[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

• Elin parmak dipleriyle bilek arasındaki iç bölümü, avuç içi

• Ayak tabanı

[bitki bilimi]

• Yaprakların düz ve parlak bölümü

[isim]

• İlenme, beddua

[ünlem]

• (a:h) Sesin tonuna göre pişmanlık, öfke, özlem, beğenme, sevgi vb. duygular anlatan bir söz

  Ah, ne güzeldi o Direklerarası'ndaki ramazan ve donanma geceleri. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[ünlem]

• (a:h) Ağrı, acı duyulduğunda söylenen bir söz

  Ah başım!

Ata Sözleri ve Deyimler

• ah alan onmaz
• ah almak
• ah çekmek
• ah etmek
• ahı çıkmak
• ahını almak
• ahını yerde koymamak
• ahı tutmak
• ahı yerde kalmamak
• ah yerde kalmaz

[ünlem]

• İstek uyandırmak için kullanılan bir söz

  Ha göreyim seni! Ha gayret!

• (ha:) Şaşma anlatan bir söz

  Amma güzel ha! Öyle oldu ha!

• (ha:) Dikkati çekmek, uyarmak için kullanılan bir söz

  Sakın ha bir daha yapma! Sakın ha ağlamanı istemiyorum. - Attila İlhan

• (ha:) Bir şeyin birdenbire hatırlandığını veya kavrandığını anlatan bir söz

  Ha, miralay arzu ederse o başka tabii! - Attila İlhan

[bağlaç]

• Tekrarlanarak kullanıldığında eşitlik anlamı veren bir söz

  Ha ben gelmişim ha o. Ha bağ ha bahçe ha tarla.

[bağlaç]

• Bazen tekrarlanan bir emir kipinin tekrarları arasında yer alarak fiil ile anlatılan işin uzadığı ve bundan bıkıldığı bildirilir

  Yürü ha yürü, yol bitmiyor ki.

[edat]

[kaba konuşmada]

• Evet

[teklifsiz konuşmada]

• (ha:) Soru bildiren bir söz

  Sen de geldin ha?

Ata Sözleri ve Deyimler

• ha babam (ha)
• ha babam de babam
• ha bire
• ha deyince
• ha gayret
• ha şöyle
• ha şunu bileydin

[kimya]

• Hahniyum elementinin simgesi

[edat]

[halk ağzında]

• İşte

  Bizim köy aha şuracıkta!

[isim]

• Karada, denizde, gölde veya akarsularda evcil olmayan hayvanları vurma veya yakalama işi, şikâr

  Kral hiç tınmadan, rahat rahat avdan döndü. - Necip Fazıl Kısakürek

• Bir hayvanın bir başka hayvanı yemek için yakalaması

• Bu yollarla yakalanan hayvan

[mecaz]

• Tuzağa düşürülen, kendisinden yararlanılan kimse

Ata Sözleri ve Deyimler

• ava çıkmak
• ava gelmez kuş olmaz, başa gelmez iş olmaz
• ava giden avlanır
• av avlanmış, tav tavlanmış
• av avlayanın, kemer bağlayanın
• av vuranın değil, alanın

[ünlem]

• İyi dilek, azarlama, şaşma ve sevinç bildirmede kullanılan bir söz

  Hay çok yaşayasınız sizler! - Reşat Nuri Güntekin

• Ey

  Hay Tanrı'm, sesine yaraşır bir yürek verseydin şu adama. - Emine Işınsu

Ata Sözleri ve Deyimler

• hay Allah!
• haydan gelen huya gider
• hay hayı gitmek vay vayı kalmak

[isim]

[anatomi]

• Er bezi

[isim]

• Utanma duygusu, utanç, utanma, sıkılma

[ünlem]

• Şaşma anlatan bir söz

  Vay gülüm! Nereden bu geliş? - Memduh Şevket Esendal

• Ağrı, acı vb. duyguları anlatan bir söz

  Vay başım!

• Yönelme durumu eki almış bir kelime ile kullanıldığında bir şeyin veya bir kimsenin kötü bir sonuca uğrayacağını anlatan bir söz

  Vay hâline!

