[isim]

• Bir kimseyi, bir şeyi anlatmaya, tanımlamaya, açıklamaya, bildirmeye yarayan söz, isim, nam

  Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor. - Ahmet Hamdi Tanpınar

• Herkesçe tanınmış veya işitilmiş olma durumu

[dil bilgisi]

• Canlı ve cansız varlıkları, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelime, isim

Ata Sözleri ve Deyimler

• ad almak
• ad çekmek
• adı (bile) olmamak
• adı batası (veya batasıca)
• adı batmak
• adı bile okunmamak
• adı çıkmak
• adı çıkmış dokuza, inmez sekize
• adı deliye çıkmak
• adı duyulmak
• adı geçmek
• adı gibi bilmek
• adı kaldırılmak
• adı kalmak
• adı karışmak
• adı kötüye çıkmak
• adını ...-ye çıkarmak
• adını ağzına abdestle almak
• adını ağzına almamak
• adını anmak
• adını bağışlamak
• adını çıkarmak
• adını kirletmek (veya lekelemek)
• adını koymak
• adını taşımak
• adını vermek
• adı olmak
• adı var
• ad koymak
• ad takmak
• ad vermek
• ad yapmak

[isim]

• Sayma

• Sayılma

[sıfat]

• Nicelik, nitelik, güç, süre, sayı bakımından eksik, çok karşıtı

  Heykel konularının parmakla sayılacak kadar az olduğunu ileri sürüyordu. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

[zarf]

• Alışılmış olandan, umulandan veya gerekenden eksik olarak

Ata Sözleri ve Deyimler

• aza çoğa bakmamak
• aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz
• aza sormuşlar: "nereye?", "çoğun yanına" demiş
• az ateş çok odunu yakar
• az bulmak
• az buz olmamak
• az değil
• az gelmek
• az görmek
• az günün adamı olmamak
• azı çoğa saymak (veya tutmak)
• az kaldı (veya kalsın)
• az kaz, uz kaz, boyunca kaz
• az olsun, uz olsun
• az söyle, çok dinle
• az tamah çok ziyan getirir
• az veren candan, çok veren maldan
• az yiyen çok uyur, çok yiyen güç uyur

[eskimiş]

[kimya]

• Azot elementinin simgesi

[isim]

• Köpek dişlerinden sonra içeriye doğru, alt ve üst çenenin iki yanında beşer tane bulunan ve yiyecekleri öğütmeye yarayan dişlerin ortak adı, azı dişi, öğütücü diş

[halk ağzında]

• Öküz arabalarında ön ve arka yastıkları dingile bağlayan ağaç çivi

[sıfat]

[halk ağzında]

• Dazlak

• Çıplak (toprak)

[isim]

• İplik, sicim, tel vb. ince şeylerden kafes biçiminde yapılmış örgü

  Balık ağı. Tenis ağı.

• Örümcek vb. hayvanların salgılarıyla oluşturdukları örgü

• Ulaşım ve iletişim gibi alanlarda ülkenin her yerine yaygınlaştırılmış şebeke

  Cumhuriyetin onuncu yılında ülkemiz demir ağlarla örülmüştü.

[mecaz]

• Tuzak

  Onu, ağına düşmüş bir av gibi ne öldürdü ne ondurdu. - Samiha Ayverdi

[spor]

• Oyun alanını ortadan ikiye bölen iple yapılmış örgü, file

[spor]

• Çaprazlama örgü ile yapılan ve kale direkleri arkasına gerilen örgü, file

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağ atmak (veya bırakmak)
• ağ çekmek
• ağına düşürmek

[isim]

• Pantolon veya külotun apış arasına gelen yeri, apışlık

[isim]

• Tül

[isim]

• Normal basınç ve sıcaklıkta olduğu gibi kalan, içinde bulunduğu kabın her yanına yayılma ve bu kabın iç yüzeyinin her noktasına basınç yapma özelliğinde olan akışkan madde

• Gaz yağı

  Aklıma geldi, kilerden bir teneke gaz çıkarttım. - Aka Gündüz

• Sindirim borusunda, ağızdan yutulan hava ile mayalanma sonucu oluşan uçucu maddelerin karışması

  Midede gaz olmak.

