[isim]

[halk ağzında]

• Kaya ve ağaç oyuklarında su birikintisi

[-i]

• İtmek, vurmak

[nesnesiz]

• Kakma yapmak

• Vurarak dar bir yere sokmak

  Kimi duvarlarına renkli taşlar kaktı. Kimi bahçesine ağaç dikti. - Lâtife Tekin

[sıfat]

• Düzeyine göre yüksekte olan

  Masanın bir tarafı kalkık.

• Kabararak yerinden ayrılmış

  Kaplamanın ortası kalkık.

• Dik durumda, ucu yukarı doğru olan

  Ve eniştemiz yine kaşlarını, omuzlarını yukarıya kalkık ve başını önüne eğik tutmaya koyulurdu. - Abdülhak Şinasi Hisar

[isim]

• Kalkmak işi

  Sabahları erken kalkmayı sevmeyen, gece geç yatan gececi kişilerdensiniz. - Tomris Uyar

[nesnesiz]

• Olduğu yeri ve durumu korumak, sürdürmek

  Sıkı sıkı kucakladı ve öylece kaldı. - Tarık Buğra

• Zaman, uzaklık veya nicelik belirtilen miktarda bulunmak

  Arabada yalnız dört çocuk kalmıştı. - Osman Cemal Kaygılı

[-de]

• Konaklamak, konmak

  Hemen karargâha yerleşmezsem ne geri dönebilir ne de otelde kalabilirdim. - Falih Rıfkı Atay

[-le]

• Oturmak, yaşamak

  Tam beş sene benimle beraber kaldı. - Sait Faik Abasıyanık

• Eğleşmek

• Hayatını sürdürmek, yaşamak

  O aileden bir bu çocuk kaldı.

• Varlığını korumak, sürdürmek

  Eniştemizin iptidai kalmış huyları da vardı. - Abdülhak Şinasi Hisar

[-de]

• Oyalanmak, vakit geçirmek

  Kısa bir süre tezgâhın önünde kaldı. - Necati Cumalı

• Sınıf geçmemek

  Çocukların içinde kalanlar da var geçenler de.

[-de]

• İşlemez, yürümez duruma gelmek

  Araba yarı yolda kaldı.

[-e]

• İleriye atılmak, ertelenmek

  Mahkeme ayın on sekizine kaldı. - Sait Faik Abasıyanık

[-de]

• Bir şeyle kaplanmak, bir şeye bulanmak

  Oda duman içinde kaldı.

[-de]

• Bir işi belli bir noktada bırakmak, ara vermek

  Bugün iş maddesinde kaldık.

[-den]

• Miras olarak geçmek

  Çiftlik ana babasından kalmış.

[-den]

• Yapamamak

  Misafir geldi, gezmeden kaldık.

• Belli bir gelirle geçinmek zorunda bulunmak

  Refika, valide, iki kerime kaldık mı biz iki bin kuruş tekaüt maaşına. - Haldun Taner

[-le]

• Yetinmek

  Yalnız dayak atmakla kalmadı, onu işinden de çıkardı.

[-le]

• Sınırlanmak

  Amasya'da iken karşılaştığımız vaziyet yalnız Şeyh Recep Vakası ile kalmadı. - Atatürk

• Herhangi bir durumu sürdürmek

[yardımcı fiil]

• Olmak, herhangi bir durumda bulunmak

  Fatma'nın yemek çantası olmasaydı dün aç kalmıştık. - Falih Rıfkı Atay

[yardımcı fiil]

• Kök veya gövdeleri sonuna -a (-e), -ıp (-ip) zarf-fiil eki almış fiillere gelerek süreklilik bildiren birleşik fiiller oluşturur

  Bakakalmak.

  Şaşakalmak.

  Donakalmak. Şaşırıp kalmak. Donup kalmak.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... den kalır yeri yok
• ... ye kalsa (veya kalırsa)
• kaldı ki

[isim]

• Görme engellilik

[isim]

• Iklamak işi

[isim]

• Kakımak işi

[sıfat]

• Kaması olan

  Kamalı top.

