[isim]

[hayvan bilimi]

• Kuzey Avrupa'da yaşayan, geniş dallı boynuzları olan, iri bir tür geyik

[sıfat]

[halk ağzında]

• Büyük, yetişkin, yaşlı, kart

[isim]

[mecaz]

• Yaşı küçük olduğu hâlde sözleri ve davranışları büyükmüş gibi olan çocuk

[sıfat]

• Zaman, sıra, yer ve önem bakımından ötekilerden önce gelen, son karşıtı

[isim]

• Herhangi bir şeyin en önde olanı, önce geleni

  İnsanı insan yapan duyguların ilkidir aşk. - Necati Cumalı

[zarf]

• Birinci olarak, en başta

  İşte, önüme ilk çıkan kitapçıda, önüme ilk çıkan İngilizce kitaplara bakıyorum. - Adalet Ağaoğlu

Ata Sözleri ve Deyimler

• ilk vuran okçudur

[bağlaç]

• Kelimenin sonuna geldiğinde birliktelik, beraberlik, araç, neden veya durum anlatan cümleler yapmaya yarayan bir söz

  Çabuk bir süvari ile bana haber gönderiniz. - Ömer Seyfettin

• Bazı soyut adlara getirildiğinde `... olarak, ... bir biçimde` anlamında durum zarfları oluşturan bir söz

  Merhametle ona bakıyordu.

• Cümle içinde aynı görevde bulunan iki ögeyi birbirine bağlamaya yarayan bir söz

  Annesi ile babası geldiler. Leylâ ile Mecnun. Gelmeleri ile gitmeleri bir oldu.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... ile beraber

[isim]

• Birden sonra gelen sayının adı

• Bu sayıyı gösteren 2 ve II rakamlarının adı

[sıfat]

• Birden bir artık

  Ertesi gün iki kardeş erken çıkmışlardı yola. - Ayşe Kulin

Ata Sözleri ve Deyimler

• iki ahbap çavuş
• iki arada bir derede (kalmak)
• iki arada kalmak
• iki arslan bir posta sığmaz
• iki at bir kazığa bağlanmaz
• iki ateş arasında kalmak
• iki ayağını bir pabuca sokmak
• iki baş bir kazanda kaynamaz
• iki baştan olmak
• iki cambaz bir ipte oynamaz
• iki cami arasında kalmış beynamaz
• iki çıplak bir hamama yakışır
• iki çift laf (veya lakırtı veya söz) etmek
• iki deliye bir uslu koymuşlar
• iki dinle bir söyle
• iki dirhem bir çekirdek
• iki el bir baş için
• iki eli (birinin) yakasında olmak
• iki eli (kızıl) kanda olsa
• iki eli böğründe kalmak
• iki elim yanıma gelecek
• iki eli şakaklarında düşünmek
• iki eli yanına gelmek
• iki emini bir yemin aralar
• iki gönül bir olunca samanlık seyran olur
• iki gözü iki çeşme
• iki gözü iki çeşme ağlamak
• iki gözüm kör olsun
• iki hırtı bir pırtı
• iki kaptan bir gemiyi batırır
• iki kardeş savaşmış, ebleh buna inanmış
• iki karpuzu bir koltuğa sığdırmak
• iki kat olmak
• iki kere iki dört eder
• iki kulak bir dil için
• iki lafı (veya sözü) bir araya getirememek
• iki lakırtı etmek
• iki lakırtıyı bir araya getirmek
• iki ölç, bir biç
• iki rahmetten (veya iyilikten) biri
• iki satır laf etmek (veya konuşmak)
• iki seksen uzanmak
• ikisi bir kapıya çıkmak
• ikisini bir kazana koysalar kaynamazlar
• iki söz bir pazar
• iki testi tokuşunca biri elbet kırılır
• iki tımar bir yem yerine geçer
• iki ucu boklu değnek
• iki ucunu bir araya getirememek
• iki yakası bir araya gelmemek
• iki yakasını bir araya getirememek

[isim]

• Islandığı zaman kolayca biçimlendirilebilen yumuşak ve yağlı toprak

[sıfat]

• Saçı dökülmüş olan (kimse)

  Simitçi kumraldı, saçları dökülmüştü, evet basbayağı keldi adam. - Ahmet Ümit

[mecaz]

• Çıplak (doğa), yaprakları dökülmüş (bitki)

  Yükselip alçalıyor, kel tepelerin etrafını dönüyordu. - Sait Faik Abasıyanık

[mecaz]

• Gelişmemiş, cılız (bitki)

  Kel bir ağaç.

