[isim]

• Kar, süt vb.nin rengi, beyaz, kara ve siyah karşıtı

[sıfat]

• Bu renkte olan

• Beyaz leke

  Bir gözünde akı var.

[sıfat]

[mecaz]

• Temiz

[sıfat]

[mecaz]

• Dürüst

[sıfat]

[mecaz]

• Sıkıntısız, rahat

  Ak günler göresin.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ak akçe kara gün içindir
• ak dediğine kara demek
• ak don kara don geçitte belli olur
• ak gün ağartır, kara gün karartır
• akı ak karası kara
• akı karası geçitte belli olur
• akım derken bokum demek
• ak koyun kara koyun geçit başında belli olur
• ak koyunu gören içi dolu yağ sanır
• ak koyunun kara kuzusu da olur
• ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır
• akla karayı seçmek
• ak sakaldan yok sakala gelmek

[isim]

• Kanın rengi, kızıl, kırmızı

[sıfat]

• Bu renkte olan

  Al bayrak. Al çuha.

• Dorunun açığı, kızıla çalan at donu

[sıfat]

• Bu renkte olan (at)

• Yüze sürülen pembe düzgün, allık

Ata Sözleri ve Deyimler

• al elmaya taş atan çok olur
• al giymedim ki alınayım
• al gömlek gizlenemez
• alı alına, moru moruna
• alı al, moru mor
• al kanlara boyanmak
• al kiraz üstüne kar yağmış

[isim]

[eskimiş]

• Aldatma, düzen, tuzak, hile

Ata Sözleri ve Deyimler

• al ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz

[kimya]

• Alüminyum elementinin simgesi

[isim]

• Ülkenin vali yönetimindeki bölümü, vilayet

  İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır. - Anayasa

• Şehrin niteliklerini taşıyan büyük yerleşim yeri

• Ülke, yurt

[tarih]

• Eski Türklerde devlet

[bağlaç]

• Anlam bakımından birbirleriyle ilgili cümleleri birbirine bağlayan bir söz

• Özneyi, tümleci güçlendirerek cümlenin temel bölümüne bağlayan bir söz

  Siz ki beni tanırsınız, niçin böyle düşünüyorsunuz?

• `Öyle, o kadar, o denli` vb.nden sonra, kullanıldığı cümleye güç katan bir söz

• İkinci cümledeki yargının birincideki hareketin yapılışı sırasında görülerek şaşıldığını bildiren bir söz

  Kapağı kaldırmış ki sandık bomboş. Bir de ağzıma aldım ki şeker gibi tadı var.

• İki cümlede anlatılan durumların uyuşmazlığını bildiren bir söz

  Ama o bir şey yapmamıştı ki onun hiç kabahati yoktu. - Osman Cemal Kaygılı

• Yakınma, kınama vb. duyguları anlatmak için bir cümlenin sonuna getirilen bir söz

  O beni sevmez ki! Sana güvenilmez ki!

• Bir soru cümlesinin sonuna getirildiğinde şüphe veya endişe anlatan bir söz

  Acaba gelmez mi ki? Bunu bana bırakırlar mı ki? Acaba ceza verirler mi ki?

• Bazı kelimelerin sonuna bir ek gibi eklenerek birtakım zarflar, yeni edatlar oluşturan bir söz: Belki, çünkü, hâlbuki, mademki, sanki gibi

[isim]

[müzik]

• Gam dizisinde `sol` ile `si` arasındaki ses

• Bu sesi gösteren nota işareti

[kimya]

• Lantan elementinin simgesi

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[sıfat]

• Nicelik, nitelik, güç, süre, sayı bakımından eksik, çok karşıtı

  Heykel konularının parmakla sayılacak kadar az olduğunu ileri sürüyordu. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

[zarf]

• Alışılmış olandan, umulandan veya gerekenden eksik olarak

Ata Sözleri ve Deyimler

• aza çoğa bakmamak
• aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz
• aza sormuşlar: "nereye?", "çoğun yanına" demiş
• az ateş çok odunu yakar
• az bulmak
• az buz olmamak
• az değil
• az gelmek
• az görmek
• az günün adamı olmamak
• azı çoğa saymak (veya tutmak)
• az kaldı (veya kalsın)
• az kaz, uz kaz, boyunca kaz
• az olsun, uz olsun
• az söyle, çok dinle
• az tamah çok ziyan getirir
• az veren candan, çok veren maldan
• az yiyen çok uyur, çok yiyen güç uyur

[eskimiş]

[kimya]

• Azot elementinin simgesi

[isim]

• Bir şeyin geçtiği veya önce bulunduğu yerde bıraktığı belirti, nişan, alamet, emare

  Nihayet bir dönemeçte izlerin sahibini gördüm. - Sait Faik Abasıyanık

• Bir şeyin dokunmasıyla geride kalan belirti

  Yüzünde birtakım diş ve tırnak izleri vardı. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

• Bir olay veya bir durumdan geride kalan belirti, ipucu, emare

  Cinayet izleri.