[yardımcı fiil]

• Etmek, yapmak

[isim]

[halk ağzında]

• Çalkar

[sıfat]

• Alık benzeri

  Yüzünde hayli alıkça denebilecek bön bir mutluluk ifadesi vardı. - Murathan Mungan

[zarf]

• (alı'kça) Alık olana yaraşır bir biçimde

  O andaki hayretimi hatırladıkça / Rejisöre bakakaldım öyle alıkça. - Enis Behiç Koryürek

[isim]

[halk ağzında]

• Üzeri dal ve hasırla örtülmüş kulübe, çardak

  Pamuk ırgatları alaçıkların önüne oturmuşlar, koza çekiyorlardı. - Yaşar Kemal

• Keçeden yapılan çadır

[isim]

• Taşa vurulup kıvılcım çıkarılan çelik parçası

  Nasıl oldu bilmem, eğilip yakarken çakaralmaz çakmak kıvılcım çıkardı. - Burhan Felek

• Çelik, taş, cam, plastik vb. maddeden yapılmış gaz veya benzinle dolu tutuşturma aleti

[eskimiş]

• Tabanca veya tüfeklerde bulunan tetik düzeni

Ata Sözleri ve Deyimler

• çakmak çakmak

[isim]

[tıp]

• Kuruduğunda kalın kabuk bağlayan kabarcıklarla beliren ve genellikle yüzde çıkan bir deri hastalığı

[-e]

[-i]

• Vurarak sokup yerleştirmek

  Çiviyi tahtaya çakmak.

• Çivi ile tutturmak

  İsa'nın ruhu eğer bugün içinden çıkmış olduğu yere inerek bu sahneyi görseydi, kim bilir patriklerini hangi oduna çakardı. - Falih Rıfkı Atay

• Kazık çakıp hayvan bağlamak

  Atı çayıra çakmak.

• Bir şeyi başka bir şeye sürtmek, vurmak veya çarpmak

[nesnesiz]

• Parıldamak, ışık vermek

[mecaz]

• Saplamak

  Bir tanesi altısına yeterken, ben altı kurşunu bir tanesine çakıverdim. - Aka Gündüz

[teklifsiz konuşmada]

• Sezinlemek, anlamak, farkına varmak

  Vallahi çaktı mı çakmadı mı anlayamadım. Parasını aldı, tüydü. - Sait Faik Abasıyanık

[nesnesiz]

[argo]

• İçki içmek

[-den]

[argo]

• Anlamak, bilmek

  Ay, bu kadın İngilizceden de çakıyor mu? - Nezihe Araz

[-i]

[argo]

• Vurmak

[-den]

[argo]

• Sınavda başarısız olmak

[argo]

• Kabul etmeyeceği bir şeyi kurnazlıkla kabul etmesini sağlamak

  Kalp parayı birisine çakmak.

[-e]

[-i]

• Başkasının malını gizlice almak, hırsızlık etmek, aşırmak

  İngiliz cephesinden at kaçırıp bize satan bedeviler dönüşlerinde bizim atlarımızı çalıp İngilizlere satarlardı. - Falih Rıfkı Atay

• Vurarak veya sürterek ses çıkartmak

  Bir yandan mızıka istiklal havasını çalıyordu. - Ruşen Eşref Ünaydın

• Bir müziği dinlemeyi sağlayan aleti çalıştırmak

  Fevkalade zekidir, iyi dans eder, piyano çalar, tenis oynar, ata biner, avcıdır, kayakçıdır. - Refik Halit Karay

[nesnesiz]

• Ses çıkarmak, ses vermek

  Hafif hafif ıslıklar çalan sesi eski keskinliğini kaybetmiştir. - Reşat Nuri Güntekin

• Atmak, çarpmak, vurmak

• Üzerine sürmek

  Ekmeğin üzerine yağ çaldı.

[-i]

• Bozmak, zarar vermek

[-i]

• Kumaşın bir parçasını kesmek

• Madeni oymak, kalemle işlemek

[-e]

• Benzemek, andırmak

  Geniş alınlı, kırmızıya çalar, kahverengi saçlı, altın dişli tuhaf bir delikanlı gülümsedi. - Sait Faik Abasıyanık

[mecaz]

• Zamanı boşa harcatmak, ziyan edilmesine yol açmak

[-i]

[halk ağzında]

• Süpürmek, temizlemek

  Tozu çalmak.

Ata Sözleri ve Deyimler

• çalıp çırpmak
• çalmadan oynamak
• çalma elin kapısını, çalarlar kapını