[isim]

[halk ağzında]

• Burun, burun ucu

• Gelin tacı

• Tezek yığını

[isim]

[eskimiş]

[hukuk]

• Evliliğin sona ermesi, erkeğin karısını boşaması

[isim]

• Elleri yere koyduktan sonra ayakları kaldırıp vücudu üstten aşırtarak öne veya arkaya yapılan dönme hareketi

• Otomobil, kamyon vb. devrilip yuvarlanma

• Uçak, güvercin vb.nin uzunlamasına veya yanlamasına dönme hareketi

Ata Sözleri ve Deyimler

• takla atmak
• takla attırmak

[-e]

[-i]

• Bir cismi bir yöne doğru fırlatmak

  Taşı suya atmak.

• Bir şeyi yere doğru bırakmak

• Bir kimsenin ilişiğini kesmek

[-e]

[nesnesiz]

• Koymak

  Mutlaka yemeklerimize biber atmayı âdet edinmişiz. - Burhan Felek

• Rastgele bir kenara koymak

[nesnesiz]

[-den]

• Uzatmak

  Vapurdan iskeleye attılar.

• Bir yerden başka bir yere taşımak

  Hazır araba varken eşyayı eve atalım.

[nesnesiz]

• Sille, tokat vurmak

[nesnesiz]

• Top, tüfek vb. silahları patlatmak

[nesnesiz]

• Kurşun, gülle, ok vb. şeyleri hedefe fırlatmak

  Ona üç kurşun attı, vuramadı.

[-e]

[nesnesiz]

• Geri bırakmak, ertelemek

  Bu konunun tartışılmasını gelecek haftaya attılar.

• Örtmek

  Sırtına bir şal attı.

• Yapılmış kötü bir işi birine yüklemek

  Suçu onun üzerine attılar.

[-i]

[-den]

• Kovmak, dışarıya çıkarmak, ilgisini kesip uzaklaştırmak

[-i]

• İstenilmeyen bir şeyi kendi malı olmaktan çıkarmak

  Bu lüzumsuz eşyayı atmalı.

[-i]

• Kullanılması gelenek hâline gelmiş bir şeyi kullanmaktan vazgeçmek

  Şapka inkılabıyla fesi attık.

[-i]

• Çıkarmak, dışarıya vermek

  Yabancı cisimleri vücut atar.

[-i]

• Patlayıcı maddelerle havaya uçurup yıkmak

  Köprüyü dinamitle attılar.

[-i]

• Yay ve tokmakla ditmek, kabartmak

  Pamuğu atmak.

[nesnesiz]

• Çatlamak

[nesnesiz]

• Yırtılmak

[-den]

• Yapışık olduğu yerden ayrılmak

[nesnesiz]

• Kalp, nabız vurmak, çarpmak

  Kalbi hızlı hızlı atıyor.

[-i]

• Sıkıntı dolayısıyla giyilen bir şeyi çıkarmak

  Sıcak basınca sırtındaki ceketi attı.

[-i]

[-den]

• Yazılı veya banda alınmış bir metinden bazı bölümleri çıkarmak

[-i]

• Değerini eksiltmek

[nesnesiz]

• Göndermek, yollamak

  Mektup atmak.

[-den]

• Terk etmek

[argo]

• Götürmek

  Gözüne kestirdiği erkeği tavlayıp resmen oraya atarmış. - Attila İlhan

[nesnesiz]

[argo]

• Söylemek

  Gazel attı.

[nesnesiz]

[argo]

• Yalan veya abartmalı söz söylemek

  Gene atmaya başladı.

[nesnesiz]

[argo]

• Bilmeden, kestirerek söylemek

  Bilgi yarışmasında attı ama tutturamadı.