• Bir olay, bir durum veya yaşayıştan geride kalan belirti, eser

  O çağ uygarlığından iz kalmadı.

[matematik]

• Bir düzlemin başka bir düzlemle veya bir doğru ile kesişmesinden doğan ara kesit

Ata Sözleri ve Deyimler

• iz bırakmak
• izi belirsiz olmak
• izinden yürümek
• izine basmak
• izine dönmek
• izine düşmek
• izine uymak
• izini düşürmek
• izini kaybetmek
• izi silinmek
• iz sürmek

[isim]

[hayvan bilimi]

• Memelilerin etobur takımından, beş parmaklı, tabanlarına basarak yürüyen, yurdumuzda boz türü bulunan, iri gövdeli hayvan, kocaoğlan (Ursus arctos)

[ünlem]

• Kaba saba olan insanlar için kullanılan bir seslenme sözü

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayı gibi
• ayının kırk türküsü var, kırkı da ahlat üstüne
• ayı sevdiği yavrusunu hırpalar
• ayıya kaval çalmak
• ayı yavrusu ile oynuyor
• ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış
• ayıyı vurmadan postunu satmak

[isim]

[hayvan bilimi]

• Perde ayaklılardan, uzun, beyaz veya gri boyunlu, suda ve karada yaşayan, uçan, yabani veya evcil kuş (Anser)

  Kazı yıkayıp temizlemişler, sonra da parçalayıp tencereye koymuşlar. - Çetin Altan

[sıfat]

[mecaz]

• Budala

Ata Sözleri ve Deyimler

• kaz gelen yerden tavuk esirgenmez
• kazı koz anlamak
• kazın ayağı öyle değil

[isim]

• İplik

  Tavandan ip yumakları, urganlar, gemici fenerleri sarkardı. - Necati Cumalı

[mecaz]

• Asarak öldürme cezası

Ata Sözleri ve Deyimler

• ip atlamak
• ipe çekmek
• ipe dizmek
• ipe gelesice
• ipe gitmek
• ipe sapa gelmemek
• ipe un sermek
• ipi (birinin) eline geçmek
• ipi çözmek
• ipi kırmak
• ipi koparmak
• ip inceldiği yerden kopar
• ipini çekmek
• ipini kırmak
• ipini koparmak
• ipin ucunu kaçırmak
• ipi sapı yok
• ipiyle kuyuya inilmez
• ip koptuğu yerden bağlanır
• iple çekmek
• ipleri birinin elinde olmak
• ip takmak
• ipten almak
• ipten kazıktan kurtulmuş
• ipten kuşak kuşanmak

[sıfat]

• Yiğit, kahraman

[isim]

• Bazı maddelerin dilde bıraktığı yakıcı duyu, tatlı karşıtı

  Acıyı sever.

[sıfat]

• Tadı bu nitelikte olan

  Acı kahvesini yudumluyordu. - Tarık Buğra

• Herhangi bir dış etken dolayısıyla duyulan rahatsızlık, ızdırap

  Omuzlarına kadar vücudun derisini haşlayan bayıltıcı yanma acısı ve dehşeti çok sürmedi. - Peyami Safa

[mecaz]

• Ölüm, yangın, deprem vb. olayların yarattığı üzüntü, keder, elem

  İnsan, ölümün acısını en çok günün iki uzak saatinde hissetmektedir. - Yusuf Ziya Ortaç

[sıfat]

• Çarpıcı, göz alıcı (renk)

[sıfat]

[mecaz]

• Keskin, şiddetli

  Acı poyraz kuvvetle esiyordu. - Orhan Kemal

[sıfat]

[mecaz]

• Kırıcı, üzücü, incitici, dokunaklı, kötü

Ata Sözleri ve Deyimler

• acı (veya acılar) görmek
• acı acıyı keser, su sancıyı
• acı çekmek (veya duymak)
• acı gelmek
• acı patlıcanı kırağı çalmaz
• acısı çıkmak
• acısı içine (veya yüreğine) çökmek (veya işlemek)
• acısına dayanamamak
• acısını almak
• acısını almak
• acısını bağrına (veya içine) basmak (veya gömmek)
• acısını çekmek
• acısını çıkarmak
• acısını görmek
• acısı ortaya çıkmak
• acı söylemek
• acı vermek

[isim]

• Köpek dişlerinden sonra içeriye doğru, alt ve üst çenenin iki yanında beşer tane bulunan ve yiyecekleri öğütmeye yarayan dişlerin ortak adı, azı dişi, öğütücü diş

[halk ağzında]

• Öküz arabalarında ön ve arka yastıkları dingile bağlayan ağaç çivi