[isim]

• Üzeri meşin, halı vb. şeylerle kaplanmamış olan eyerin tahta bölümü

• Kuskunsuz eyer

[kaba konuşmada]

• İffetsiz, namussuz kadın

[isim]

• Kalkmak işi

  Sabahları erken kalkmayı sevmeyen, gece geç yatan gececi kişilerdensiniz. - Tomris Uyar

[nesnesiz]

• Olduğu yeri ve durumu korumak, sürdürmek

  Sıkı sıkı kucakladı ve öylece kaldı. - Tarık Buğra

• Zaman, uzaklık veya nicelik belirtilen miktarda bulunmak

  Arabada yalnız dört çocuk kalmıştı. - Osman Cemal Kaygılı

[-de]

• Konaklamak, konmak

  Hemen karargâha yerleşmezsem ne geri dönebilir ne de otelde kalabilirdim. - Falih Rıfkı Atay

[-le]

• Oturmak, yaşamak

  Tam beş sene benimle beraber kaldı. - Sait Faik Abasıyanık

• Eğleşmek

• Hayatını sürdürmek, yaşamak

  O aileden bir bu çocuk kaldı.

• Varlığını korumak, sürdürmek

  Eniştemizin iptidai kalmış huyları da vardı. - Abdülhak Şinasi Hisar

[-de]

• Oyalanmak, vakit geçirmek

  Kısa bir süre tezgâhın önünde kaldı. - Necati Cumalı

• Sınıf geçmemek

  Çocukların içinde kalanlar da var geçenler de.

[-de]

• İşlemez, yürümez duruma gelmek

  Araba yarı yolda kaldı.

[-e]

• İleriye atılmak, ertelenmek

  Mahkeme ayın on sekizine kaldı. - Sait Faik Abasıyanık

[-de]

• Bir şeyle kaplanmak, bir şeye bulanmak

  Oda duman içinde kaldı.

[-de]

• Bir işi belli bir noktada bırakmak, ara vermek

  Bugün iş maddesinde kaldık.

[-den]

• Miras olarak geçmek

  Çiftlik ana babasından kalmış.

[-den]

• Yapamamak

  Misafir geldi, gezmeden kaldık.

• Belli bir gelirle geçinmek zorunda bulunmak

  Refika, valide, iki kerime kaldık mı biz iki bin kuruş tekaüt maaşına. - Haldun Taner

[-le]

• Yetinmek

  Yalnız dayak atmakla kalmadı, onu işinden de çıkardı.

[-le]

• Sınırlanmak

  Amasya'da iken karşılaştığımız vaziyet yalnız Şeyh Recep Vakası ile kalmadı. - Atatürk

• Herhangi bir durumu sürdürmek

[yardımcı fiil]

• Olmak, herhangi bir durumda bulunmak

  Fatma'nın yemek çantası olmasaydı dün aç kalmıştık. - Falih Rıfkı Atay

[yardımcı fiil]

• Kök veya gövdeleri sonuna -a (-e), -ıp (-ip) zarf-fiil eki almış fiillere gelerek süreklilik bildiren birleşik fiiller oluşturur

  Bakakalmak.

  Şaşakalmak.

  Donakalmak. Şaşırıp kalmak. Donup kalmak.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... den kalır yeri yok
• ... ye kalsa (veya kalırsa)
• kaldı ki

[-e]

[-i]

• Bir şeyin içine, üstüne veya yanına, niteliğini değiştirmek veya niceliğini artırmak için başka bir şey eklemek, karıştırmak

  Sirkeye su katmak.

• Bir araya getirmek

  Fadime, bu yavru bolluğu arasında kuzuları çocuklara ve çocukları kuzulara katarak en olgun bir saadet içinde yaşamış. - Halide Edip Adıvar

• Birlikte göndermek

  Kafileye muhafız katmak.

[halk ağzında]

• Döllenmeyi sağlamak için erkek hayvanı dişinin yanına salmak

[isim]

• Deri, kıkırdak vb. hayvansal maddelerden elde edilen, katılaşıp sertleşme özelliğiyle tahta, kâğıt vb. yapıştırmaya yarayan madde

Ata Sözleri ve Deyimler

• tutkal gibi

[-i]

• Bir şeyi başka bir yere uygun bir biçimde tutturmak, iliştirmek, geçirmek

  Gözlüğünü takıp masaya eğildi. - Refik Halit Karay

[-e]

[nesnesiz]

• Düğün vb. törenlerde takı armağan etmek

  Geline pırlanta yüzük takmışlar.