Ata Sözleri ve Deyimler

• vay anam! (veya anasını! veya canına!)
• vay sen misin?

[isim]

[bitki bilimi]

• Gülgillerden, çiçekleri iri, beyaz veya pembe, yapraklarının altı tüylü, orta yükseklikte bir ağaç (Cydonia vulgaris)

• Bu ağacın büyük, sarı renkte, tüylü, mayhoş, dokusu sertçe, ufak çekirdekli meyvesi

  Kış için saklamak üzere tavan arasına ayvalar yerleştirmiş. - Abdülhak Şinasi Hisar

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayvayı yemek

[isim]

• Kadife, çuha, yün vb.nin yüzeyindeki ince tüy, ülger

  Koltuk kadifesinin havı dökülmüş, kimi yeri öylesine kirlenmiş ki muşambaya dönüşmüş. - Oktay Rifat

[isim]

• Köpeğin çıkardığı ses

[ünlem]

• `Yazık` anlamında söylenen bir söz

[isim]

• Hava yuvarını oluşturan, bütün canlıların solunumuna yarayan, renksiz, kokusuz, akışkan gaz karışımı

• Meteoroloji ile ilgili olayların bütünü

  Hava biraz bozukçaydı, dışarıda serin bir yağmur çiseliyordu. - Memduh Şevket Esendal

• Canlılar üzerindeki etkisine göre hava yuvarının durumu

  Havanın üşütecek kadar serinlemiş olmasına göre sabah yakın. - Reşat Nuri Güntekin

• Gökyüzü

  Havada bir tek bulut yok.

• Çevreyi kuşatan boşluk

  Tozlar havada uçuşuyordu.

• Esinti

  Bugün hava olursa yelkenli kalkacak.

• Müzik parçalarında tür

  Kâğıthane havası tutturur, bahriye çiftetellisi çalardık. - Sait Faik Abasıyanık

• Müzik aletlerinden çıkan ses perdesi

[sıfat]

[mecaz]

• Sonuçsuz, anlamsız, boş (durum, davranış, söz)

  Bu sözlerin sonu hava.

[mecaz]

• Görünüş, davranış, söz vb. için bir kimsenin durumunu belirten özellik

  Buna rağmen öyle kibar ve asil havası vardır ki bu damga bile onu çirkinleştiremez, inadına daha bir uçarı, daha bir sevimli yapar. - Haldun Taner

[mecaz]

• Tarz, üslup

  Namık Kemal'e, Tevfik Fikret'e başarılı nazireler yazmıştır. Onların diliyle, onların sesiyle, onların havasıyla... - Yusuf Ziya Ortaç

[mecaz]

• Durum, ortam, çevre, muhit, atmosfer, ambiyans

  İlk deneme dalış günü gelince, denizcilerde büyük bir coşkunluk, bir tören havası vardı. - Halikarnas Balıkçısı

[mecaz]

• Çekicilik

  Kadın güzel değil ama havası var.

[mecaz]

• Keyif, âlem

  Onu kendi havasına bıraksak çalışmaz.

Ata Sözleri ve Deyimler

• hava açmak (veya açılmak)
• hava almak
• hava almak
• hava atmak
• hava basmak
• hava bozmak
• hava bulanmak
• hava çalmak
• hava çarpmak
• havada kalmak
• havadan nem kapmak
• hava değiştirmek
• hava fena esmek
• hava hoş
• hava iyi esmek
• hava kaçırmak
• hava kapanmak
• hava kararmak
• havalara uçmak
• havan batsın
• havanın gözü yaşlı
• hava patlamak
• havasına uymak
• havasını almak
• havasını bulmak
• havasını teneffüs etmek
• havası olmak
• havası olmak
• hava vermek
• havaya girmek
• havaya gitmek
• havaya pala (veya kılıç) sallamak
• hava yapmak
• havaya savurmak
• havaya uçmak
• havayı bozmak
• havayı koklamak

[isim]

• Çöllerde çoğu kez yüze çıkan yer altı sularının yarattığı tarım veya yerleşme bölgesi