[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[sıfat]

• Yemek yemesi gereken, tok karşıtı

  Aç ne yemez, tok ne demez. - Divanü Lügati't-Türk

• Yiyecek bulamayan

  Ben hem öksüzüm hem yetimim hem de tam 23 saattir açım. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[mecaz]

• Gözü doymaz, haris

  Ne aç adam!

[mecaz]

• Çok istekli, hevesli

  Her zamanki gibi bilgiye aç, her zamanki gibi ağızları lafla, kafaları düşünceyle dolu çalçene yaratıklarız. - Ayla Kutlu

[zarf]

• Karnı doymamış olarak

  Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. - Orhan Kemal

Ata Sözleri ve Deyimler

• acından kimse ölmemiş
• acından ölmek
• aç açık kalmak
• aç aç ile yatınca arada dilenci doğar
• aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez
• aç at yol almaz, aç it av almaz
• aç ayı oynamaz
• aç bırakmak
• aç doymam, tok acıkmam sanır
• aç doyurmak
• aç elini kora sokar
• aç esner, âşık gerinir
• aç gezmektense tok ölmek yeğdir
• açın gözü ekmek teknesinde olur
• açın imanı olmaz
• açın karnı doyar, gözü doymaz
• açın koynunda ekmek durmaz
• açın kursağına çörek dayanmaz
• açın uykusu gelmez
• aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun
• aç ile eceli gelen söyleşir
• aç kalmak
• aç köpek fırın deler
• aç kurt aslana saldırır
• aç kurt gibi
• aç kurt yavrusunu yer
• aç ne yemez, tok ne demez
• aç susuz kalmak
• aç tavuk kendini arpa ambarında sanır
• aç, yanından kaç

[isim]

• Herhangi bir durumun, cismin veya alanın sınırları arasında bulunan bir yer, dâhil, dış karşıtı

  Deniz gecenin içinde, gece denizin içindedir. - Çetin Altan

• Oyuk şeylerin boşluğu

• Cisimlerin yüzeyleri arasında kalan her nokta

  Tahtanın içi çürümüş.

• Nesnelerin veya kimselerin arasında bulunan nesne veya kimse, ara

• Ten ile dış giysiler arası

  Boynumda kalın yün atkı, içimde çift kat fanila, gene de titriyorum. - Erhan Bener

• Kabuğu olan veya dışı kabuk durumunda bulunan yiyeceklerde kabuğun sardığı bölüm

  Ekmek içi. Ceviz içi.

• Pirinç, soğan ve baharatla hazırlanan, dolmalarda kullanılan karışım

• Mide, bağırsak, karın

  İçi bulanmak. İçi sürmek.

• Akıl, gönül, irade gibi insanın manevi varlığını oluşturan şeylerden herhangi biri

  İçimizdeki sevinçleri, kederleri paylaşacak insan nerede? - Sait Faik Abasıyanık

• Bir ülke, şehir, topluluk vb.nde olan veya yapılan

  Yurt içi ulaşım. Şehir içi haberleşme. Aile içi ilişkiler.

• Değişik yemeklerde kullanılmak üzere et ile sebzelerin ince kıyımının karıştırılması ve yoğrulmasıyla meydana getirilen karışım

[sıfat]

• Somut kavramlarda iki veya ikiden çok şeyde merkeze daha yakın olan

  İç kapının perdesi yanlara doğru açıldı. - Peyami Safa

[sıfat]

• İnsanın manevi varlığıyla ilgili olan

  İç dünyamız.

[mecaz]

