[isim]

• İnce kumaştan dikilmiş veya ipten örülmüş, çoğunlukla yarım küre biçiminde başlık

  Yatarken beyaz gecelik entarisini giyer ve başına da küçücük gecelik takkesini geçirirmiş. - Abdülhak Şinasi Hisar

[mimarlık]

• Yarım küre biçimindeki kubbenin üst bölümü

Ata Sözleri ve Deyimler

• takke düştü, kel göründü

[isim]

[tarih]

• Tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, dergâh

  Hemen her ev yarı saray ve yarı tekke gibi bir şeydi. - Abdülhak Şinasi Hisar

• İşsiz güçsüz kimselerin buluşup sığındıkları yer

[argo]

• Esrar içilen üstü kapalı yer

[argo]

• Hapishane

  Bakıyorum, tekke sana yaramış, dedi. Ne zaman çıktın? - Tahsin Yücel

Ata Sözleri ve Deyimler

• tekkeyi bekleyen çorbayı içer

[nesnesiz]

• Bir işi yapmak

  Şemsi, sıra düştükçe emlak komisyonculuğu ediyordu. - Haldun Taner

• `İyi, kötü` zarflarıyla birlikte davranmak

  İyi ettiniz de geldiniz.

[-i]

• Bulmak, erişmek

  Hemşerileri gelir, kemençe gibi bir çalgıyla sabahı ederlerdi. - Refik Halit Karay

[-i]

[-den]

• Birini bir şeyden yoksun bırakmak

• Eşit değer kazanmak

  İki iki daha dört eder.

• Herhangi bir değerde olmak

  Kira dâhil olduğu hâlde aylık masrafımız tam beş lira ediyordu. - Ömer Seyfettin

• Kötülükte bulunmak

  Ah, iki bardak süt sen bana neler ettin? - Sait Faik Abasıyanık

[-e]

• Küçük veya büyük abdestini yapmak

  Çocuk altına etti.

[eskimiş]

• Demek, söylemek

  Emrah eder düştüm dile / Bülbül figan eder güle - Erzurumlu Emrah

Ata Sözleri ve Deyimler

• edememek
• eden bulur, inleyen ölür
• etme (veya etme yahu)
• etmediğini bırakmamak (veya komamak)
• etme eyleme
• ettiği hayır, ürküttüğü kurbağaya değmemek
• ettiğini bulmak (veya çekmek)
• ettiğini yanına bırakmamak
• ettiği yanına (kâr) kalmak
• ettiğiyle kalmak

[isim]

• Tahıl unundan yapılmış hamurun fırında, sacda veya tandırda pişirilmesiyle yapılan yiyecek, nan, nanıaziz

  Odayı, tatlı, sıcak bir kızarmış ekmek kokusu bürümüş. - Yusuf Ziya Ortaç

[mecaz]

• İnsanı geçindirecek iş, kazanç

  Biz iyi kötü tiyatroya bağlamışız ekmeğimizi. - Necati Cumalı

[halk ağzında]

• Yemek, aş

  Ekmeği bizde yiyelim mi? Allah ne verdiyse. - Tarık Buğra

Ata Sözleri ve Deyimler

• ekmeği ekmekçiye ver, bir ekmek de üste ver
• ekmeğin büyüğü, hamurun çoğundan olur
• ekmeğinden etmek
• ekmeğinden olmak
• ekmeğine göz koymak (veya dikmek)
• ekmeğine yağ sürmek
• ekmeğini çıkarmak
• ekmeğini eline almak
• ekmeğini kana doğramak
• ekmeğini kazanmak
• ekmeğini taştan çıkarmak
• ekmeğini yemek
• ekmeğiyle oynamak
• ekmek aslanın ağzında
• ekmek çarpsın!
• ekmek elden su gölden
• ekmek istemez su istemez
• ekmekle oynayanın ekmeğiyle oynanır
• ekmek öpmek
• ekmekten kaşık olur ama her yoğurdun hakkına değil

[-i]

• Bir bitkiyi üretmek için toprağa tohum atmak veya gömmek

• Toprağı ekip biçmek için kullanmak

  Ancak senede otuz dönüm ekebiliyor. - Memduh Şevket Esendal

[-e]

• Serpmek

  Yemeğe biber ekmek.

[mecaz]

• Bir şeyin başlamasına yol açacak sebepleri hazırlamak

  Fesat tohumları ekenler kötü insanlardır.