• Gaz lambası

  Gözümü açtım ki gazlardan ikisi de sönmüş. - Ahmet Rasim

• Doğal gaz

Ata Sözleri ve Deyimler

• gaza basmak (veya dayanmak)
• gaza gelmek
• gaza getirmek
• gaza yüklenmek
• gaz vermek

[isim]

• Safra (II)

Ata Sözleri ve Deyimler

• ödü bokuna karışmak
• ödü kopmak (veya patlamak)
• ödünü koparmak (veya patlatmak)

[bitki bilimi]

• Öd ağacı

• Bu ağacın kıyılmış parçalarından yapılan tütsü

  Derinlerden gelen öd ve günlük kokuları etrafı ve havayı sardı. - Ahmet Hikmet Müftüoğlu

[isim]

• Besin

  Başka yerlerde süt, ekmekten üstün bir gıdadır. - Burhan Felek

[isim]

• Zehir

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağı gibi

[isim]

[felsefe]

• Bir kimsenin benliği, kendi manevi varlığı, iç, nefis, derun, varoluş karşıtı

  Özünü bir yerde bırakıp sadece kalıbını gezdirmişti. - Haldun Taner

• `Kendine, kendi kendini` anlamlarında birleşik kelimeler türeten bir söz

  Öz eleştiri, öz yönetim.

• Bir şeyin en kuvvetli veya kıvamlı bölümü, hülasa, zübde, ekstre

  Karaciğer özü. Meyve özü. Mısır özü.

• Çıbanların içinde ölmüş dokudan oluşan irinle birlikte çıkan parça

[zamir]

• Kendi, zat

  Bir od düştü yanar tatlı özüme / Dünya zindan görünüyor gözüme - Karacaoğlan

[mecaz]

• Bir şeyin temel ögesi, künh, zübde

  Ortalıktaki krizi sebep gösteriyorlar ama asıl kriz şirketin kendi özünde. - Aka Gündüz

[bitki bilimi]

• Bitkilerin kök, gövde ve dallarının boydan boya ortasında bulunan, hafif, gevrek ve çoğu yumuşak bölüm

  Ağacın çürüğü özünden olur / Yiğidin iyisi sözünden olur - Halk türküsü

Ata Sözleri ve Deyimler

• özü sözü bir (olmak)

[sıfat]

• Kan bağı ile bağlı olan, üvey olmayan

  Size öz evladım gibi davranacağım. - Ayşe Kulin

• İçine, arılığını, saflığını bozacak hiçbir şey karışmamış olan, saf, arı(I)

[isim]

[halk ağzında]

• Dere, çay

• Sulak, verimli yer

[isim]

• Yer kabuğunun çıkıntılı, yüksek, eğimli yamaçlarıyla çevresine hâkim ve oldukça geniş bir alana yayılan bölümü

Ata Sözleri ve Deyimler

• dağ (veya dağlar) gibi (veya kadar)
• dağ (veya dağları) devirmek
• dağa çıkmak
• dağa kaldırmak
• dağ ardında olsun da yer altında olmasın
• dağda bağın var, yüreğinde dağın var
• dağda büyümüş
• dağda gez belde gez, insafı elden bırakma
• dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur
• dağ dağ üstüne olur, ev ev üstüne olmaz
• dağdan gelip bağdakini kovmak
• dağ doğura doğura bir fare doğurmuş
• dağlara düşmek
• dağlara taşlara
• dağların misafir aldığı mevsim
• dağların şenliği (veya gelin anası)
• dağ ne kadar yüce olsa yol üstünden aşar
• dağ yürümezse abdal yürür

[isim]

• Kızgın bir demirle vurulan damga, nişan

• İyileştirmek için vücudun hastalıklı bölümüne kızgın bir araçla yapılan yanık

[mecaz]

• Büyük üzüntü, acı

[isim]

[halk ağzında]

• Kılağı

[isim]

[anatomi]

• Yüzde, avurtlarla iki çene arasında bulunan, ses çıkarmaya, soluk alıp vermeye yarayan ve besinlerin sindirilmeye başlandığı organ

• Bu boşluğun dudakları çevreleyen bölümü

  Küçük bir ağız.