[mecaz]

• İçinde az eşya bulunan

Ata Sözleri ve Deyimler

• kel başa şimşir tarak
• kele köseden yardım olmaz
• keli görünmek
• keli kızmak
• keli körü toplamak
• kelin ayıbını takke örter
• kelin merhemi olsa başına sürer (veya kelin medarı olsa kendi başında olur)
• kel ölür, sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur
• kel yanında kabak anılmaz

[edat]

• Bir işin, bir durumun sona erdiği zaman veya yer, kadar, değin

  Bir iki adım atıp yanıma dek geliyor. - Zeyyat Selimoğlu

• Belirtilen zamanı, yeri vb.ni içine almayacak bir biçimde, kadar, değin

  Başvurular eylülün beşine dek yapılmalı.

[isim]

[eskimiş]

• Düzen, hile, entrika

• Tokuşma, çatışma

[sıfat]

• Sağlam

Ata Sözleri ve Deyimler

• deke düşmek

[sıfat]

• Yatay bir düzleme göre yer çekimi doğrultusunda bulunan, eğik olmayan

• Yatık durmayan, sert

  Dik saç.

• Sert, kalın, tok (ses)

  Sesi dik ve küstahtı, söylediklerini aşağı salonda bekleşen komşular işittiler. - Attila İlhan

• Sert (bakış)

• Ters, aksi (söz)

• Kaba, yersiz (davranış)

  Kaba denilecek kadar ani ve dik bir davranışla halasını bıraktı ve kalktı. - Halide Edip Adıvar

[matematik]

• Birbirine dikey olan doğrulardan oluşmuş

  Dik açı. Dikdörtgen. Dik yamuk.

Ata Sözleri ve Deyimler

• dik dik bakmak

[isim]

• Ağız boşluğunda, tatmaya, yutkunmaya, sesleri boğumlamaya yarayan etli, uzun, hareketli organ, tat alma organı

  Ağzımı dolduran kocaman dil, kelimelere yer bırakmıyor ki... - Yusuf Ziya Ortaç

• Birçok aletin uzun, yassı ve çoğu hareketli bölümleri

  Terazi dili.

• Büyükbaş hayvanların haşlanıp pişirildikten sonra yenebilen dili

  Birkaç dilim ekmek, ince bir iki dilim peynir veya dil, bazen de haşlanmış bir sebze yemeği. - Sait Faik Abasıyanık

• Ayakkabı bağlarının ayağı rahatsız etmemesini sağlayan ve bağ altına rastlayan saya parçası

[coğrafya]

• Kıstak

[denizcilik]

• Makaraların ve bastikaların içine yerleştirilmiş olan, üzerinden geçirilen halatı istenilen yöne çevirmeye yarayan, çevresi oluklu, küçük döner tekerlek

  İki dilli makara.

[müzik]

• Bazı üflemeli çalgılarda titreşerek ses çıkaran ince metal yaprak

[halk ağzında]

