[isim]

• Atgillerden, binme, yük çekme, taşıma vb. hizmetlerde kullanılan, tek tırnaklı hayvan, beygir, düldül

• Satrançta, her yönde siyahtan beyaza ve beyazdan siyaha bir hane atlayarak L biçiminde hareket eden taş

Ata Sözleri ve Deyimler

• ata arpa yiğide pilav
• ata binen nalını, mıhını arar
• ata binersen Allah'ı, attan inersen atı unutma
• ata da soy gerek, ite de
• at, adımına göre değil adamına göre yürür
• ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli
• ata et, ite ot vermek
• ata eyer gerek, eyere er gerek
• at at oluncaya kadar sahibi mat olur
• at beslenirken kız istenirken
• at binenin, kılıç kuşananın
• at binicisine göre kişner
• at bulunur meydan bulunmaz, meydan bulunur at bulunmaz
• at çalındıktan sonra ahırın kapısını kapamak
• at gibi
• atı alan Üsküdar'ı geçti
• atı atasıyla, katırı anasıyla
• atım tepmez, itim kapmaz deme
• atına bakan ardına bakmaz
• atın bahtsızı arabaya düşer
• atın dorusu, yiğidin delisi
• atını sağlam kazığa bağlamak
• atın ölümü arpadan olsun
• atın ürkeği, yiğidin korkağı
• atın varken yol tanı, ağan varken el tanı
• at ile avrat yiğidin bahtına
• at izi it izine karışmak
• at koşturacak kadar
• at koşturmak
• atla arpayı dövüştürmek (veya dalaştırmak)
• atla deve değil
• atlarını itlerini nallamak
• atlar nallanırken kurbağalar ayak uzatmaz
• atlar tepişir, arada eşekler ezilir
• at nalı kadar
• at olur, meydan olmaz (veya bulunmaz), meydan olur (veya bulunur), at olmaz (veya bulunmaz)
• at oynatmak
• at ölür, itlere bayram olur
• at ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır
• at pazarında eşek osurtmuyoruz!
• atta, avratta uğur vardır
• attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek
• attan inip eşeğe binmek
• at var, meydan yok
• at yedi günde, it yediği günde
• at yiğidin yoldaşıdır

[kimya]

• Astatin elementinin simgesi

[isim]

• 100 m² değerinde yüzey ölçü birimi

  Bir ar, kenarı on metre olan bir karenin alanıdır.

[isim]

• Utanma, utanç duyma

  Kınamazlar güzel sevse yiğidi / Güzel sevmek koç yiğide ar değil - Karacaoğlan

Ata Sözleri ve Deyimler

• ar damarı çatlamış
• ar dünyası değil kâr dünyası
• ar etmek
• arına dokunmak
• ar namus tertemiz
• ar ve hayâ perdesi yırtılmak
• ar yılı değil, kâr yılı

[kimya]

• Argon elementinin simgesi

[kimya]

• Radyum elementinin simgesi

[zarf]

• Dek, değin, kadar, beri vb. edatlarla birlikte kullanılarak bir fiilin, bir hareketin, bir yerin, bir şeyin başladığı veya sona erdiği noktayı, zaman ve uzaklık bakımından abartmalı bir biçimde anlatan bir söz

  Ta karşıda büyükannenin evine kadar götürdüler. - Yahya Kemal Beyatlı

Ata Sözleri ve Deyimler

• ta kendisi
• ta ki

[kimya]

• Tantal elementinin simgesi

[isim]

[bitki bilimi]

• Toprak üstündeki bölümleri odunlaşmayıp yumuşak kalan, ilkbaharda bitip bir iki mevsim sonra kuruyan küçük bitkiler

  Etrafımızda uzun otlar, yalçın kayalar vardı. - Aka Gündüz

[sıfat]

• Bu bitkilerle yapılmış veya bu bitkilerle doldurulmuş

  Ranzalardan birinin üst yatağında bir ot şilte üzerinde, soyunmadan uzanan ve iki eli ensesinin altında düşünen ben. - Necip Fazıl Kısakürek

[eskimiş]

• Zehir

[eskimiş]

• İlaç

[argo]

• Esrar

Ata Sözleri ve Deyimler

• ot gibi
• ot gibi yaşamak
• ot tutunmak
• otu çek köküne bak
• ot yoldurmak

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

• Elin parmak dipleriyle bilek arasındaki iç bölümü, avuç içi

• Ayak tabanı

[bitki bilimi]

• Yaprakların düz ve parlak bölümü

[isim]

• Tren, tramvay vb. taşıtlarda tekerleklerin üzerinde hareket ettiği demirden yol

Ata Sözleri ve Deyimler

• raydan (veya rayından) çıkmak
• rayına girmek
• rayına oturtmak

[isim]

• Bir toplantıya katılanların, bir sorunla ilgili birkaç seçenekten birini tercih etmesi, rey

• Bu tercihi belirten işaret, söz veya yazı

• Seçimlerde kişinin herhangi bir aday veya partiye ait yaptığı tercih

Ata Sözleri ve Deyimler

• oya koymak (veya sunmak)
• oy vermek (veya kullanmak)

[ünlem]

• Çeşitli duyguları anlatmak için kullanılan bir seslenme sözü

[ünlem]

• `Hayır` anlamında kullanılan bir söz

  Dün bize geldiniz mi? -Yo.

• `Yapmam, istemem, kabul etmem` anlamında kullanılan bir itiraz sözü

• `Sakın` anlamında kullanılan bir uyarma sözü

  Yoo, güvercinlerime dokunmayınız, dedi. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[isim]

[müzik]

• Operalarda solistlerden birinin orkestra eşliğinde söylediği, genellikle kendi içinde bütünlüğü olan parça

[isim]

• Bir aygıtın gereken işi yapabilmesi durumu

  Saatin ayarı bozuk. Televizyonun ses ayarı iyi.

• Saatler için belli bir yere göre kabul edilmiş olan ölçü

  Memleket saat ayarı.

• Altın, gümüş vb. madenlerden yapılmış şeylerin saflık derecesi

• Bir iş veya bir davranışta gereken ölçü

  Kalorifercinin ayarı yok, ya çok yakıyor veya hiç yakmıyor.

[mecaz]

• Değer, derece

  Biz, telif eser ayarında bir sanat kıymeti taşıyan tercümelere teşekkür edelim. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayar almak
• ayar etmek
• ayar vermek

[isim]

[eskimiş]

• Dadı

[isim]

• Genellikle ipek ibrişim kullanarak iğne, mekik, tığ veya firkete ile yapılan ince dantel

  Dikişe, oyaya başladı, hanım hanımcık yaşıyordu, memnundu. - Refik Halit Karay

Ata Sözleri ve Deyimler

• oya gibi