[nesnesiz]

[teklifsiz konuşmada]

• İçki içmek

  Şimdi arzu buyrulursa dostluğumuzu takviye için şöyle bir iki kadeh atalım. - Nazım Hikmet

Ata Sözleri ve Deyimler

• atıp (veya atmak) tutmak
• atıyorum
• atma Recep, din kardeşiyiz
• atsan atılmaz, satsan satılmaz
• attığı tırnağa değmemek
• attığı tırnak kadar olamamak

[-i]

• Bir şeyi elle veya başka bir araçla tutarak bulunduğu yerden ayırmak, kaldırmak

  Sağ elinin çevik bir hareketiyle başındaki tülbendi çekip aldı. - Necati Cumalı

[nesnesiz]

• Satın almak

[nesnesiz]

• Ele geçirmek, fethetmek

  Fakat aldıkları yerlerin ahalisini Türkleştiremediklerinden bu büyüklük onların zayıf düşmelerine sebep olmuş. - Ömer Seyfettin

[-i]

[-den]

• Bir şeyi veya kimseyi bulunduğu yerden ayırmak

  Çocuğu okuldan aldı.

• Birlikte götürmek

[nesnesiz]

• İçine sığmak

  Bu kavanoz iki kilo bal alır. Bu salon bin kişi alır.

[-e]

[nesnesiz]

• Kabul etmek

[nesnesiz]

• Kendine ulaştırılmak, iletilmek

  Mektup almak. Haber almak.

[nesnesiz]

• İçeri sızmak, içine çekmek

  Gemi su alıyor. Fotoğraf makinesi ışık almış, film yanmış.

[nesnesiz]

• Erkek, kadınla evlenmek

  O sırada aldığı kadının babasının birçok yardımını görmüştü. - Memduh Şevket Esendal

[-i]

[nesnesiz]

• Sürükleyip götürmek

  Öküzü sel aldı, harmanı yel aldı.

[nesnesiz]

• Kazanmak, elde etmek

[nesnesiz]

• Zararlı, tehlikeli bir şeye uğramak

  Soğuk almak. Ceza almak.

[-i]

[nesnesiz]

• Bürümek, sarmak, kaplamak

  Burayı kötü bir koku aldı, durulamaz hâle geldi.

[-den]

• Kısaltmak, eksiltmek

  Ceketin boyundan almak.

[nesnesiz]

• Yolmak, koparmak

  Kaş almak.

• Temizlemek

  Karyolanın altını süpürge ile al.

[-e]

[-i]

• İçeri girmesini sağlamak

  Sevdiği delikanlıyı gece evine almış. - Necati Cumalı

[nesnesiz]

• Tat veya koku duymak

  Sigaradan hiç tat alamaz oldum. Burnu iyi koku alır.

[-e]

[-i]

• Örtmek, koymak

  Paltosunu sırtına aldı.

[-i]

[-de]

• Yol gitmek, mesafe katetmek

  O yolu bir saatte alırsınız.

[-i]

[-den]

• Çalmak

  Cebimden saatimi almışlar.

• Soldurmak

  Güneş perdelerin rengini aldı.

• Vücuttaki hasta bir organı ameliyatla çıkarmak

  Dalağını aldılar.

[nesnesiz]

• Motor çalışması için gerekli olan elektrik veya yakıttan yararlanır duruma gelmek

  Savcı yardımcısı gaza bastı, motor almadı. Bir daha bastı, yine almadı. - Haldun Taner

[nesnesiz]

• Göreve, işe başlatmak

  Yeni bir kapıcı aldı.

[-den]

• Görevden, işten çekmek

[nesnesiz]

• Başlamak

  Üsküdar'a gider iken aldı da bir yağmur - Halk türküsü

[nesnesiz]

• İçecek veya sigara içmek

  Tadına bakmak için bir yudum aldım.

[nesnesiz]

• Yutmak, kullanmak

  İlaç almak.

[nesnesiz]

[-den]

• Kazanç sağlamak

  Bir pantolondan beş yüz lira alıyorlar.

• Gidermek, yok etmek

  İçine biraz su koy, tuzunu alır.