• Muhteva

Ata Sözleri ve Deyimler

• iç (veya içini) dökmek
• iç açmak
• iç bağlamak
• iç çekmek
• iç etmek
• iç geçirmek
• iç gıcıklamak
• içi açılmak
• içi alaylı, dışı kalaylı
• içi almamak
• içi bayılmak
• içi beni yakar, dışı eli (veya seni) yakar
• içi boşalmak
• içi bulanmak
• içi burkulmak
• içi cız etmek
• içi çekmek
• içi daralmak
• içi dayanmamak
• içi dışı bir (olmak)
• içi dışına çıkmak
• içi erimek
• içi ezilmek
• içi ezim ezim ezilmek
• içi geçmek
• içi gitmek
• içi götürmemek
• içi hop etmek
• içi ısınmak
• içi içine geçmek
• içi içine sığmamak
• içi içini yemek
• içi kabul etmemek
• içi kağşamak
• içi kalkmak (veya kabarmak)
• içi kan ağlamak
• içi kapanmak
• içi kararmak
• içi kazınmak (veya kıyılmak)
• içinde duymak
• içinde kaybolmak
• içinden bir şeyler kopmak
• içinden çıkmak
• içinden geçirmek
• içinden geçmek
• içinden gelmek
• içinden gülmek
• içinden kan gitmek
• içinden konuşmak
• içinden okumak
• içinden olmak
• içinden yanmak
• içinde yüzmek
• içine almak
• içine ateş atmak
• içine ateş düşmek
• içine atmak
• içine baygınlıklar çökmek
• içine çekilmek (veya kapanmak)
• içine çekmek
• içine daralma gelmek
• içine dert olmak
• içine doğmak
• içine dokunmak
• içine etmek (veya sıçmak)
• içine fenalık gelmek (veya basmak)
• içine hüzün çökmek
• içine işlemek
• içine kurt düşmek
• içine kuşku çökmek
• içine oturmak
• içine sinmek
• içine sokacağı gelmek
• içine su serpilmek
• içine tükürmek
• içini açmak
• içini bayıltmak (veya kıymak)
• içini boşaltmak
• içini burkmak
• içini çekmek
• içini çürütmek
• içini dondurmak
• içini ezmek
• içini ısıtmak
• içini karartmak
• içini kemirmek
• içini kurt yemek (veya kemirmek)
• içinin ateşi küllenmek
• içinin yağı erimek
• içini okumak
• içini parçalamak (veya parça parça etmek)
• içini sarmak
• içini sıkmak
• içini sızlatmak
• içini yakmak
• içini yemek
• içi paralanmak (veya parçalanmak)
• içi rahat etmek
• içi sıkılmak
• içi sızlamak
• içi sürmek
• içi titremek
• içi vık vık (veya fık fık veya pır pır) etmek
• içi yağ bağlamak
• içi yanmak
• iç tutmak

[isim]

[hayvan bilimi]

• Memelilerin etobur takımından, beş parmaklı, tabanlarına basarak yürüyen, yurdumuzda boz türü bulunan, iri gövdeli hayvan, kocaoğlan (Ursus arctos)

[ünlem]

• Kaba saba olan insanlar için kullanılan bir seslenme sözü

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayı gibi
• ayının kırk türküsü var, kırkı da ahlat üstüne
• ayı sevdiği yavrusunu hırpalar
• ayıya kaval çalmak
• ayı yavrusu ile oynuyor
• ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış
• ayıyı vurmadan postunu satmak

[isim]

[matematik]

• Birbirini kesen iki yüzey veya aynı noktadan çıkan iki yarım doğrunun oluşturduğu geometrik biçim, zaviye

[mecaz]

• Görüş, bakım, yön, anlayış biçimi

  Her oyunda, ele aldığım konu için yeni bir şekil, dramatik açıdan ve sahneleme açısından yeni bir üslup bulmaya çalışıyorum. - Nazım Hikmet

[isim]

• Havada buğu durumundayken akşamın ve gecenin serinliğiyle yerde veya bitkilerde toplanan küçük su damlaları, şebnem, jale

  Çimenlerin üzerindeki çiylerde güneşten düşmüş parlak elmas damlalarını ayaklarıyla ezdi. - Ömer Seyfettin

[isim]

[bitki bilimi]

• Çaygillerden, nemli iklimlerde yetişen bir ağaççık (Thea chinensis)

[bitki bilimi]

• Bu ağaççığın özel işlemlerle kurutulan yaprağı

• Bu yaprağın demlenmesiyle elde edilen güzel kokulu ve sarımtırak kırmızı renkli içecek

  Bize çay ikram ettiler. - Ahmet Kabaklı

• Çeşitli bitkilerin yaprak veya çiçeklerinin demlenmesiyle elde edilen bir içecek türü

• Konukların içecek ve börek, pasta vb. yiyeceklerle ağırlandığı toplantı

  Sana bir şey söyleyeyim mi, artık çay davetlerinden bıktım. - Peyami Safa

• Müzikli toplantı

  Gittiği zengin arkadaşlarının çayından allak bullak gelir. - Haldun Taner

Ata Sözleri ve Deyimler

• çay dökmek

[isim]

• Dereden büyük, ırmaktan küçük akarsu

  Deli bir çayın kıyısındaki yalçın bir kaya gibidir. - Tarık Buğra

Ata Sözleri ve Deyimler

• çaydan geçip derede boğulmak
• çayı geçerken at değiştirilmez
• çayı görmeden paçaları sıvamak
• çay kenarında kuyu kazmak

[isim]

• Afyonkarahisar iline bağlı ilçelerden biri

[isim]

• İplik, sicim, tel vb. ince şeylerden kafes biçiminde yapılmış örgü

  Balık ağı. Tenis ağı.

