yerde (veya toprakta) sayılası
• yaş ilerlemek
• yaş yetmiş, iş bitmiş

[sıfat]

• Nemli, ıslak, kuru karşıtı

• Kendi suyunu, canlılığını yitirmemiş, kurumamış, kurutulmamış, taze

[isim]

• Gözyaşı

  Bu kararı söyleyen sesin tesiri gözlerimizi yaşla doldurdu. - Hamdullah Suphi Tanrıöver

[argo]

• Kötü

  Bugün işler yaş.

[argo]

• Zor

Ata Sözleri ve Deyimler

• yaş akıtmak (veya dökmek)
• yaşını içine akıtmak
• yaş kesen baş keser
• yaşlara boğulmak
• yaş tahtaya (veya yere) basmamak
• yaşta kalmış kavat pabucu gibi

[isim]

• Karada, denizde, gölde veya akarsularda evcil olmayan hayvanları vurma veya yakalama işi, şikâr

  Kral hiç tınmadan, rahat rahat avdan döndü. - Necip Fazıl Kısakürek

• Bir hayvanın bir başka hayvanı yemek için yakalaması

• Bu yollarla yakalanan hayvan

[mecaz]

• Tuzağa düşürülen, kendisinden yararlanılan kimse

Ata Sözleri ve Deyimler

• ava çıkmak
• ava gelmez kuş olmaz, başa gelmez iş olmaz
• ava giden avlanır
• av avlanmış, tav tavlanmış
• av avlayanın, kemer bağlayanın
• av vuranın değil, alanın

[isim]

• Hilal

• Bayrak ve sancak direklerinin tepesindeki pirinçten yapılmış ay yıldızlı süs, alem

[isim]

• Ankara iline bağlı ilçelerden biri

[ünlem]

• Hoşnutluk, sevinç vb. duyguları anlatmak için söylenen bir söz, yaşasın, ole, oley

  Ey vatan, ey mübarek vatan, bin yaşa! - Tevfik Fikret

[ünlem]

• Şaşma anlatan bir söz

  Vay gülüm! Nereden bu geliş? - Memduh Şevket Esendal

• Ağrı, acı vb. duyguları anlatan bir söz

  Vay başım!

• Yönelme durumu eki almış bir kelime ile kullanıldığında bir şeyin veya bir kimsenin kötü bir sonuca uğrayacağını anlatan bir söz

  Vay hâline!

Ata Sözleri ve Deyimler

• vay anam! (veya anasını! veya canına!)
• vay sen misin?

[isim]

[bitki bilimi]

• Gülgillerden, çiçekleri iri, beyaz veya pembe, yapraklarının altı tüylü, orta yükseklikte bir ağaç (Cydonia vulgaris)

• Bu ağacın büyük, sarı renkte, tüylü, mayhoş, dokusu sertçe, ufak çekirdekli meyvesi

  Kış için saklamak üzere tavan arasına ayvalar yerleştirmiş. - Abdülhak Şinasi Hisar

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayvayı yemek

[isim]

[eskimiş]

• Ses, ün, haber

[isim]

[halk ağzında]

• At, eşek vb. hayvanların erkeklik organı

[sıfat]

• Hızlı olmayan, ağır, çabuk karşıtı

  Yavaş bir yürüyüş.

• Yumuşak huylu, yumuşak başlı

  Yavaş adam. Yavaş at.

• Alçak, hafif

  Yavaş sesle konuşuyor.

[zarf]

• Alçak, hafif bir biçimde

  Yavaş tut, içinde kırılacak eşya var. - Memduh Şevket Esendal

[zarf]

• Hızlı olmayarak

  Yavaş vurdu.

Ata Sözleri ve Deyimler

• yavaş!
• yavaş atın tekmesi yavuz olur
• yavaş gel! (veya ol!)
• yavaştan almak