[-i]

• Karıştırmak, birbirine katmak

[nesnesiz]

• Toz durumundaki bir şeyi sıvı ile karıştırarak çamur veya hamur durumuna getirmek

  Yapı için harç karmak. Boya karmak.

[isim]

[eskimiş]

• Finlandiya para birimi, mark

[nesnesiz]

[halk ağzında]

• Uzaklaşmak, uzamak, ara açılmak

  Gide gide ben yolumdan ıradım / Iradım da dost köyüne uğradım - Halk türküsü

[-i]

• Sert şeyleri vurarak veya ezerek parçalamak

  Taşları kırmak. Bardağı kırmak.

• İri parçalara ayırmak

[nesnesiz]

• Belirli bir biçimde katlamak

  Forma kırmak.

• Öldürmek, yok olmasına neden olmak

  Bu yıl soğuk, hayvanları kırdı.

• Bir şeyin fiyatını azaltmak, indirmek

  Firma verdiği teklif fiyatını son dakikada bir yüzde yirmi daha kırıyordu. - Haldun Taner

• Tavlada karşı oyuncunun pulunu oyun dışında bırakmak

• Vücut kemiklerinden birini parçalamak

  Ayol, yapma, gel, düşüp bir yerini kıracaksın! - Osman Cemal Kaygılı

• Tahılı iri ve kaba öğütmek

[-e]

• Hareket durumundaki canlının veya taşıtın yönünü değiştirmek, çevirmek, döndürmek

  Ne tarafa doğru meyil varsa gidonu o tarafa doğru kıracaksınız ki bisiklet doğrulsun. - Burhan Felek

[mecaz]

• Dileğini kabul etmeyerek veya beklenmeyen bir davranış karşısında bırakarak gücendirmek, incitmek

  Bazen bir kelimenin, bir ses tonunun sevdiğimiz bir insanı kırdığını görürüz. - Mehmet Kaplan

[mecaz]

• Yok etmek

  Bir gündüz olsa belki bu derdi kıracağım / Yoksa bu sensizlikten artık çıldıracağım - Enis Behiç Koryürek

[mecaz]

• Gücünü, etkisini azaltmak

  Birkaç gün evvel yağan yağmur sıcağı kırmamış. - Burhan Felek

[argo]

• Kaçmak, uzaklaşmak

[nesnesiz]

[ticaret]

• Değerinden düşük fiyata almak

  Bono kırmak. Çek kırmak.

Ata Sözleri ve Deyimler

• kırdığı koz (veya ceviz) kırkı (veya bini) aşmak
• kırıp dökmek
• kırıp geçirmek
• kırıp sarmak

[isim]

• Kırkmak işi

• Ucu kesilip alnın üstüne bırakılan saç

[isim]

[halk ağzında]

• Çay ağzında yapılan balıkçı büğeti

• Mersin balıklarının üremek için denizden nehirlere geçişleri sırasında avlanmalarında kullanılan ve nehir ağızlarına kurulan çok iğneli bir olta takımı

[isim]

• Karımak işi

[isim]

• Kakımak işi

[isim]

[halk ağzında]

• Ekime elverişli olmayan, taşlı, kumlu toprak

• Yassı, düz taş

[mineraloji]

• Bileği taşı

[mineraloji]

• Kayağan taş

[isim]

• Davarların kırkılması işi

• Davarların kırkıldıkları mevsim

[isim]

• Sütün veya yoğurdun yüzünde zar durumunda toplanan, açık sarı renkli, koyu yağlı katman, krema

• Sütü yayvan kaplar içinde ve hafif ateşte tutarak elde edilen koyu, yağlı öz

• Yağmur ve selden sonra toprağın üzerinde kalan özlü tabaka

[mecaz]

• Bir şeyin en iyi ve seçkin bölümü

Ata Sözleri ve Deyimler

• kaymağını almak (veya yemek)
• kaymağı seven mandayı yanında taşır
• kaymak bağlamak (veya tutmak)
• kaymak gibi

[nesnesiz]

• Düz, ıslak, donmuş veya kaygan bir yüzey üzerinde sürtünerek kolayca yer değiştirmek

  Sol tekerlekler küçük bir hendeğin içine kaydı. - Osman Cemal Kaygılı

• Kaygan bir yüzey üzerinde birdenbire dengesini yitirmek

• Durum değiştirmek

• Anlamı değişmek

  Bazen kelimeler başka anlamlara kayar.

• Kurtulmak

• Yağışların etkisiyle toprağın alt tabakasının gevşemesi sonucu üst tabaka oynamak

[mecaz]

• Görüş, düşünce veya tutumunu değiştirmek

[argo]

• Cinsel ilişkide bulunmak

[sıfat]

• Şen, neşeli, hayat dolu

  Bu memleket musiki gibi hem melankolik hem şakrak bir memlekettir. - Sait Faik Abasıyanık

[zarf]

• Şen, neşeli, hayat dolu bir biçimde

  Hele genç kızlar, gelinin önünde pervane gibi şakrak ve çevik dönüyorlar. - Etem İzzet Benice

[isim]

• Yakarış

[nesnesiz]

• Kına, yakı vb.ni koymak, sürmek

[-i]

• Yanmasını sağlamak veya yanmasına yol açmak, tutuşturmak

  Kendi sigarası için yaktığı kibriti bana uzattı. - Falih Rıfkı Atay

• Ateşle yok etmek

  Çöpleri yakmak.

• Işık vermesini sağlamak

  Mavi ışıklı ispirto lambalarını yakarlar. - Sait Faik Abasıyanık

• Isı etkisiyle zarar vermek

  Eteği ütülerken yaktı.

• Keskin, sert ve ısırıcı bir duyum vermek

  Biber ağzı yakar.

• Yanıyormuş gibi bir etki yapmak

  Hekime daima şarabın midelerini yaktığından bahsederler. - Falih Rıfkı Atay

• Kurutmak, zarar vermek

  Fırtına ekinleri yakmıştı. - Sait Faik Abasıyanık

[nesnesiz]

• Çok sıcak olmak

  Bugün güneş yakıyor.

• Karartmak

  Güneşte vücudunu yaktı.

• Çok üşütmek

  Soğuk rüzgâr insanın yüzünü yakıyor.

[tıp]

• Tedavi etmek amacıyla doku, damar vb. dağlamak

[mecaz]

• Silahla vurmak

[mecaz]

• Yıkıma, zarara yol açmak, büyük bir zarara uğratmak, mahvetmek

  Gözü mavi, boyu kısa, kendi muhacir olmasın. Ne olursa olsun makbulüm. Aman bu üçüne dikkat et. Beni yakma. - Ömer Seyfettin

[mecaz]

• Güçlü sevgi uyandırmak

[mecaz]

• Zamanında kullanılmadığından hükmünü yitirmek

  Biletini ve tatilini yaktı.

Ata Sözleri ve Deyimler

• yakıp yıkmak

[nesnesiz]

• Türkü, ağıt vb. düzenlemek, bestelemek

[-i]

• Uzunlamasına bölüp ayırmak

  Odunu yarmak.

• Buğday, arpa vb. tahıl tanelerini değirmende kırmak

• Derin yara açmak

• Yarık açmak

[tıp]

• Kesip açmak

[mecaz]

• Ortasından, içinden geçmek

  Vapurun yardığı sular, iki yanından güya neşelerinden köpüre köpüre Üsküdar'a gidişler, daima eğlenceliydi. - Abdülhak Şinasi Hisar