• Örümcek vb. hayvanların salgılarıyla oluşturdukları örgü

• Ulaşım ve iletişim gibi alanlarda ülkenin her yerine yaygınlaştırılmış şebeke

  Cumhuriyetin onuncu yılında ülkemiz demir ağlarla örülmüştü.

[mecaz]

• Tuzak

  Onu, ağına düşmüş bir av gibi ne öldürdü ne ondurdu. - Samiha Ayverdi

[spor]

• Oyun alanını ortadan ikiye bölen iple yapılmış örgü, file

[spor]

• Çaprazlama örgü ile yapılan ve kale direkleri arkasına gerilen örgü, file

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağ atmak (veya bırakmak)
• ağ çekmek
• ağına düşürmek

[isim]

• Pantolon veya külotun apış arasına gelen yeri, apışlık

[isim]

• Pamuk, yün vb.nden iplik eğirmekte kullanılan, ortası şişkin, iki ucu sivri ve çengelli olan, ağaçtan yapılmış araç, eğirmen, kirmen

[biyoloji]

• İğ iplik

[halk ağzında]

• Araba okunun ekseni

[halk ağzında]

• Değirmen taşının ortasında bulunan ve yukarıdaki üst taşa geçen demir eksen

[isim]

• Zehir

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağı gibi

[isim]

• Birleşiminde stearik, oleik, palmitik asitlerle gliserin bulunan ve bunların oranlarına göre kıvamları değişen bitkisel veya hayvansal madde

• Vazelin, mazot gibi yağları andıran ve sanayide kullanılan bir mineral madde

  Yağı tükenmiş motor gibi duraklamış, kalmıştı. - Ercüment Ekrem Talu

• Vücudun, atılması gereken amonyak, üre vb. maddelerini içine alarak deriden sızan ve ter kokusunu veren madde

• Güzel kokulu bitkilerden çıkarılan uçucu, kokulu ve sıvı madde

  Gül yağı.

[mecaz]

• Abartılı övgü

Ata Sözleri ve Deyimler

• yağa bala batırmak
• yağ bağlamak
• yağ bal olsun
• yağ basmak
• yağ çekmek (veya yapmak)
• yağ gibi kaymak
• yağ yakmak
• yağ yedirmek

[isim]

• Zaman dilimi, vakit

• Hayatın çocukluk, gençlik vb. dönemlerinden her biri, yaş

  Yazık ki delikanlılık çağını çoktan aşmıştır, şakaklarına kır düşmüştür, ayrıca hastadır. - Refik Halit Karay

• Kendine özgü bir özellik taşıyan zaman parçası, dönem, devir

  Dünya atom çağında, biz hâlâ medeniyet kavgası içindeyiz. - Falih Rıfkı Atay

• Tarihin ayrıldığı dört büyük bölümden her biri, kurun

  İlk Çağ. Orta Çağ. Yakın Çağ. Yeni Çağ.

[jeoloji]

• Bir katmanın oluştuğu süre

Ata Sözleri ve Deyimler

• çağ açmak
• çağ atlamak
• çağı geçmek
• çağın gerisinde kalmak
• çağını aşmak
• çağı yakalamak

[sıfat]

• Pişmemiş veya az pişmiş

• Gözü rahatsız eden, göze batan (renk, ışık)

[mecaz]

• Yersiz ve yakışıksız

  Bu, benim gibi yaşını başını almış bir adam tarafından pek çiğ bir hareket olurdu. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[mecaz]

• Yaşının gerektirdiği görgüye ve olgunluğa erişmiş olmayan (kimse)

  Fakat Cemal Paşa, çiğ bir politikacı değildi. - Falih Rıfkı Atay

Ata Sözleri ve Deyimler

• çiğden vermek
• çiğ düşmek
• çiğ kaçmak
• çiğ süt emmiş
• çiğ yemedim ki karnım ağrısın

[isim]

[eskimiş]

• Düşman, hasım

  Yağı basar, uğru çapar, tek başıma barınamam, ölürüm. - Memduh Şevket Esendal