[isim]

[tarih]

• Düşmanın gelmesi beklenilen yollar üzerinde, askerî önem taşıyan şehirlerde, geçit ve dar boğazlarda güvenliği sağlamak için yapılan kalın duvarlı, burçlu, mazgallı yapı, kermen

  Onu kalenin yanındaki küçük mezarlığa, bir zeytin ağacının yanına gömdüler. - Halikarnas Balıkçısı

• Satranç tahtasının dört köşesine dikilen, tahtanın bir tarafından diğer tarafına kadar düz olarak boş hanelerde gidebilen kale biçiminde taş

[mecaz]

• Genellikle bir düşüncenin savunulduğu, sürdürüldüğü yer

[spor]

• Takımla oynanan bazı top oyunlarında topun sokulmasına çalışılan yer

Ata Sözleri ve Deyimler

• kale gibi
• kaleyi içinden fethetmek

[isim]

• Denizli iline bağlı ilçelerden biri

• Malatya iline bağlı ilçelerden biri

[sıfat]

• Lak ile cilalanmış

  Yaldızlı beyaz lake karyolasının yanındaki koltukta dadısı uyukluyordu. - Cahit Uçuk

[sıfat]

• Sersem olan, budala, ebleh

  Sen ne alık herifsin be? Beni duyuyor musun? - Nazım Hikmet

[isim]

• Düşünme, anlama ve kavrama gücü, us

• Öğüt, salık verilen yol

  Bu aklı size kim verdi.

• Düşünce, kanı

  Şimdiki aklım olsaydı bu dükkânın yerine aç bir kahve! - Ahmet Kutsi Tecer

[ruh bilimi]

• Bellek

  Hâlâ aklımda o tufan yağmuru. - Cahit Sıtkı Tarancı

Ata Sözleri ve Deyimler

• akıl akıldan üstündür
• akıl akıl, gel çengele takıl
• akıl alır gibi değil
• akıl almak
• akıl almamak
• akıl bırakmamak
• akılda kalmak
• akıldan çıkarmak
• akıldan çıkmak
• akıl danışmak
• akılda tutmak
• akıl durdurmak
• akıl erdirememek (veya ermemek)
• akıl erdirmek
• akıl ermek
• akıl etmek
• akıl havsala almamak
• akıl için yol (veya tarik) birdir
• akıl işi değil
• akıl kişiye sermayedir
• akılları pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi akılını almış (veya akıllar gelin olmuş, herkes kendininkini beğenmiş)
• akıl öğretmek
• akıl para ile satılmaz
• akıl sır ermemek
• akıl terelelli (olmak)
• akıl var, izan (veya mantık veya yakın) var
• akıl vermek
• akıl yaşta değil baştadır
• akıl yürütmek
• akla (veya akıllara) durgunluk (veya şaşkınlık) vermek
• akla fenalık vermek
• akla gelmek
• akla gelmemek
• akla gelmeyen başa gelir
• akla hayale gelmemek
• akla sığar gibi
• akla sığmamak
• aklı almamak
• aklı başa yaş getirir
• aklı başına gelmek
• aklı başından gitmek
• aklı başka yerde olmak
• aklı bir (veya beş) karış yukarıda (veya havada) olmak
• aklı bir yerde olmak
• aklı bokuna karışmak
• aklı çıkmak
• aklı dağılmak
• aklı durmak
• aklı ermek
• aklı fikri bir şeyde olmak
• aklı gitmek
• aklı kalmak
• aklı karışmak
• aklı kesmek
• aklı kesmemek
• aklıma gelen başıma geldi
• aklına bir şey gelmek
• aklına bir şey gelmesin
• aklına düşmek
• aklına esmek
• aklına geleni işleme, her ağacı taşlama
• aklına geleni söylemek
• aklına geleni yapmak
• aklına gelmek
• aklına getirmek
• aklına getirmek
• aklına koymak
• aklına koymak
• aklına mukayyet olmak
• aklına sığdırmak
• aklına sığmamak
• aklına şaşayım (veya şaşarım)
• aklına takmak
• aklına turp sıkayım
• aklına tüküreyim
• aklına uymak
• aklına yatmak
• aklına yelken etmek
• aklında kalmak
• aklından çıkarmamak
• aklından çıkmak
• aklından geçirmek
• aklından geçmek
• aklından zoru olmak
• aklında olsun (veya kalsın!)
• aklında tutmak
• aklını (bir şeyle) bozmak
• aklını başına almak (veya toplamak veya devşirmek)
• aklını başından almak
• aklını başka yere vermek
• aklını çalmak
• aklını çelmek
• aklını devşirmek
• aklını kaçırmak
• aklını karıştırmak
• aklını kullanmak
• aklının ayarını bozmak
• aklının bir köşesine yazmak
• aklının köşesinden geçmemek
• aklının terazisi bozulmak
• aklının ucundan bile geçirmemek
• aklını oynatmak
• aklını peynir ekmekle yemek
• aklını şaşırmak
• aklını takmak
• aklını yormak
• aklınla bin yaşa
• aklın süzgecinden geçirmek
• aklın yolu birdir
• aklı sonradan gelmek
• aklı takılmak
• aklı yatmak
• aklı zıvanadan çıkmak