• Kapların veya içi boş şeylerin açık tarafı

  Ağızları kopmuş bir çay takımının arasına gizlenmiş, koyu renkli bir cildi oradan alarak bana uzattı. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

• Bir akarsuyun denize veya göle döküldüğü yer, munsap

  Çay ağzı.

• Koy, körfez, liman vb. yerlerin açık tarafı

  Körfezin ağzı.

• Çıkış yeri

  Şimdi tünelin ağzında değilim artık. - Adalet Ağaoğlu

• Birkaç yolun birbirine kavuştuğu yer, kavşak

• Kesici aletlerin keskin tarafı

• Üslup, ifade biçimi

  Ertesi günü bazı gazeteler bu haberin bir noktasını yarı resmî bir ağızla tekzip ettiler. - Tarık Buğra

• Uç, kenar

  Topun ağzında. Uçurumun ağzında.

[dil bilimi]

• Aynı dil içinde ses, şekil, söz dizimi ve anlamca farklılıklar gösterebilen, belli yerleşim bölgelerine veya sınıflara özgü olan konuşma dili

  Anlaşılmaz, garip köylü ağızlarıyla konuşuluyordu. - Sait Faik Abasıyanık

[müzik]

• Bir bölge ezgilerinde görülen özelliklerin tümü

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağız (veya ağzını) açmak
• ağız (veya ağzını) büzmek
• ağız açtırmamak
• ağız aramak (veya yoklamak)
• ağız burun birbirine karışmak
• ağızda dağılmak
• ağızdan burun yakın, kardeşten karın yakın
• ağızda sakız gibi çiğnemek
• ağız değiştirmek
• ağız dil vermemek
• ağız eğmemek
• ağız etmek
• ağız kullanmak
• ağız satmak
• ağız tamburası çalmak
• ağız yapmak
• ağız yaymak
• ağız yer, yüz utanır
• ağza (veya ağızlara) düşmek
• ağza alınmaz (veya alınmayacak)
• ağza almamak
• ağza tat, boğaza feryat
• ağzı (veya ağzı dili) kurumak
• ağzı burnu yerinde
• ağzı çirişçi çanağı
• ağzı çirişçi çanağına dönmek
• ağzı dili bağlanmak
• ağzı dili tutulmak
• ağzı dolu dolu konuşmak
• ağzı eğri, gözü şaşı ensesinden belli olur
• ağzı kilitlenmek
• ağzı köpürmek
• ağzı kulaklarına varmak
• ağzı kurusun
• ağzı laf (veya lakırtı) yapmak
• ağzına ... koymamak
• ağzına almak
• ağzına atmak
• ağzına bakakalmak
• ağzına baktırmak
• ağzına biber sürerim (veya çalarım)
• ağzına bir kemik atmak
• ağzına bir lokma koymamak
• ağzına bir parmak bal çalmak
• ağzına bir zeytin verir, altına (veya ardına) tulum tutar
• ağzına burnuna bulaştırmak
• ağzına düşmek
• ağzına etmek
• ağzına geldiği gibi
• ağzına geleni söylemek
• ağzına gem vurmak
• ağzına kadar
• ağzına kilit takmak (veya vurmak)
• ağzına kira istemek
• ağzına layık
• ağzına sağlık
• ağzına sakız olmak
• ağzına sıçmak
• ağzına sürmemek
• ağzına takılmak
• ağzına taş almak
• ağzına tıkmak
• ağzına tükürmek
• ağzına verilmesini beklemek (veya istemek)
• ağzına volta almak
• ağzına vur, lokmasını al
• ağzına yakışmamak
• ağzına yüzüne bulaştırmak