• Yer değiştirmek

Ata Sözleri ve Deyimler

• al (veya alın) ...
• alaşağı etmek
• al aşağı vur yukarı
• al benden de o kadar
• al birini, vur ötekine (veya birine)
• aldı
• aldığı abdest ürküttüğü kurbağaya değmemek
• aldı sazı eline
• al gülüm ver gülüm
• alıp başını gitmek
• alıp götürmek
• alıp satmaz görünmek
• alıp sattığı olmamak
• alıp vereceği olmamak
• alıp verememek
• alıp vermek
• alıp yürümek
• al kaşağıyı gir ahıra, yarası olan gocunur (veya gocunsun)
• almadan vermek Allah'a mahsus
• almadığın hayvanın kuyruğunu tutma
• al malın iyisini, çekme kaygısını
• alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste
• al sana bir ... daha
• al takke ver külah

[-den]

• Sıvı maddeler veya çok ince taneli katı maddeler bir yerden başka bir yere doğru gitmek

  Eskiden Sakarya, bu köprünün altından akarmış. - Sait Faik Abasıyanık

• Sıvı maddeler aşağıya yönelmek

• Sıvı bir madde bir yerden çıkmak

[nesnesiz]

• Bir kap veya bir yer, içindeki veya üstündeki sıvıyı sızdırmak

  Dam akıyor.

[-e]

• Art arda ve toplu olarak gitmek

  Öfkeli insanlar, el ele, omuz omuza Taksim'e doğru akıyorlardı. - Yusuf Ziya Ortaç

[nesnesiz]

• Kumaş yıpranıp iplikleri erimeye başlamak

  Çarşafın kumaşı da yer yer akmış, buruşmuştu. - Refik Halit Karay

[nesnesiz]

• Boya birbirine karışmak

[-le]

• Sürüp gitmek

  Nedim divanında bir kaside vardır, müjgân üstüne, hicran üstüne, umman üstüne kafiyeleri ve redifleriyle akar. - Yahya Kemal Beyatlı

[nesnesiz]

[mecaz]

• Zaman çabuk geçmek

[nesnesiz]

[mecaz]

• Karışmak, katılmak

[nesnesiz]

[argo]

• Çabucak savuşmak, ortadan kaybolmak

Ata Sözleri ve Deyimler

• akacak kan damarda durmaz
• akan sular durmak
• akara kokara bakma, çuvala girene bak
• akarı kokarı olmamak
• akarına bırakmak
• akıp gitmek
• akmasa da damlar

[isim]

[anatomi]

• Başın her iki yanında bulunan işitme organı

  Kulaklarımın uğultusu içinde, söylediği lakırtıların hiçbirini duymuyordum. - Hüseyin Cahit Yalçın

[anatomi]

• Bu organın, sesleri toplayıp içeriye almaya yarayan dış bölümü

  Elleriyle kulaklarını tıkayıp yatağının yanında tortop oldu. - Halide Edip Adıvar

• Balıklarda başın iki yanında bulunan ve ağızdan alıp solungaçlardan geçirdiği suyu dışarıya vermeye yarayan yarıklardan her biri

• Saban kulağı

• Duvar, baca, şömine vb. yerlerde kulağa benzer çıkıntı

[müzik]

• Telli çalgılarda tel germeye yarayan burgu

[coğrafya]

• Akarsuların ve özellikle göllerin karaya giren ve durgunlaşan yerleri

[mecaz]

