[sıfat]

• Yüce, yüksek

  Bu bizim en büyük, en şanlı, en ali bir günümüz, en mukaddes millî bayramımız. - Ömer Seyfettin

[isim]

• `Kurnazca ve haince düzen` anlamında Ali Cengiz oyunu, `çok zorba` anlamında Ali kıran baş kesen, `bir kimse birinden aldığını ötekine, ötekinden aldığını bir başkasına vererek işini yürütmek` anlamında Ali'nin külahını Veli'ye, Veli'nin külahını Ali'ye giydirmek deyimlerinde geçen bir söz

[isim]

• Gözde sarıya çalan kestane rengi

[sıfat]

• Bu renkte olan

  Ela gözlerini sevdiğim dilber / Seni görmeyeli göresim geldi - Karacaoğlan

[bağlaç]

• Kelimenin sonuna geldiğinde birliktelik, beraberlik, araç, neden veya durum anlatan cümleler yapmaya yarayan bir söz

  Çabuk bir süvari ile bana haber gönderiniz. - Ömer Seyfettin

• Bazı soyut adlara getirildiğinde `... olarak, ... bir biçimde` anlamında durum zarfları oluşturan bir söz

  Merhametle ona bakıyordu.

• Cümle içinde aynı görevde bulunan iki ögeyi birbirine bağlamaya yarayan bir söz

  Annesi ile babası geldiler. Leylâ ile Mecnun. Gelmeleri ile gitmeleri bir oldu.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ... ile beraber

[edat]

[eskimiş]

• Belirtilen sayıların da dâhil edildiği aralığı anlatan söz

  Bugün Ege'de rüzgâr üç ila beş kuvvetinde esecekmiş.

[sıfat]

• Dili tutulmuş, konuşamaz duruma gelmiş

Ata Sözleri ve Deyimler

• lal etmek

[isim]

[eskimiş]

• Parlak kırmızı renkte, billurlaşmış, saydam bir alüminyum oksidi olan değerli bir taş

[sıfat]

• Bu taşın renginde olan

• Kırmızı renkli bir tür mürekkep

[sıfat]

• Başkaldırıcı

  Padişah içeriye geçince asilerin bir an önceki sersemliği geçti. - Necip Fazıl Kısakürek

• Dikbaşlı

  Asi evlat.

[ünlem]

• Telefon konuşmasına başlarken kullanılan bir seslenme sözü

[argo]

• (alooo) Kendisine bakmasını veya kendisiyle ilgilenmesini istediği kişiye karşı söylenen seslenme sözü

[isim]

• `İyilik edeyim derken kimseyi memnun edemedi` anlamındaki İsa'yı küstürdü, Muhammed'i memnun edemedi atasözünde geçen bir söz

[ünlem]

• Yaşa

  Gözler kamaştıran şala, meftun eden güle / Her kalbi dolduran zile, her sineden ole! - Yahya Kemal Beyatlı

[isim]

• Birçok kalın direk yan yana bağlanarak yapılan, düz ve korkuluksuz deniz veya ırmak taşıtı

  Dalgaları ufukları örten bir denizde, küçük bir sal parçası üstünde bir boraya mı tutulduk? - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[isim]

[halk ağzında]

• Tabut

[isim]

• Sürekli yağan yağmurdan veya eriyen kardan oluşan, geçtiği yerlere zarar veren taşkın su, su taşkını

[mecaz]

• Hareket hâlindeki büyük kalabalık, yığın

  Ellerinde çantalı, küçük yiyecek paketleri, kadınlı erkekli bir memur seli, Ulus Meydanı'na doğru akıyor. - Necati Cumalı

[mecaz]

• Etki ve iz bırakan güçlü durum veya davranış

[mecaz]

• Yoğunluk

  Yüzüne baktığım zaman bir ışık selinin ondan bana doğru aktığını hissettim. - Emine Işınsu

Ata Sözleri ve Deyimler

• sele gitmek
• sele kapılmak
• sel gibi akmak
• sel gider, kum kalır
• sel götürmek
• sel olup akmak
• sel seli götürmek

[sıfat]

• Değersiz, kötü, sıradan, hiçbir özelliği olmayan

  Sonra redingot devri geldi ve redingot içinden yarı uşak, yarı kapı kulu, riyakâr, adi bir nesil türedi. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[mecaz]

• Aşağılık, alçak

  Bunlar çok adi ve fena insanlardı. - Reşat Nuri Güntekin

[mecaz]

• Bayağı

  Büyük bir nefretle bu adi yalanı reddederim. - Asaf Halet Çelebi

[isim]

• Ağacın gövdesinden ayrılan kollardan her biri

  Cılız dallar, yeşili fersiz, tırnak kadar yapraklar! - Tarık Buğra

• Branş

• Bir bilim alanının içinde yer alan ana bilim dalında alt alanı

[biyoloji]

• Canlıların bölümlenmesinde, sınıfların bir araya gelmesiyle oluşan birlik, şube

Ata Sözleri ve Deyimler

• dal budak salmak
• dal gibi
• dal gibi kalmak
• dalları basmak
• dal sürmek

[isim]

[halk ağzında]

• Arka, sırt

• Kol

• Omuz

  Belikler dalına dökülür gelir / İnce bel üstüne sal ala gözlüm - Halk türküsü

• Boyun, ense

Ata Sözleri ve Deyimler

• dalına basmak
• dalına binmek
• dal vermek

[sıfat]

• Çıplak, yalın

  Dalkılıç. Daltaban.