• ağzında bakla ıslanmamak
• ağzında büyümek
• ağzında çalkalanmak
• ağzında gevelemek
• ağzından
• ağzından (söz veya lakırtı) dirhemle çıkmak
• ağzından baklayı çıkarmak
• ağzından bal damlamak (veya akmak)
• ağzından burnundan getirmek
• ağzından çıkanı (veya çıkan sözü) kulağı duymamak (veya işitmemek)
• ağzından çıkmak
• ağzından çıt çıkmamak
• ağzından dökülmek
• ağzından düşmemek (veya düşürmemek)
• ağzından girip burnundan çıkmak
• ağzından hayır çıkmazsa bari şer söyleme
• ağzından inci saçmak
• ağzından kaçırmak
• ağzından kapmak
• ağzından lakırtı (veya laf) almak (veya çekmek)
• ağzından lokmasını almak
• ağzından söz (veya laf veya lakırtı) eksik etmemek
• ağzından yel alsın!
• ağzında yaş kalmamak
• ağzını açacağına gözünü aç
• ağzını açıp gözünü yummak
• ağzını aramak (veya yoklamak)
• ağzını bağlamak
• ağzını bıçak açmamak
• ağzını bırakıp kıçıyla (veya bir tarafıyla) gülmek
• ağzını bozmak
• ağzını burnunu çarşamba pazarına (veya çanağına) çevirmek
• ağzını burnunu dağıtmak (veya kırmak veya parçalamak)
• ağzını dilini bağlamak
• ağzını havaya (veya poyraza) açmak
• ağzını hayra aç!
• ağzını kapamak
• ağzını kapamak (veya kilitlemek)
• ağzını kiraya vermek
• ağzını koklamak
• ağzını kullanmak (veya satmak)
• ağzını mühürlemek
• ağzının içine bakmak
• ağzının içine baktırmak
• ağzının içine girmek
• ağzının içi yangın yerine dönmek
• ağzının kâhyası olmak
• ağzının kaşığı (veya kalıbı veya lokması) olmamak
• ağzının kokusunu çekmek
• ağzının mührü ile
• ağzının payını (veya ölçüsünü) almak
• ağzının payını (veya ölçüsünü veya kayarını) vermek
• ağzının perhizi yok
• ağzının suyu akmak
• ağzının tadını bilmek
• ağzını öpeyim (veya seveyim)
• ağzını sıkı (veya pek) tutmak
• ağzını tıkamak
• ağzını toplamak
• ağzını tutmak
• ağzı olan konuşuyor
• ağzı oynamak
• ağzı sulanmak
• ağzı süt kokmak
• ağzı teneke kaplı
• ağzı torba değil ki büzesin
• ağzı var dili yok
• ağzı varmamak
• ağzı yanmak
• ağzıyla içmesini bilmek
• ağzıyla kuş tutsa...

[isim]

• Yeni doğurmuş memelilerin ilk sütü

[isim]

[anatomi]

• Görme organı, basar

• Bazı deyimlerde, görme ve bakma

  Gözden geçirmek. Gözden kaybolmak. Göz önünde. Gözü keskin.

• Oda

  Şu fakir mahallede bir göz evim olsaydı / Nasıl sevinç içinde çıkardım şu yokuşu - Ziya Osman Saba

• Bakış, görüş

  Bu sefer alacaklı gözüyle baktım.

• Suyun topraktan kaynadığı yer, kaynak

  Asıl felaket bu pınara sırt çevirmek, bu pınarın gözlerine taş tıkamak değil de ne olurdu? - Tarık Buğra

• Delik, boşluk

  İğnenin gözü.

  Köprünün gözleri karış karış kazılmıştır. - Sait Faik Abasıyanık

• Çekmece

  Masanın gözleri.