[sıfat]

• Beyazı bulunan, beyaz renkli

  Arabacı, içkinin söndürdüğü fersiz, kabarık, aklı gözlerini kızın yüzüne yanaştırarak fısıldadı. - Peyami Safa

[sıfat]

• Sarhoşluğu veya baygınlığı geçmiş olan

  Şimdi konuşacağımız konuyu ayık kafayla konuşmak daha doğru olur. - Ayşe Kulin

[zarf]

• Sarhoşluğu geçmiş bir biçimde

[sıfat]

• Üzerinde ay biçimi bulunan

  Üzerlerinde kırmızı aylı beyaz bayrakların sallandığı geniş çadırların önünde öteye beriye gidip gelen doktorlar dolaşıyor. - Nazım Hikmet

• Ay ışığı olan, mehtaplı

  Gölün üstünde güneşin doğuşuna batışına, aylı gecelere doyum olmuyordu. - Necati Cumalı

[halk ağzında]

• Gebe

[isim]

• Damga, mühür

[sinema]

[televizyon]

• Belirlenmiş sürelerde çalışanlara ödenen ücret

[isim]

• Toz ilaçların içine konulduğu, yutulmaya uygun, güllaçtan küçük kap

  Cebinden bir hap kutusu çıkarıp iki kaşeyi bir arada yuttu. - Haldun Taner

[isim]

• Kalın, kışlık bir tür yün kumaş

[isim]

• Adam öldürme suçu, cinayet

[isim]

[tarih]

• Oğuz Türklerinin yirmi dört boyundan biri

[isim]

[eskimiş]

• Leş

[isim]

[mimarlık]

• Uzun saçaklı çatısı olan alçak dağ konutu

[isim]

• Bazı hastalıkları tedavi etmek amacıyla bir bez üzerine yayılıp deri üzerine uygulanan, beden ısısıyla vücuda yapışan eczalı parça

  Hardal yakısı.

Ata Sözleri ve Deyimler

• yakı açmak
• yakı yakmak (veya vurmak)

[isim]

[denizcilik]

• Sahil

• Su kıyısında yapılmış büyük, görkemli ev

  Yalıda panjurları açık bir pencereye / Sarmaşıklar içinden bir merdiven dayalı - Enis Behiç Koryürek

Ata Sözleri ve Deyimler

• yalı kazığı gibi

[isim]

• Bir kimseye veya bir şeye karşı aşırı sevgi ve bağlılık duyan, vurgun, tutkun kimse

  Güzeller deniz kenarına geldikleri zaman âşıklar da kale burçlarına ve bedenlerine dolarlar. - Asaf Halet Çelebi

• Birbirini seven bir çiftten kadına oranla genellikle erkeğe verilen ad

• Halk ozanı

  Dinleyin âşıklar benim sözümü / Felek yaktı kül eyledi özümü - Halk türküsü

[teklifsiz konuşmada]

• Dalgın, kalender kimse

  Âşık yine geç kaldın.

[ünlem]

[teklifsiz konuşmada]

• `Ahbap, arkadaş` anlamında kullanılan bir seslenme sözü

  Âşık! Anlat bakalım, neler yaptın?

Ata Sözleri ve Deyimler

• âşığa Bağdat sorulmaz
• âşığa Bağdat uzak değil
• âşığı kesilmek
• âşığın gözü kördür
• âşık, âlemi kör, dört yanını duvar sanır
• âşık etmek
• âşık olmak

[isim]

[anatomi]

• Aşık kemiği

[mimarlık]

• Aşırma

Ata Sözleri ve Deyimler

• aşığı cuk oturmak
• aşık atmak
• aşık atmak (veya oynamak)
• aşık daima bey oturmaz