[isim]

• Ağız boşluğunda, tatmaya, yutkunmaya, sesleri boğumlamaya yarayan etli, uzun, hareketli organ, tat alma organı

  Ağzımı dolduran kocaman dil, kelimelere yer bırakmıyor ki... - Yusuf Ziya Ortaç

• Birçok aletin uzun, yassı ve çoğu hareketli bölümleri

  Terazi dili.

• Büyükbaş hayvanların haşlanıp pişirildikten sonra yenebilen dili

  Birkaç dilim ekmek, ince bir iki dilim peynir veya dil, bazen de haşlanmış bir sebze yemeği. - Sait Faik Abasıyanık

• Ayakkabı bağlarının ayağı rahatsız etmemesini sağlayan ve bağ altına rastlayan saya parçası

[coğrafya]

• Kıstak

[denizcilik]

• Makaraların ve bastikaların içine yerleştirilmiş olan, üzerinden geçirilen halatı istenilen yöne çevirmeye yarayan, çevresi oluklu, küçük döner tekerlek

  İki dilli makara.

[müzik]

• Bazı üflemeli çalgılarda titreşerek ses çıkaran ince metal yaprak

[halk ağzında]

• Anahtar

Ata Sözleri ve Deyimler

• dil (veya diller) dökmek
• dil ağız vermemek
• dil bir karış
• dil çıkarmak
• dilden düşmez olmak
• dilden gelen elden gelse her fukara padişah olur
• dile (veya dillere) düşmek
• dile gelen ele gelir
• dile gelmek
• dile getirmek
• dile vermek
• dili (veya dilinin) döndüğü kadar
• dili açılmak
• dili ağırlaşmak
• dili alışmak
• dili bir karış dışarı çıkmak (veya sarkmak)
• dili bir karış olmak
• dili boğazına akmak
• dili çözülmek
• dili damağına yapışmak (veya dili damağı kurumak)
• dili dolaşmak
• dili dönmemek
• dili durmak
• dili durmamak
• dili ensesinden çekilsin!
• dili kılıçtan keskin olmak
• dili kurusun!
• dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim
• dilinden (veya dilden) düşürmemek
• dilinden anlamak
• dilinden kurtulamamak
• dilinde tüy bitmek
• diline (veya dile) dolamak (veya takmak)
• diline biber sürerim
• diline düşmek
• diline kira istemek
• diline pelesenk etmek
• diline sağlam olmak
• diline sağlık
• diline virt etmek
• dilini bağlamak
• dilini değdirmemek
• dilini eşek arısı soksun
• dilini kedi (veya fare) mi yedi?
• dilini kesmek (veya kesip oturmak)
• dilinin altında bir şey olmak
• dilinin altındaki baklayı çıkarmak
• dilinin cezasını (veya belasını) çekmek (veya bulmak)
• dilinin ucuna gelmek
• dilinin ucunda
• dilinin ucuyla
• dilini tutamamak
• dilini tutmak
• dilini yutmak
• dilin kemiği yok
• dili olsa da söylese (veya anlatsa)
• dili pabuç kadar
• dili sürçmek
• dili tutulmak
• dili uzamak
• dili varmamak
• dili yanmak
• diliyle sokmak
• diliyle tutulmak (veya yakalanmak)
• dillerde dolaşmak (veya gezmek)
• dillere destan olmak
• dil uzatmak

[isim]

• İnsanların düşündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya işaretlerle yaptıkları anlaşma, lisan, zeban

  Dilinden Anadolulu olduğu ancak belli oluyordu. - Sait Faik Abasıyanık

• Bir çağa, bir gruba, bir yazara özgü söz dağarcığı ve söz dizimi

  Halk dilinin günebakan ismini verdiği bu çiçek, güneşe âşıktır. - Hamdullah Suphi Tanrıöver

• Belli mesleklere özgü dil

  Hukuk dili.

• Düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracı

  Müzik dili. Yazı dili.

  Hiçbir zaman onların arasına katılabilecek bir dil bulamadım. - Reha Mağden

[tarih]

• Düşmanın durumunu öğrenmek için sorguya çekilmek amacıyla ele geçirilen tutsak

Ata Sözleri ve Deyimler

• dil tutmak

[isim]

[eskimiş]

• Gönül, yürek

[isim]

[halk ağzında]

• İş yapma

• Yapılan iş

[isim]

[halk ağzında]

• Birbiriyle iyi anlaşan iki yaşlının baş başa kalışını anlatan Edi ile Büdü, Şakire Dudu deyiminde geçen bir söz