• Anahtar

Ata Sözleri ve Deyimler

• dil (veya diller) dökmek
• dil ağız vermemek
• dil bir karış
• dil çıkarmak
• dilden düşmez olmak
• dilden gelen elden gelse her fukara padişah olur
• dile (veya dillere) düşmek
• dile gelen ele gelir
• dile gelmek
• dile getirmek
• dile vermek
• dili (veya dilinin) döndüğü kadar
• dili açılmak
• dili ağırlaşmak
• dili alışmak
• dili bir karış dışarı çıkmak (veya sarkmak)
• dili bir karış olmak
• dili boğazına akmak
• dili çözülmek
• dili damağına yapışmak (veya dili damağı kurumak)
• dili dolaşmak
• dili dönmemek
• dili durmak
• dili durmamak
• dili ensesinden çekilsin!
• dili kılıçtan keskin olmak
• dili kurusun!
• dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim
• dilinden (veya dilden) düşürmemek
• dilinden anlamak
• dilinden kurtulamamak
• dilinde tüy bitmek
• diline (veya dile) dolamak (veya takmak)
• diline biber sürerim
• diline düşmek
• diline kira istemek
• diline pelesenk etmek
• diline sağlam olmak
• diline sağlık
• diline virt etmek
• dilini bağlamak
• dilini değdirmemek
• dilini eşek arısı soksun
• dilini kedi (veya fare) mi yedi?
• dilini kesmek (veya kesip oturmak)
• dilinin altında bir şey olmak
• dilinin altındaki baklayı çıkarmak
• dilinin cezasını (veya belasını) çekmek (veya bulmak)
• dilinin ucuna gelmek
• dilinin ucunda
• dilinin ucuyla
• dilini tutamamak
• dilini tutmak
• dilini yutmak
• dilin kemiği yok
• dili olsa da söylese (veya anlatsa)
• dili pabuç kadar
• dili sürçmek
• dili tutulmak
• dili uzamak
• dili varmamak
• dili yanmak
• diliyle sokmak
• diliyle tutulmak (veya yakalanmak)
• dillerde dolaşmak (veya gezmek)
• dillere destan olmak
• dil uzatmak

[isim]

• İnsanların düşündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya işaretlerle yaptıkları anlaşma, lisan, zeban

  Dilinden Anadolulu olduğu ancak belli oluyordu. - Sait Faik Abasıyanık

• Bir çağa, bir gruba, bir yazara özgü söz dağarcığı ve söz dizimi

  Halk dilinin günebakan ismini verdiği bu çiçek, güneşe âşıktır. - Hamdullah Suphi Tanrıöver

• Belli mesleklere özgü dil

  Hukuk dili.

• Düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracı

  Müzik dili. Yazı dili.

  Hiçbir zaman onların arasına katılabilecek bir dil bulamadım. - Reha Mağden

[tarih]

• Düşmanın durumunu öğrenmek için sorguya çekilmek amacıyla ele geçirilen tutsak

Ata Sözleri ve Deyimler

• dil tutmak

[isim]

[eskimiş]

• Gönül, yürek

[isim]

[halk ağzında]

• İş yapma

• Yapılan iş

[isim]

[halk ağzında]

• Birbiriyle iyi anlaşan iki yaşlının baş başa kalışını anlatan Edi ile Büdü, Şakire Dudu deyiminde geçen bir söz

[isim]

[halk ağzında]

• Ağabey

[isim]

• Düşünce

[isim]

• Kendisinin olan bir şeyi, yasaya uygun olarak dilediği gibi kullanabilen kimse, sahip

• Veli

Ata Sözleri ve Deyimler

• iyesi olmak

[sıfat]

• İstenilen, beğenilen nitelikleri taşıyan, beğenilecek biçimde olan, kötü karşıtı

  Bir aralık iyi fal bildiğimi haremde duyurdum. - Falih Rıfkı Atay

• Bol, çok, aşırı

  İyi yağmur yağdı.

• Uğurlu, hayırlı, iyilik getiren

  İyi haber.

• Esen, sağlıklı

  İyi ve sıhhatli olduğumu bildirebilirsiniz. - Necip Fazıl Kısakürek

• Yerinde, uygun

  İyi bir cevap.

• Doğru olan

  İyisi bu işe karışmamaktır.

• Yeterli, yetecek miktarda olan

  Bu yün, hırka için iyidir.

[isim]

• Öğrencinin değerlendirilmesinde kullanılan orta ile pekiyi arasındaki not

[zarf]

• İstenilen, beğenilen, yerinde, yararlı, uygun bir biçimde

  Bunun çocukları iyi çıktıkları için ölünceye kadar babalarına bakmışlar. - Memduh Şevket Esendal

Ata Sözleri ve Deyimler

• iyi etmek
• iyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder
• iyi gelmek
• iyi gitmek
• iyi gözle bakmamak
• iyi hoş (ama)
• iyi insan sözünün üstüne gelir
• iyi iş (doğrusu)
• iyi karşılamak
• iyi ki
• iyi nasihat verilir, iyi ad verilmez
• iyi olacak hastanın hekim ayağına gelir
• iyi olmak
• iyi saatte olsunlar
• iyisi mi
• iyi söylemek
• iyiye çekmek
• iyiye iyi, kötüye kötü demek