[isim]

[eskimiş]

• Sürekli su akan boru

  İlerideki maslaktan su doldurmaya giden simsiyah bir zenci kızının yakasından asıldı. - Osman Cemal Kaygılı

• Boruları aşırı basınçtan korumak amacıyla su yolu üzerinde yapılan içi su dolu hazne

• Büyük yalak

[-e]

[-i]

• Bağımlılığına, tutukluluğuna veya baskı altındaki durumuna son vererek serbest kılmak, bırakmak, koyuvermek

  Derhâl kapının zincirini salıvererek kanadı arkasına kadar açtı. - Ercüment Ekrem Talu

• Yollamak, göndermek

  Bununla beraber peşine adam salmak gerekir. - Aka Gündüz

• Koymak, katmak

  Halk ruhunun benliğinizde yeniden uyanıp hararetini gönlünüze saldığını duyarsınız. - Refik Halit Karay

• Sürmek

  Bunun içindir ki dal budak saldı, yemiş vermeye başladı. - Ruşen Eşref Ünaydın

• Uğratmak

  Başını derde salmak.

• Vergi yüklemek

  Ona elli bin lira salmışlar.

• Üzerine yürütmek

  Tazıyı tavşana salmak.

[-e]

• Saldırmak

  Aç kurt, yılana da salar, taşa da, dedi. - Memduh Şevket Esendal

• Sarkıtmak

  Soğutmak için kuyuya su kabı saldı.

[denizcilik]

• Gemi demir üzerinde dört yana dönmek

[-i]

[mecaz]

• Bakmamak, ilgilenmemek, özen göstermemek

[-e]

[-i]

• Eklemek, katmak, ilave etmek

[isim]

• Kumu olan yer

  Yolun neresi kayalık, neresi kumsal hep ezbere bilirdi. - Halikarnas Balıkçısı

• Denize, göle vb. yerlere girilebilen genellikle kumluk alan, deniz hamamı, kumbaşı, plaj

  Deminden beri sözü edilen bu kumsal neydi? - Azra Erhat

[sıfat]

• Kumlu

  Kumsal toprak.

[isim]

• Sulamak işi

• Arklar veya savaklar yardımı ile su akıtarak herhangi bir toprak bölgesini kuraklıktan kurtarma

[isim]

[eskimiş]

• Maden, ayna vb. nesneleri parlatmak için kullanılan cila

• Cilalamakta kullanılan araç

• Bu cilayı yapan kimse

[nesnesiz]

• Köpek, kurt, çakal vb. hayvanlar uzun, iniltili, ağlar gibi bir ses çıkarmak

  Geceleyin çakallar etrafta dolaşır, ulurlardı. - Sait Faik Abasıyanık

• İnsan iniltili ses çıkararak boğuk boğuk ağlamak

  Boğazında acı bir yumru, gözleri kupkuru, yüzükoyun mutfağın taşlarına kapandı, uludu. - Halide Edip Adıvar

[isim]

• Takıldığı boru veya kabın içindeki akışkanı, istenildiğinde akıtabilecek bir düzende yapılmış açılır kapanır alet

  Ben suratımı buruşturdukça, bir yaz öğlesinde yarı açık kalmış bir musluktan akarak ak mermer bir yalakta şarkı söyleyen serin bir su gibi gülsün o! - Nazım Hikmet

• El yıkamaya yarayan yer, lavabo

  Beni musluğa götüren namuslu polisler kurtulduğumu görünce sevindiler. - Aka Gündüz

[-i]

• Bir şeyin kaç tane olduğunu anlamak için bunları birer birer elden veya gözden geçirmek, sayısını bulmak

  Nara sormuşlar: -Tanelerin kaç tane? Yiyenler saysın bana ne- demiş. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

• Sayıları arka arkaya söylemek

  Birden ona kadar saymak.

• Herhangi bir sıraya koymak, herhangi bir sırada yer aldığını kabul etmek

  Artık kışı geçti sayabiliriz.

• Herhangi bir şey, yerine koymak veya herhangi bir şey gözüyle bakmak, addetmek

  Her çiçekten bal eyledik / Arıya saydılar bizi - Pir Sultan Abdal

• Varsaymak, tutmak, farz etmek

  Elimi uzatsam benim olacak bir vazoya sırt çevirip başkasına kaptırınca onu benden çalınmış saymak neden? - Haldun Taner

• Arka arkaya söylemek, sıralamak

  Birinin iyiliklerini saymak.

• Ödemek, peşin vermek

  İki bin lira saydı, bana bir küpe aldı. - Memduh Şevket Esendal

[mecaz]

• Geçer tutmak

  Bunu saymam, sizi bir gün erkenden beklerim.

[mecaz]

• Değeri, üstünlüğü, yaşlılığı, yararlılığı dolayısıyla bir kimseye değer vermek, hürmet etmek

  Anam babamı nasıl saydı ise ben de kocamı öyle sayacaktım. - Memduh Şevket Esendal

[mecaz]

• Önemsemek

[mecaz]

• Gibi görmek, kabul etmek

  Arzularını yapmayı belli büyük bir külfet saydığınız bu küçük kalpler, saadetin kapısından girmeden felaketin ortasına yuvarlanıyorlar. - Aka Gündüz

[mecaz]

• Hesaba katmak, dikkate almak

  Bundan önce verdiğimi saymıyor musun?

Ata Sözleri ve Deyimler

• say beni, sayayım seni
• sayıp dökmek
• saymakla bitmemek (veya tükenmemek)

[-i]

[halk ağzında]

• Yayın kirişini gevşetmek

  Felek benim kurulu yayım yastı / Her köşebaşında yolumu kesti - Pir Sultan Abdal

• Düz duruma getirmek

[isim]

[eskimiş]

• Sevilen, âşık olunan kadın

  Demek hamal Mehmet'in, sürücü Ahmet'in maşukalarına yaptıklarını sen de bana yapacaksın? - Hüseyin Rahmi Gürpınar

[isim]

• Uyulmak işi

[nesnesiz]

• Uzun duruma gelmek, boyu büyümek

  Kısa boylu Japon cinsi bile sporla üç parmak uzadı. - Ahmet Haşim

• Çok zaman tutmak, uzun sürmek

  Yılan masalı gibi uzadı gitti bu iş. - Azra Erhat

Ata Sözleri ve Deyimler

• uza!

[nesnesiz]

• Uyku durumunda olmak

• İlaç etkisiyle ağrı duymayacak kadar derin uykuya dalmak

  Hasta uyuyunca ameliyata alınacak.

[mecaz]

• İşlem görmemek, durgun kalmak, el sürülmemek

  Bu eski gururu ta canevinde uyurmuş meğer. - Tarık Buğra

[mecaz]

• Çevresindeki olayları fark etmemek, görmemek

  Ben de sizler gibi adam olurdum, okurdum; okumak bilsem okurdum da uyumazdım. - Sait Faik Abasıyanık

Ata Sözleri ve Deyimler

• uyuyan yılanın kuyruğuna basmak

[isim]

• Ulaşmak işi

  On yedinci yüzyıldan beri Batı Yeni Çağa ulaşma yolundadır. - Falih Rıfkı Atay