[isim]

• Genellikle erkeklerin giydiği, önü siperli başlık

  Kaldırımın önünde esas vaziyete geçip kasketini çıkardı. - Orhan Kemal

[isim]

[coğrafya]

• Bir yarımadayı karaya bağlayan, iki yanı su, dar kara parçası, berzah, dil (I)

[-i]

• Bıçak, makas vb. bir araçla bir şeyi ikiye ayırmak, parçalamak, doğramak

  İpi kesmek.

• Dibinden ayırmak

  Ağaçları kesmek. Dalları kesmek.

• Düzgün parçalara ayırmak

  Eti kesmek. Patatesi kesmek.

• Kesici bir araçla yaralamak

  Nasıl sol elimle sağ elimi kesip biçeceğim? - Reşat Nuri Güntekin

[nesnesiz]

• Ucunu almak

  Saç kesmek. Tırnak kesmek.

[nesnesiz]

• Hayvanın başını gövdesinden ayırmak, boğazlamak

  Koyun kesmek. Tavuk kesmek.

• Son vermek, gidermek

  Bu ilaç baş ağrısını keser.

• Ara vermek

  Bu üç zavallı bizden rahatsız oldular ve derslerini keserek çekildiler. - Memduh Şevket Esendal

• Bir şeyden yoksun bırakmak, vermemek

  Yardımı kestiler. Ücreti ödemeyince telefonu kestiler.

• Akımı durdurmak

  Şimdi belediye ile anlaşamayan müteşebbis cereyanı kesmiş. - Sait Faik Abasıyanık

• Belirtmek, kararlaştırmak

  Gününü daha kesmedik.

[nesnesiz]

[-den]

• Verilecek şeyin bir bölümünü alıkoyup vermemek

  Ücretinden beş lira kesmişler.

• Para basmak

• Azaltmak, güçleştirmek

  Rüzgâr geminin yolunu kesiyor.

• İskambil kâğıtlarında destenin üzerinden bir bölümünü kaldırıp öte yana koymak

• Geçişi önlemek

  Yolu kesmek.

[nesnesiz]

• Susmak

  Kes artık yeter!

• Hasta organı ameliyatla almak

• Bölmek, ayırmak

  Bulvarı kesen küçük sokaklardan biri.

• Yazıyı, filmi kısaltmak

[nesnesiz]

[argo]

• Uydurmak, yalan söylemek

• Rüzgâr, soğuk vb. çok etkili olmak

  Rüzgâr yüzümü kesiyor.

[mecaz]

• Birini yermek, kötülemek

  Hiç değil beni kesmeden edemez o. - Orhan Kemal

[mecaz]

• Karşı cinsten birisini sürekli olarak süzmek, dikkatli bir biçimde bakmak

[mecaz]

• Vahşice öldürmek

[spor]

• Oyuncuyu takım kadrosuna almamak

Ata Sözleri ve Deyimler

• kesip atmak
• kesip biçmek
• kes parmağını çık pazara, merhem buyuran çok olur
• kestiği tırnak olamamak

[nesnesiz]

• Tek veya iki ayak üzerinde sıçramak

  Evden yola, yoldan eve varabilmek için evvelce yerleştirilmiş iri kayalar üzerinde sekmek gerekirdi. - Haldun Taner

• Tek veya iki ayak üzerinde sıçrayarak ilerlemek

• Atılan bir nesne bir yere dokunduktan sonra sıçrayarak gitmek

  Taş seke seke gözden kayboldu.

• Bir yere, bir cisme çarparak yön değiştirmek

  Mermi sekti.

• Aralık vermek

  Hastanın ateşi bir gün bile sekmedi.

[-e]

[-i]

• İterek, zorla, aceleyle sokmak

  Her birinin ağzına avucundaki et parçasını tıktı. - Falih Rıfkı Atay

[teklifsiz konuşmada]

• Sokmak

  Hesap kitap, müfettiş derken Aslan'ı kafese tıkmışlar. - Memduh Şevket Esendal

[-i]

• Sesi azaltmak, alçaltmak

  Radyoyu biraz kısar mısın?

