[isim]

• Kanın rengi, kızıl, kırmızı

[sıfat]

• Bu renkte olan

  Al bayrak. Al çuha.

• Dorunun açığı, kızıla çalan at donu

[sıfat]

• Bu renkte olan (at)

• Yüze sürülen pembe düzgün, allık

Ata Sözleri ve Deyimler

• al elmaya taş atan çok olur
• al giymedim ki alınayım
• al gömlek gizlenemez
• alı alına, moru moruna
• alı al, moru mor
• al kanlara boyanmak
• al kiraz üstüne kar yağmış

[isim]

[eskimiş]

• Aldatma, düzen, tuzak, hile

Ata Sözleri ve Deyimler

• al ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz

[kimya]

• Alüminyum elementinin simgesi

[isim]

[müzik]

• Gam dizisinde `sol` ile `si` arasındaki ses

• Bu sesi gösteren nota işareti

[kimya]

• Lantan elementinin simgesi

[sıfat]

[eskimiş]

• O gösterme sıfatı

  Dedi gördüm ol habibin anasın - Süleyman Çelebi

[zamir]

• O gösterme zamiri

[ünlem]

• Telefon konuşmasına başlarken kullanılan bir seslenme sözü

[argo]

• (alooo) Kendisine bakmasını veya kendisiyle ilgilenmesini istediği kişiye karşı söylenen seslenme sözü

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

[halk ağzında]

• Köpek ve sığırlara yedirilmek için un ve kepekle hazırlanan yiyecek

[isim]

• Bir toplantıya katılanların, bir sorunla ilgili birkaç seçenekten birini tercih etmesi, rey

• Bu tercihi belirten işaret, söz veya yazı

• Seçimlerde kişinin herhangi bir aday veya partiye ait yaptığı tercih

Ata Sözleri ve Deyimler

• oya koymak (veya sunmak)
• oy vermek (veya kullanmak)

[ünlem]

• Çeşitli duyguları anlatmak için kullanılan bir seslenme sözü

[ünlem]

• `Hayır` anlamında kullanılan bir söz

  Dün bize geldiniz mi? -Yo.

• `Yapmam, istemem, kabul etmem` anlamında kullanılan bir itiraz sözü

• `Sakın` anlamında kullanılan bir uyarma sözü

  Yoo, güvercinlerime dokunmayınız, dedi. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[isim]

[hayvan bilimi]

• Memelilerin etobur takımından, beş parmaklı, tabanlarına basarak yürüyen, yurdumuzda boz türü bulunan, iri gövdeli hayvan, kocaoğlan (Ursus arctos)

[ünlem]

• Kaba saba olan insanlar için kullanılan bir seslenme sözü

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayı gibi
• ayının kırk türküsü var, kırkı da ahlat üstüne
• ayı sevdiği yavrusunu hırpalar
• ayıya kaval çalmak
• ayı yavrusu ile oynuyor
• ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış
• ayıyı vurmadan postunu satmak

[isim]

• Genellikle ipek ibrişim kullanarak iğne, mekik, tığ veya firkete ile yapılan ince dantel

  Dikişe, oyaya başladı, hanım hanımcık yaşıyordu, memnundu. - Refik Halit Karay

Ata Sözleri ve Deyimler

• oya gibi

[isim]

• Karada, havada, suda bir yerden bir yere gitmek için aşılan uzaklık, tarik

• Karada insanların ve hayvanların geçmesi için açılan veya kendi kendine oluşmuş, yürümeye uygun yer

  Bahçeleri bahçelere toprak yollar bağlardı. - Çetin Altan

• Genellikle yerleşim alanlarını birbirine bağlamak için düzeltilerek açılmış ulaşım şeridi

  Yolda oynayan çocuklara ne olduğunu sordu. - Ömer Seyfettin

• İçinden veya üstünden bir sıvının geçtiği, aktığı yer

  Su yolu. Sel yolu.

• Yolculuk

  Yola çıkmak. Yoldan kalmak.

• Gidiş çabukluğu, hız

  Bu vapurun yolu az.

• Davranış, tutum, gidiş veya davranış biçimi

  Celâl Bey'i sakal bırakma yolunda, kim, hangi örnek özendirdi diye çok düşünmüşümdür. - Haldun Taner

• Uyulan ilke, sistem, usul, tarz, tarik

  Duyguların eğitimi de en iyi, sanat yoluyla olur.

• Kumaşta bulunan çizgi

• Kez, defa, kere, sefer

[argo]

• Hile, tuzak

[halk ağzında]

• Düğünde, oğlanevinin kızevine verdiği para, mal veya armağan

[mecaz]

• Gaye, uğur, maksat

  Bu yolda çok emek harcandı.

[mecaz]

• Bir amaca ulaşmak için başvurulması gereken çare, yöntem

  Bu işi yapmanın bir yolu vardır.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... yoluna
• yola (veya yollara) düşmek
• yola (veya yoluna) koyulmak
• yola çıkmak
• yol açmak
• yola dizilmek
• yola düzülmek
• yola gelmek (veya yatmak)
• yola getirmek
• yola gitmek
• yol almak
• yol aramak
• yola revan olmak
• yola vurmak
• yol bulmak
• yol çizmek
• yolda kalmak
• yoldan (veya yolundan) kalmak
• yoldan çevirmek
• yoldan çıkmak
• yol etmek
• yol gitmek
• yol görünmek
• yol göstermek
• yol gözlemek
• yol iz bilmek
• yol kesmek
• yollara dökülmek
• yolları ayrılmak
• yolları tutmak
• yol şaşmak
• yol tepmek
• yol tutmak
• yolu (veya yolunu) şaşırmak
• yolu açık olmak
• yolu açmak
• yolu almak
• yolu düşmek
• yoluna bakmak
• yoluna baş koymak
• yoluna can (veya canını) vermek
• yoluna çıkmak
• yolun açık olsun
• yoluna girmek
• yoluna koymak
• yoluna sapmak
• yolunda gitmek (veya yürümek)
• yolunda görünmek
• yolunu beklemek (veya gözlemek)
• yolunu bilmek
• yolunu bulmak
• yolunu değiştirmek
• yolunu kaybetmek
• yolunu kesmek
• yolunu sapıtmak
• yolunu tutmak
• yolunu tutmak
• yolunu yapmak
• yol vermek
• yol vurmak
• yol yakınken
• yol yapmak
• yol yürümek

[isim]

• Dünya'nın, Güneş çevresinde tam bir dolanım yapması için geçen 365 gün, 5 saat ve 49 dakikalık zaman

• Miladi takvime göre ocak ayının birinde başlayıp aralık ayının otuz birinde sona eren on iki aylık dönem, sene

• On iki aylık dönem

Ata Sözleri ve Deyimler

• yıl on iki ay
• yıl uğursuzun

[sıfat]

• Üzerinde ay biçimi bulunan

  Üzerlerinde kırmızı aylı beyaz bayrakların sallandığı geniş çadırların önünde öteye beriye gidip gelen doktorlar dolaşıyor. - Nazım Hikmet

• Ay ışığı olan, mehtaplı

  Gölün üstünde güneşin doğuşuna batışına, aylı gecelere doyum olmuyordu. - Necati Cumalı

[halk ağzında]

• Gebe

[ünlem]

[teklifsiz konuşmada]

• Genellikle kadınların kullandığı bir seslenme sözü

  Ayol, bu kaçıncı duruş? - Reşat Nuri Güntekin