• Terazi kefesi

• Nazar

  İnsanı gözle yiyip bitirirler. - Ömer Seyfettin

• Sevgi, ilgi, gönül bağlantısı

  Gözden düşmek. Göze girmek.

• Ağacın tomurcuk veren yerlerinden her biri

  Göz aşısı.

• Bölüm, hane

  Dama tahtasında altmış dört göz vardır.

• Bazı yaraların uç bölümü

  Çıbanın gözü.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... gözüyle bakmak
• göz (veya gözünün) kuyruğuyla bakmak
• göz (veya gözünün) ucuyla bakmak
• göz açamamak
• göz açıp kapayıncaya kadar
• göz açtırmamak
• göz alabildiğine
• göz ardı etmek
• göz atmak
• gözaydına gelmek
• gözaydına gitmek
• gözaydın etmek
• göz boyamak
• göz değmek
• gözden (veya gözünden) düşmek
• gözden (veya gözünden) kaçırmak
• gözden (veya gözünden) kaçmak
• gözden (veya gözünden) sürmeyi çalmak (veya çekmek)
• gözden çıkarmak
• gözden geçirmek
• gözden gönülden çıkarmak
• gözden ırak olan gönülden de ırak olur
• gözden ırak tutmak
• gözden ırak tutulmak
• gözden kaybetmek
• gözden kaybolmak
• gözden nihan olmak
• gözden uzaklaşmak
• gözden uzak tutmak
• göz dikmek
• göz doldurmak
• göz doyurmak
• göze almak
• göze batmak
• göze çarpmak
• göze diken olmak
• göze gelmek
• göze girmek
• göze görünmek
• göze görünmemek
• göz etmek
• göze yasak olmaz
• göz gezdirmek
• göz gördüğünü ister
• göz göre göre
• göz görmeyince gönül katlanır
• göz görür, gönül katlanır
• göz gözü görmemek
• göz kamaştırmak (veya almak)
• göz kaş süzmek
• göz kesilmek
• göz kırpmadan
• göz kırpmak
• göz kırpmamak
• göz koymak
• göz kulak olmak
• gözle görülür, elle tutulur hâle gelmek
• gözleri bayılmak
• gözleri berraklaşmak
• gözleri buğulanmak (veya bulutlanmak)
• gözleri çakmak çakmak (olmak)
• gözleri çivilenmek
• gözleri çukura gitmek (veya kaçmak)
• gözleri dolmak (veya dolu dolu olmak)
• gözleri dönmek
• gözleri fıldır fıldır etmek
• gözleri fıldır fıldır olmak
• gözleri ışıklı (olmak)
• gözleri kan çanağına dönmek (veya kanlanmak)
• gözleri kapanmak
• gözlerinden okumak
• gözlerinde şimşek çakmak
• gözlerine inanamamak
• gözlerine mil çekmek
• gözlerini bayıltmak
• gözlerini belertmek
• gözlerini bitirmek
• gözlerini devirmek
• gözlerini fal taşı gibi açmak
• gözlerini kaçırmak
• gözlerinin içi gülmek
• gözlerinin içine kadar kızarmak
• gözleri parlamak (veya parıldamak)
• gözleri sulanmak
• gözleri süzülmek
• gözleri şıldır şıldır dönmek
• gözleri takılıp kalmak
• gözleri velfecri okumak
• gözleri yaşarmak
• gözleri yuvalarından (veya evinden) fırlamak (veya uğramak)
• gözle yemek
• göz süzmek
• göz ucuyla görmek
• göz ucuyla süzmek
• gözü (veya gözleri) (bir şeyde veya bir şeyin üzerinde) olmak
• gözü (veya gözleri) açılmak
• gözü (veya gözleri) dönmek
• gözü (veya gözleri) kamaşmak
• gözü (veya gözleri) kararmak
• gözü (veya gözleri) kaymak (veya kaçmak)
• gözü (veya gözleri) okşamak