• Gözü biraz kapamak

  Adam göz kapaklarını kısarak bir hesapladı. - Necati Cumalı

• Ezmek, büzmek, daraltmak

  Omuzlarını kısar, ellerini cebinden çıkarır, atar ağzından sigarasını. - Sait Faik Abasıyanık

• Lamba ışığını azaltmak

• Sıkıştırmak

  Birden susan köpek kuyruğunu bacaklarının arasına kıstı. - Ömer Seyfettin

[-den]

[mecaz]

• Masraf, harcama vb.ni azaltmak

  Kes üç kuruş ekmekten / Beş kuruş etten kıs - Behçet Necatigil

[mecaz]

• Verilen hak ve özgürlüklerin sınırını daraltmak

[halk ağzında]

• Pintilik etmek

[isim]

• Tanrı'nın her kişiye uygun gördüğü yaşama durumu, nasip

• Evlenme talihi

  Aslında kendi de şimdiye kadar bütün kısmetleri tepti. - Halide Edip Adıvar

• Olayların kötü sonuçlarını tevekkülle karşılama durumu

• Talih, kader, şans

[ünlem]

• `Şimdiden belli değil, ya olur ya olmaz` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yarın gelecek misiniz? -Kısmet!

Ata Sözleri ve Deyimler

• kısmet (veya kısmeti) çıkmak
• kısmet (veya kısmetini) beklemek
• kısmet gökten zembille inmez
• kısmeti açılmak
• kısmeti ayağına (kadar) gelmek
• kısmeti bağlanmak
• kısmeti kapanmak
• kısmeti kesilmek
• kısmetinde ne varsa kaşığında o çıkar
• kısmetine mâni olmak
• kısmetini ayağıyla tepmek
• kısmetini bağlamak
• kısmet ise gelir Hint'ten Yemen'den, kısmet değilse ne gelir elden?
• kısmet olmak

[isim]

[bitki bilimi]

• Kaktüsgillerden, yaprakları yayvan ve dikenli, güzel, parlak renkte çiçekler açan bir bitki, atlas çiçeği (Cactus)

[-i]

• Çevresine sarılarak veya bir şey sararak çepeçevre basınç altına almak

  Yalnız kalan kadın titriyor, hıçkırarak kucağındaki yavrusunu sıkıyor. - Ömer Seyfettin

• Bir şeyin suyunu, yağını, sıvı kısmını basınçla çıkarıp akıtmak

  Limon sıkmak. Üzüm sıkmak.

• Dar gelmek

  Belimi sıktı kemer - Halk türküsü

• Basınçlı bir araçla fışkırtmak, püskürtmek

  Yangına su sıkmak.

• Silahla ateş etmek

  Küçük hanım, tabancayı kalbine sıkmak istemiş. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

• Baskı altına almak, üzmek, bunaltmak, zorlamak

  Çocuğu çok sıkıyorlar.

[mecaz]

• Sıkıntı vermek

  İhtimal inanmayacaksınız. Fakat ben sizi sıkmamak için uzatmayarak anlatacağım. - Ömer Seyfettin

[argo]

• Yalan söylemek

Ata Sözleri ve Deyimler

• sıkıp suyunu çıkarmak

[nesnesiz]

• Darılmak

• Görevini yerine getirememek

  Yemek zamanı geçerse mide küser.

[mecaz]

• Gelişememek, büyüyememek

  Ağaç yerini sevmedi, küstü.

[mecaz]

• Bir madde, herhangi bir sebeple istenilen niteliğini yitirmek

[isim]

• Küçük Hindistan cevizi

[isim]

• Küçük tepe, tüm (II), tümbek

  Sazlarla, kamışlarla örtülü bir tümseği atladım. Kıyıdayım. - Orhan Veli Kanık

• Çıkıntılı yer, kabarıklık, şişkinlik

  Bu uzun hayalden birdenbire önümde bir tümsek beni uyandırdı. - Halide Edip Adıvar

[sıfat]

• Yavaş, ağır

[zarf]

• Yavaş, ağır bir biçimde

  Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın. - Yahya Kemal Beyatlı

[nesnesiz]

[halk ağzında]

• Çökmek, yıkılmak

[isim]

[eskimiş]

• Okul

  Atatürk'ün hemen herkesin gördüğü, mektep kitaplarına kadar geçmiş bir fotoğrafı vardır. - Ahmet Hamdi Tanpınar

Ata Sözleri ve Deyimler

• mektebi asmak
• mektep görmemiş
• mektep medrese görmüş
• mektepten çıkan eşek Marsıvan'dan çıkmaz