[-e]

[-i]

• Ad, lakap koymak

  Ona bu adı kim takmıştır, ne zaman takmıştır, bilemiyor. - Haldun Taner

[nesnesiz]

• Kuşanmak

  Kılıç takmak.

• Kendisiyle birlikte götürmek, yanına almak veya arkasından izletmek

  Arabaya hafiye kıyafetinde polis memurları da takıyorlar. - Yusuf Ziya Ortaç

[-e]

[mecaz]

• Biriyle olumsuz olarak uğraşmak

  Matematik öğretmeni ona taktığı için dersten kaldı.

[argo]

• Borç bırakmak

  Bu eve asilzadelerin biri girip öteki giderdi. Giden kirayı takar, gelen ortalığı kasıp kavururdu. - Peyami Safa

[argo]

• Önemsemek, önem vermek, tınmak

  Dün koskoca bir mebus kızıyken, bir zamanların Şalvarlı Nuriyesi'ni takar mıyım? - Adalet Ağaoğlu

[-den]

[argo]

[-de]

• Sınavını başaramamak

  Bütün derslerden takarak sınıfta kaldı.

Ata Sözleri ve Deyimler

• takıp takıştırmak

[-i]

• Dil yardımıyla bir şeyin tadının nasıl olduğunu anlamak

• Bir şeyden az miktarda yemek veya içmek

  O meşhur beyaz şaraplarını tattık. - Haldun Taner

[mecaz]

• Duymak, hissetmek

  Yaşamın her acısını tatmış.

[isim]

[bitki bilimi]

• Patlıcangillerden, çiçekleri beyaz veya mor renkte, meyveleri dikenli, hekimlikte kasların kasılmasını gidermek üzere kullanılan bir yıllık ve otsu bir bitki, şeytan elması, boru çiçeği (Datura stramonium)

[sıfat]

• Salt

  Eskilerden üstün olmasa da onlar kadar mutlak bir roman yazmak istiyorum. - Halide Edip Adıvar

[felsefe]

• Kendi başına var olan, hiçbir şeye bağlı olmayan, bağımsız, saltık

[zarf]

• Kesinlikle

  Hele hükümdar liyakatsizse böyle bir murakabeye mutlak ihtiyaç vardır. - Cemil Meriç

[sıfat]

• Öldürülmüş, öldürülen

Ata Sözleri ve Deyimler

• maktul düşmek (veya olmak)

[-i]

• Elde bulundurmak, ele almak

  Kucağında kundaklı bir çocuk tutuyordu. - Ömer Seyfettin

• Ele geçirmek, yakalamak

  Evvela bu terbiyesiz köpeği tuttu, bağladı. - Ömer Seyfettin

• Avlamak

  Dalyan işletiyorum, tuttuğumuz balığı tekrar denize döküyoruz. - Refik Halit Karay

• Yanında bulundurmak, alıkoymak

  Siz gelinceye kadar çocuğu ben tutarım!

• Hürriyetinden yoksun bırakıp bir yere kapamak, tevkif etmek

  Vahşidir, hiçbir zaman onu kafeste tutmak mümkün değildir. - Sait Faik Abasıyanık

• Kaplamak

  Tabanı otuz, otuz beş metre kadar tutan bir eşkenar üçgen biçimindedir. - Tarık Buğra

• Kırağı, çiğ veya kar bir yüzeyde görünür durumda olmak, kalmak

  Şu yağan kar bir tutsun, seyreyle sen ertesi gün çocukları. - Sait Faik Abasıyanık

• Denetimi ve yetkisi altına almak

• Desteklemek, birinden yana çıkmak

• Benimsemek, beğenmek

  Ama öylelerini de çevresinde kimse sevmemiş, tutmamıştır. - Tarık Buğra

• Gereğini yapmak, yerine getirmek

  Verdiği sözü tutmuş, vaktinde gelmişti.

• Uygun gelmek, çelişmez olmak

  Bir talih eseri olarak ondan gelen cevap benim kendi bulduklarımı tuttu. - Reşat Nuri Güntekin

• Kapatmak, sarmak

• Hizmetine almak veya kiralamak

  Burada bir kat tuttum. Yazı geçireceğim. - Peyami Safa

• Bir işe herhangi bir anlayışla girişmek

  Yapıyı geniş tuttu.

• Beddua, dua, ah vb. etkisini göstermek, gerçekleşmek, yerine gelmek, varmak

  Avradın ilenci tutarsa senin iki gözün kör olacak. - Memduh Şevket Esendal

• Ulaşmak, varmak

  Hayvanlar, Bağdat Caddesi'ni tutmuş, çalakamçı ilerliyor. - Sermet Muhtar Alus

• Para toplamı ...-e varmak, değeri olmak

  Aldığım şeyler bin lira tuttu.

