[isim]

• Zamanın bölünemeyecek kadar kısa olan parçası, lahza, dakika

  Zira göçebelerin hayatı her an yardımlaşmalarını gerektirir. - Cemil Meriç

Ata Sözleri ve Deyimler

• anı anına uymamak
• an meselesi

[isim]

[halk ağzında]

• İki tarla arasındaki sınır

[isim]

• Zihin

  An bulanıklığı. An yorgunluğu.

[isim]

• Kar, süt vb.nin rengi, beyaz, kara ve siyah karşıtı

[sıfat]

• Bu renkte olan

• Beyaz leke

  Bir gözünde akı var.

[sıfat]

[mecaz]

• Temiz

[sıfat]

[mecaz]

• Dürüst

[sıfat]

[mecaz]

• Sıkıntısız, rahat

  Ak günler göresin.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ak akçe kara gün içindir
• ak dediğine kara demek
• ak don kara don geçitte belli olur
• ak gün ağartır, kara gün karartır
• akı ak karası kara
• akı karası geçitte belli olur
• akım derken bokum demek
• ak koyun kara koyun geçit başında belli olur
• ak koyunu gören içi dolu yağ sanır
• ak koyunun kara kuzusu da olur
• ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır
• akla karayı seçmek
• ak sakaldan yok sakala gelmek

[isim]

• Kanın rengi, kızıl, kırmızı

[sıfat]

• Bu renkte olan

  Al bayrak. Al çuha.

• Dorunun açığı, kızıla çalan at donu

[sıfat]

• Bu renkte olan (at)

• Yüze sürülen pembe düzgün, allık

Ata Sözleri ve Deyimler

• al elmaya taş atan çok olur
• al giymedim ki alınayım
• al gömlek gizlenemez
• alı alına, moru moruna
• alı al, moru mor
• al kanlara boyanmak
• al kiraz üstüne kar yağmış

[isim]

[eskimiş]

• Aldatma, düzen, tuzak, hile

Ata Sözleri ve Deyimler

• al ile aslan tutulur, güç ile sıçan tutulmaz

[kimya]

• Alüminyum elementinin simgesi

[isim]

[müzik]

• Gam dizisinde `sol` ile `si` arasındaki ses

• Bu sesi gösteren nota işareti

[kimya]

• Lantan elementinin simgesi

[isim]

[hayvan bilimi]

• Kakım

[isim]

• İskambil, domino vb. oyunlarda bir işaretini taşıyan kâğıt veya taş, birli, bey

[sıfat]

• Bir işte başta gelen (kimse veya şey)

  As oyuncu.

[kimya]

• Arsenik elementinin simgesi

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[sıfat]

• Yemek yemesi gereken, tok karşıtı

  Aç ne yemez, tok ne demez. - Divanü Lügati't-Türk

• Yiyecek bulamayan

  Ben hem öksüzüm hem yetimim hem de tam 23 saattir açım. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[mecaz]

• Gözü doymaz, haris

  Ne aç adam!

[mecaz]

• Çok istekli, hevesli

  Her zamanki gibi bilgiye aç, her zamanki gibi ağızları lafla, kafaları düşünceyle dolu çalçene yaratıklarız. - Ayla Kutlu

[zarf]

• Karnı doymamış olarak

  Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. - Orhan Kemal

Ata Sözleri ve Deyimler

• acından kimse ölmemiş
• acından ölmek
• aç açık kalmak
• aç aç ile yatınca arada dilenci doğar
• aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez
• aç at yol almaz, aç it av almaz
• aç ayı oynamaz
• aç bırakmak
• aç doymam, tok acıkmam sanır
• aç doyurmak
• aç elini kora sokar
• aç esner, âşık gerinir
• aç gezmektense tok ölmek yeğdir
• açın gözü ekmek teknesinde olur
• açın imanı olmaz
• açın karnı doyar, gözü doymaz
• açın koynunda ekmek durmaz
• açın kursağına çörek dayanmaz
• açın uykusu gelmez
• aç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursun
• aç ile eceli gelen söyleşir
• aç kalmak
• aç köpek fırın deler
• aç kurt aslana saldırır
• aç kurt gibi
• aç kurt yavrusunu yer
• aç ne yemez, tok ne demez
• aç susuz kalmak
• aç tavuk kendini arpa ambarında sanır
• aç, yanından kaç

[isim]

[hayvan bilimi]

• Memelilerin etobur takımından, beş parmaklı, tabanlarına basarak yürüyen, yurdumuzda boz türü bulunan, iri gövdeli hayvan, kocaoğlan (Ursus arctos)

[ünlem]

• Kaba saba olan insanlar için kullanılan bir seslenme sözü

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayı gibi
• ayının kırk türküsü var, kırkı da ahlat üstüne
• ayı sevdiği yavrusunu hırpalar
• ayıya kaval çalmak
• ayı yavrusu ile oynuyor
• ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış
• ayıyı vurmadan postunu satmak

[isim]

• İçinden sarkan tokmağının kenarlara vurmasıyla ses çıkaran madenden araç, kampana

  Harp gemisinde çan, düdük ve insan sesleri birbirine karıştı. - Falih Rıfkı Atay

Ata Sözleri ve Deyimler

• çan çalmak
• çanına ot tıkmak (veya tıkamak)

[isim]

• Çanakkale iline bağlı ilçelerden biri

[isim]

[halk ağzında]

• Taşlık yer, çıplak tepe

[isim]

• Denizli iline bağlı ilçelerden biri

[sıfat]

[eskimiş]

• Yırtık, yarık

Ata Sözleri ve Deyimler

• çak çak olmak

[isim]

[fizik]

• Bir cismin uzamasına, genleşmesine, buharlaşmasına, erimesine, sıcaklığının artmasına yol açan fiziksel enerji

  Isı, atomlar arası çekim gücünü yenerek maddenin hacmini arttırır.

• Fiziksel bir olaya dayalı, belirli bir ölçü üzerine kurulmuş olan sıcaklık ve soğukluk derecesi

[sıfat]

• Herhangi bir şeyin niceliğini sormak için kullanılan soru sıfatı

  Yakup Kadri'nin romanlarının kaç dile çevrildiğini bilen bile yoktur. - Çetin Altan

• Birçok

  Kaç gündür ben de bunu söyleyecektim, söyleyemiyorum. - Orhan Kemal

Ata Sözleri ve Deyimler

• kaç baharın yoğurdunu yemek
• kaç para eder?
• kaç paralık (adam veya şey)
• kaç parça olayım!
• kaç zamandır

[isim]

[halk ağzında]

• Düz, ince, yassı taş

  Yağmur yağar da ışılaşır sayları / Eli göçmüş de bozulaşır daylağı - Halk türküsü

[isim]

[eskimiş]

• Çalışma, emek

[din bilgisi]

• Hac ibadeti sırasında Safa ile Merve tepeleri arasında gidip gelme