[argo]

• Birini uydurma bir sebeple bırakıp gitmek, savuşmak, atlatmak

  Lale ile Günnur kendilerini ektiğim için müthiş içerlemişler. - Haldun Taner

[argo]

• Parayı boşuna harcamak, ziyan etmek

[argo]

• Yarışta geçmek

Ata Sözleri ve Deyimler

• eken biçer, konan göçer
• ekip biçmek
• ekmeden biçilmez
• ekmediği yerden biter
• ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını

[isim]

[eskimiş]

• Boy, endam

  Gür beyaz saçları, dik kameti, vakur yürüyüşü ile gören çarşı esnafı saygı ile selamlarlar. - Haldun Taner

[isim]

[din bilgisi]

• Farz olan namazdan önce okunan iç ezan

Ata Sözleri ve Deyimler

• kamet getirmek
• kameti artırmak

[isim]

• Mimarlıkta, sanayide ve bazı sanat dallarında yer alan eserlerin taslak durumundaki küçük örneği

  Servet Bey, benim maketleri incelemekle meşguldü. - Reşat Nuri Güntekin

[isim]

[halk ağzında]

• Ahırdaki gübreyi dışarı atmak için kullanılan kapaklı veya kapaksız delik, pencere

[isim]

• Ayakla vuruş

  Kondulardan birinin duvarını tekmeyle yıkan bir yıkımcı, topal bir kadından ilk darbeyi yedi. - Lâtife Tekin

• Hayvanın art ayağıyla vurması, çifte

Ata Sözleri ve Deyimler

• tekme atmak (veya vurmak)
• tekme tokat girişmek
• tekme yemek

[isim]

• Otorite

  Saçmalama özgürlüğüme hiç kimsenin, hiçbir yetkenin karışamayacağına sevindim. - Tomris Uyar

• Yeterliğine herkesi inandırarak bir kimsenin kendisine sağladığı itaat ve güven, otorite, sulta, velayet

[sıfat]

[eskimiş]

• Tek, eşsiz

[isim]

• Bağlanarak oluşturulmuş deste, bağlam

  Çiçeklikten bir demet maydanoz yolup geldi, sofradaki barbunya pilakisinin üstüne doğradı. - İnci Aral

• Bitki veya çiçek destesi

  Öyle fukara çocuklara rastlıyorduk ki bize demet demet kır çiçekleri hediye ediyorlardı. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[bitki bilimi]

• Üstün yapılı bitkilerde öz suların akmasına yarayan, bitkiye desteklik eden damarlı veya lifli kordon

[anatomi]

• Uzunlamasına birbirine bitişik olarak bir arada bulunan sinir ve kas telleri topluluğu

[fizik]

• Bir atomun parçalanmasından doğan elektriklenmiş taneciklerin yörüngelerinden oluşan ışık topluluğu

[nesnesiz]

• Söylemek, söz söylemek

  Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. - Burhan Felek

[-e]

• Ad vermek

  Muşmulaya döngel de derler.

• Bir dilde karşılığı olmak

  Kamer `ay` demektir.

• Herhangi bir ses çıkarmak

  Küt dedi, düştü.

[-e]

• Herhangi bir kanıya, yargıya varmak

  Bu işe herkes ne der?

• Düşünmek

• Oranlamak

  Güzellik desen onda, zenginlik desen onda.

• Ummak

  Bundan sonra gelir mi dersin?

• Erişmek

  Saat yedi dedi mi uyanırım.

• Bir işe kalkışmak, yeltenmek

  Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun.

• Saymak, kabul etmek

  Yarım milyon dediğin nedir? - Memduh Şevket Esendal

Ata Sözleri ve Deyimler

• dediği çıkmak
• dediğinden (dışarı) çıkmak
• dediğine gelmek
• dedi mi
• deme!
• demediğini bırakmamak (veya koymamak)
• deme gitsin
• demek istemek
• demek ki (veya demek oluyor ki)
• demek olmak
• dememek
• der oğlu der
• deyip de geçmemek
• diyecek yok

• bir şey anlamına gelmek

  Okuryazar olmak adam olmak demek değildir.

• öyle mi

  Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! - Sait Faik Abasıyanık

• yani, anlaşılan

  Demek gideceksin.

• inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü

Ata Sözleri ve Deyimler

• dediği çıkmak
• dediğinden (dışarı) çıkmak
• dediğine gelmek
• dedi mi
• deme!
• demediğini bırakmamak (veya koymamak)
• deme gitsin
• demek istemek
• demek ki (veya demek oluyor ki)
• demek olmak
• dememek
• der oğlu der
• deyip de geçmemek
• diyecek yok

[isim]

[eskimiş]

• Yetimler

[sıfat]

• Üzeri emayla kaplanmış olan

  Emaye tencere.

[isim]

• Fotoğrafçılıkta ışığa karşı hassas malzeme

[isim]

[eskimiş]

• Ayak

[mecaz]

• Uğur (I)