[halk ağzında]

• Uğramak

  Vapur İzmir'i tutmayacakmış.

• Herhangi bir durumda bulundurmak

  Seksen bir yaşında da olsa çalışmak insanı zinde tutuyor. - Haldun Taner

• Varsaymak, farz etmek

  Haydi tutalım babasının bir günahı vardı, çekti. - Memduh Şevket Esendal

[-e]

[-i]

• Hedef olarak almak

  Taşa tutmak.

[-e]

[-i]

• Alacağa veya vereceğe saymak

  On bin lirayı borcunuza tuttum.

[-e]

[-i]

• Yaklaştırmak

  Biraz toz olsa mendilini burnuna tutar. - Abdülhak Şinasi Hisar

• Kullanmak

  Yaşmak tutmak. Ustura tutmak.

• Bağlamak

  Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım. - Bekir Sıtkı Erdoğan

[nesnesiz]

• Beklenen sonucu vermek

  Toprağa atılan her tohum bir ümittir. Tohum ya tutar ya tutmaz. Ya yeşerir ya yeşermez. - Şevket Rado

[nesnesiz]

• İş görebilmek

  Eli ayağı tutsun, açlıktan ölmesin, yeterdi ona. - Tarık Buğra

[nesnesiz]

• Sürmek, zaman almak

  Bu iş iki saat tuttu.

[nesnesiz]

• Yapışarak veya sokularak çıkmaz olmak

  Boya tutmadı. Çivi iyi tuttu.

• Bir şeyi kullanması için uzatmak

  Kucaklaşma sahanlıkta başlar ve ayakkabılarını çıkarıp karısının tuttuğu terliklerini giyene kadar Serdar'ın kolları boynunda kalır. - Tarık Buğra

• Sunmak

  Konuklara şeker tutmak.

• İşgal etmek

• İzlemek

  Tepeden inince Değirmendere'ye hâkim bir iz tutacaksınız. - Refik Halit Karay

• Bırakmamak

  Baba sesini çıkarmadı hatta öksürüğünü bile galiba tuttu. - Peyami Safa

• Sarmak, bürümek

  Hey başları duman tutmuş dağlar, hey! - Halk türküsü

• Asılmak, kuvvetlice sarılmak

  Üç kişi tutarlarmış da onu pencerenin önünden çekemezlermiş. - Peyami Safa

• Bir kimsenin yerini almak

  Bak azizim, dedim, ben senin yerini tutamam. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

• Otobüs, vapur, uçak vb. hasta etmek

• Herhangi bir durumda kalmasını sağlamak

  Kapıyı açık tutmayın.

• Bir yerde kalmasını sağlamak

• Bir sanat eseri geniş ilgi görmek

  Eğer piyes tutar da alkışlanırsa bir yazara yakışacak bir kıyafet giymeliydim. - Cahit Uçuk

• Biriktirmek, tasarruf etmek

  Sen metelik tutuyorsun gibi geliyor bana. Ay başına kadar bana ödünç versene. - Memduh Şevket Esendal

• Askerlikte, bankacılıkta durdurmak, blokaj

• Başlamak

  Kadınların başında gördüğünüz bürümcükten, iç çamaşırlarından tutunuz da entarilik kaba pamuklulara kadar hepsi Osmanlı malı idi. - Falih Rıfkı Atay

• Bir şey düşünmek

  Herkes aklından bir sayı tutsun.

[spor]

• Takım oyunlarında karşı takımdaki bir oyuncuyu yakından izlemek, markaja almak

Ata Sözleri ve Deyimler

• tut kelin perçeminden
• tut ki
• tuttuğu altın olsun
• tuttuğu dal elinde kalmak
• tuttuğunu koparmak

[isim]

[tiyatro]

• Doğaçlama

  Böyle olmakla beraber, gerek orta oyununun gerek tuluatın köylü temsilleri ile bir münasebeti olsa gerek. - Ahmet Kutsi Tecer

Ata Sözleri ve Deyimler

• tuluat yapmak

[-e]

[-i]

• Eklemek, katmak, ilave etmek

[isim]

• Kumsal

  Çocukların top oynadıkları kumluktan iskeleye doğru yürürken hep planlar kuruyordu. - Cahit Uçuk

[sıfat]

• Kumu çok olan

  Kumluk arazi.

[isim]

• Utulmak işi