[isim]

• Anne

  Anası mutfakta bir tabağa marul doğruyor. - Yusuf Atılgan

• Yavrusu olan dişi hayvan

• Dinî bakımdan aziz tanınan bazı kadınlara verilen saygı unvanı

  Fatma Anamız. Meryem Ana.

[ünlem]

• Yaşlı kadınlara saygılı bir seslenme sözü

[mecaz]

• Velinimet

  Yoksullar anası.

• Alacağın veya borcun, faizin dışında olan bölümü

[sıfat]

• Temel, asıl, esas

  Ana bina aradan geçen elli beş yıla karşın değişmemiş. - Ayla Kutlu

[matematik]

• Çizgilerden herhangi birini anlatan kelimeye sıfat olarak geldiğinde o çizginin, belirli bir kural altında hareket ederek bir yüzey oluşturmaya yaradığını anlatan bir söz

Ata Sözleri ve Deyimler

• ana avrat küfretmek (veya düz veya dümdüz gitmek)
• ana bir, baba ayrı
• anadan doğmuşa dönmek (veya anadan yeni doğmuş gibi olmak)
• ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz
• ana ile kız, helva ile koz
• ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar (veya ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış)
• anam!
• anam avradım olsun
• anam babam
• anamın (veya anasının) ak sütü gibi (helal olsun)
• anamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım
• anan güzel idi hani yeri, baban zengin idi hani evi?
• ananın bahtı kızına
• ananın bastığı yavru incinmez
• anan yahşi, baban yahşi
• anası ağlamak
• anasına avradına sövmek
• anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al
• anasından doğduğuna bin pişman
• anasından doğduğuna pişman etmek
• anasından doğduğuna pişman olmak
• anasından emdiği süt burnundan (fitil fitil) gelmek
• anasından emdiği sütü burnundan getirmek
• anasını ağlatmak
• anasını bellemek
• anasını eşek kovalasın!
• anasının gözü
• anasının ipini satmış (veya pazara çıkarmış)
• anasının kızı
• anasının körpe kuzusu
• anasının nikâhını istemek
• anasının oğlu
• anasını sat! (veya satayım!)
• anası turp (veya sarımsak), babası şalgam (veya soğan)
• anası yerinde

[isim]

[eskimiş]

• Ekmek

  Alçak, nan ve nimet nankörü hain! - Sermet Muhtar Alus

[isim]

• Bazı ülkelerde, hükümdarların, mareşallerin, din adamlarının güç sembolü olarak törenlerde taşıdıkları bir tür ağaç veya metalden değnek

[eskimiş]

• İhtiyarların baston yerine kullandıkları uzun sopa

[isim]

[eskimiş]

• Açıklık, açık ve kesin yargı

[felsefe]

• Dogma

[isim]

• Bir kimsenin işi, mesleği veya toplum içindeki durumu ile ilgili olarak kullanılan ad, unvan, titr

• Ün

[felsefe]

• Herhangi bir şeyi, neyse o yapan nitelik, kip karşıtı

[isim]

• Teklik ikinci kişiyi gösteren söz

Ata Sözleri ve Deyimler

• sen ağa ben ağa, koyunları (veya inekleri) kim sağa?
• sen ben davası (veya kavgası)
• sen bilirsin
• senden
• sen giderken ben geliyordum
• seni gidi seni (veya seni seni)
• seninki can da benimki patlıcan mı?
• sen sağ, ben selamet
• sen zot ben zot, ata kim vere ot

[isim]

[halk ağzında]

• Abla

• Anne

[isim]

• Yünün dövülmesiyle yapılan kalın ve kaba kumaş

• Bu kumaştan yapılmış yakasız ve uzun üstlük

[sıfat]

• Bu kumaştan yapılan

[eskimiş]

• Bu kumaştan yapılan ve dervişlerce giyilen hırka

• Kepenek (I)

Ata Sözleri ve Deyimler

• aba altında er yatar
• aba altından sopa (veya değnek) göstermek
• aba gibi
• abanın kadri yağmurda bilinir
• aba vakti yaba, yaba vakti aba
• abayı sermek
• abayı yakmak

[ünlem]

[halk ağzında]

• Seslenmek ve dikkati çekmek için özellikle Rumeli'de kullanılan bir söz

[isim]

[tarih]

• Osmanlı Devleti'nde Macaristan ve Hırvatistan'da sancak beylerine ve küçük prenslere verilen unvan

[isim]

• Çoğu doğuştan, tende bulunan ufak, koyu renkli leke veya kabartı

  Dedim tane tane olmuş benlerin / Dedi zülfüm değdi tel yarasıdır - Âşık Ömer

• En çok üzümde görülen olgunlaşma belirtisi

[halk ağzında]

• Saçta, sakalda beliren beyazlık

[isim]

[halk ağzında]

• Olta veya tuzağa konulan yem

• Kuşun yavrusuna taşıdığı yem

[zamir]

• Teklik birinci kişiyi gösteren söz

  Bütün sevgileri atıp içimden / Varlığımı yalnız ona verdim ben - Ahmet Kutsi Tecer

[isim]

[ruh bilimi]

• Kişiyi öbür varlıklardan ayıran bilinç

[isim]

[felsefe]

• Bir kimsenin kişiliğini oluşturan temel öge, ego

Ata Sözleri ve Deyimler

• benden
• benden günah gitti
• benden paso
• benden söylemesi
• ben hancı, sen yolcu oldukça
• benim diyen
• benim oğlum bina okur, döner döner yine okur
• beni sokmayan yılan bin (yıl) yaşasın
• ben şahımı (veya şeyhimi) bu kadar severim
• ben yokum (veya ben bu işte yokum)

[ünlem]

[halk ağzında]

• Şaşma ve korku bildiren bir söz

  Abu, neler oluyormuş!

[isim]

• Sıkıntı

  Soluğunu kesen acı, göğsünü sıkıştıran bun sancılarına benzemiyordu. - Attila İlhan

[isim]

[müzik]

• En kalın erkek sesi

• Sesi böyle olan sanatçı

• En kalın sesli orkestra çalgısı

Ata Sözleri ve Deyimler

• bas tutmak

[edat]

[halk ağzında]

• İşte

  Bizim köy aha şuracıkta!

[isim]

[tarih]

• Doğu ülkelerinde yerli beyler ve Kırım girayları için kullanılan unvan

  Kırım hanları. Altın Ordu hanları.

• Osmanlı padişahlarının adlarının sonuna getirilen unvan

[isim]

[eskimiş]

• Yol üzerinde veya kasabalarda yolcuların konaklamalarına yarayan yapı

  Bir handa, yorgun argın, tatlı bir uykudaydık. - Faruk Nafiz Çamlıbel

• Büyükşehirlerde serbest mesleklerde çalışanların oda veya daire tutup çalıştıkları birkaç katlı yapı

Ata Sözleri ve Deyimler

• han gibi
• han hamam sahibi (olmak)
• han kapısından teğelti atmak

[isim]

• Eskişehir iline bağlı ilçelerden biri