• gözü (veya gözleri) takılmak
• gözü (veya gözleri) üstünde kalmak
• gözü akmak
• gözü alışmak
• gözü almamak
• gözü arkada kalmak
• gözü bulanmak
• gözü büyükte olmak
• gözü çıkasıca
• gözü dalmak
• gözü değmek
• gözü doymak
• gözü dönesi
• gözü dumanlanmak
• gözü dünyayı görmemek
• gözü gibi sakınmak (veya saklamak veya esirgemek)
• gözü gibi sevmek
• gözü gitmek
• gözü gönlü açılmak
• gözü görmemek
• gözü görmez olmak
• gözü göz değil
• gözü hiçbir şey görmemek
• gözü ısırmak
• gözü ilişmek
• gözü kalmak
• gözü kesmek
• gözü kesmemek
• gözü kızmak
• gözü korkmak
• gözü kör olsun
• gözüm!
• gözüm çıksın (veya kör olsun)
• gözüm görmesin
• gözün ... görsün
• gözün aydın!
• gözünde
• gözünde (veya gözlerinde) şimşek (veya şimşekler) çakmak
• gözünde büyümek
• gözünde büyütmek
• gözünden (veya gözlerinden) uyku akmak
• gözünden (veya gözlerinden) yaş (veya yaşlar) boşanmak
• gözünden kıskanmak
• gözünde olmamak
• gözünde tütmek
• gözüne (veya gözlerine) bakmak
• gözüne batmak
• gözüne çarpmak
• gözüne diken olmak
• gözüne dizine dursun
• gözüne girmek
• gözüne hiçbir şey görünmemek
• gözüne ilişmek
• gözüne karasu inmek
• gözüne kestirmek
• gözüne sokmak
• gözüne uyku girmemek
• gözünü ... hırsı bürümek
• gözünü (veya gözlerini) açmak
• gözünü (veya gözlerini) dikmek
• gözünü (veya gözlerini) duman bürümek
• gözünü (veya gözlerini) kan bürümek
• gözünü (veya gözlerini) kapamak
• gözünü (veya gözlerini) kırpmadan
• gözünü (veya gözlerini) oymak
• gözünü açmak
• gözünü açmak
• gözünü açmak
• gözünü ağartmak
• gözünü alamamak
• gözünü almak
• gözünü ayırmamak
• gözünü bağlamak
• gözünü çıkarmak
• gözünü daldan budaktan (veya çöpten) esirgememek (veya sakınmamak)
• gözünü doyurmak
• gözünü dört açmak
• gözünü gözüne dikmek
• gözünü hırs bürümek
• gözünü karartmak
• gözünü kin bürümek
• gözünü korkutmak
• gözünün (veya gözlerinin) içine bakmak
• gözünün bebeği gibi sevmek
• gözünün çapağını silmeden
• gözünün içine baka baka
• gözünün önüne gelmek
• gözünün önünü görmemek
• gözünün üstünde kaşın var dememek
• gözünün yaşına bakmamak
• gözünü sevda (veya aşk) bürümek
• gözünü sevdiğim
• gözünü seveyim
• gözünü toprak doyursun
• gözünü üstünden ayırmamak
• gözünü yıldırmak
• gözünü yummak
• gözünü yummak
• gözü olmak
• gözü olmamak
• gözü sönmek
• gözü su içmemek
• gözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmaz
• gözü toprağa bakmak
• gözü tutmak
• gözü uyku tutmamak
• gözü yememek
• gözü yılmak
• gözüyle (veya gözleriyle) tartmak
• gözüyle görmek
• göz var, izan var
• göz yıldırmak
• göz yummak
• göz yummamak

[isim]

[mecaz]

• Sonradan verilecek bir ceza ile korkutma, yıldırma, tehdit

  Küfürlerin arasında duyduğu sözlerden, bu gözdağının sabahki olayla ilintili olduğunu anlar gibiydi. - Ayşe Kulin

Ata Sözleri ve Deyimler

• gözdağı vermek