• Seslerin uygunluğunu seçebilme ve değerlendirebilme yeteneği

Ata Sözleri ve Deyimler

• kulağı (bir şeyde) olmak
• kulağı (veya kulakları) çınlasın
• kulağı ağır işitmek
• kulağı dikilmek
• kulağı duvar olmak
• kulağına çalınmak
• kulağına çarpmak
• kulağına fısıldamak
• kulağına gelmek
• kulağına girmemek
• kulağına gitmek
• kulağına inanmamak
• kulağına kar suyu kaçırmak
• kulağına kar suyu kaçmak
• kulağına koymak (veya sokmak)
• kulağına küpe olmak (veya etmek)
• kulağına söylemek
• kulağını açmak
• kulağını bükmek
• kulağını çekmek
• kulağını çınlatmak
• kulağını doldurmak
• kulağının üzerine yatmak
• kulağının zarı patlamak
• kulağını sağır etmek
• kulağı okşamak
• kulağı olmamak
• kulağı ters taraftan göstermek
• kulak (veya kulağını) tırmalamak
• kulak (veya kulaklarını) tıkamak
• kulak arkası (veya ardı) etmek
• kulak asmak
• kulak kabartmak
• kulak kesilmek
• kulak kıvırmak
• kulakları dolmak
• kulaklarına kadar kızarmak
• kulaklarını dikmek
• kulaklarının pasını gidermek
• kulakları paslanmak
• kulakları patlatmak
• kulakları uğuldamak
• kulak tutmak
• kulak vermek
• kulak vermek

[isim]

[eskimiş]

• Varlıklı Rus köylüsü

[isim]

• Hareketli yerleri iplikle sanatçının parmaklarına bağlanarak veya eldiven gibi bir kesiti kullanarak bir perdenin üzerinden oynatılan, bez, karton vb. hafif nesnelerden yapılmış insan ve hayvan figürleri

  Salıncağın üzerindeki kızlar, iki zarif kukla gibi fıldır fıldır dönüyorlardı. - Osman Cemal Kaygılı

• Ayakları olmayan, alttan içine el sokularak oynatılan çeşitli nesnelerden yapılmış bebek

• Bu bebeklerle oynatılan oyun

[mecaz]

• Başkasının etkisinde olan, onun isteklerine göre davranan (kimse)

  Onu da kılıbık bir koca gibi kukla yapar oynatırım. - Etem İzzet Benice

Ata Sözleri ve Deyimler

• kukla gibi
• kukla gibi oynatmak

[isim]

• Katmak işi, ilhak

[sıfat]

• Katılmış, eklenmiş, ulanmış, munzam

[halk ağzında]

• Kıldan veya yünden yapılmış ip

[isim]

• Kalmak işi

  Asıl derdi, tumturaklı sözler, bitimsiz tartışmalarla gözünü boyayıp birazcık yanında kalmamı sağlamak. - Tomris Uyar

[sıfat]

• Herhangi bir kimseden veya bir dönemden kalmış olan

  Annemden kalma bir evim vardı. Onu rehine koyarak bir ev tuttuk. - Ömer Seyfettin

[isim]

• Kakmak işi

• Ağaç üzerinde veya diğer ahşap malzemede, mobilyada, belirlenmiş desen ve çizimlere göre oyulmuş yuvalara gümüş, sedef vb. süs maddeleri kakılıp oturtularak yapılan iş

  Pirinç kakmaları donuk donuk ışıldayan hamam kapısını iterek içeri girdi. - Cahit Uçuk

[isim]

[halk ağzında]

• Manda yavrusu

[isim]

[eskimiş]

• Kalem ucunu düzeltmeye yarayan kemikten yapılmış araç

  Bu tabakta kamış kalem, kalemtıraş, kalemi yarmaya ve ucunu düzeltmeye yarayan kemik makta vardır. - Refik Halit Karay

[edebiyat]

• Divan edebiyatında gazelin veya kasidenin son beyti

[matematik]

• Kesit

[isim]

• Kıç

[anatomi]

• Anüs

• Minderli alçak sedir

  Babam gecelik entarisiyle makatta oturuyordu. - Cahit Külebi

• Minder yüzü, minderin üzerine yayılan kumaş

[isim]

[hayvan bilimi]

• Güneydoğu Asya'da yaşayan kuyruklu bir maymun (Macacus)