[-i]

• Bir şeyin sayısını ikiye çıkarmak

• Tekrarlamak, yinelemek

[halk ağzında]

• Tarlayı iki kez sürmek

Ata Sözleri ve Deyimler

• ikile!

[isim]

• İkilenmek işi

[isim]

• Dikenli bitkileri çok olan yer

  Dünyada kurumayan, dikenlik hâline gelmeyen hiçbir yeşil köşe kalmıyor. - Hüseyin Cahit Yalçın

[isim]

• Denek olma durumu

[isim]

[felsefe]

• Bir nesnenin varlığını veya tözünü oluşturan şey

[-i]

• İşitmek için kulak vermek

  Konağın hesabını sen söylersin, ben de dinlerim. - Abdülhak Şinasi Hisar

• Birinin sözünü, öğüdünü kabul edip gereğince davranmak

  Beni dinlersen bu işten vazgeç.

• Kulakla veya dinleme aletiyle hastayı muayene etmek

  Doktor kalkar. Kulağını bu gösterilen yere dayar. Dinler. - Ömer Seyfettin

[mecaz]

• Uymak, baş eğmek, itaat etmek

  Şaşkınım, çenem, dudaklarım, dilim sanki artık beni dinlemiyorlar. - Ahmet Ümit

[nesnesiz]

[halk ağzında]

• Ayakta durmak

• Ayağa kalkmak, dik durmak

  Önce ayaklarıyla, kollarıyla bir diz çöküp bir dinelerek ölçü aldılar. - Lâtife Tekin

[-e]

[mecaz]

• Karşı koymak, kafa tutmak

[isim]

• Diklenmek işi

  Ama karısının diklenmesi yüreğine oturdu. - Lâtife Tekin

[isim]

• Fidanlık

[nesnesiz]

• Sadaka istemek

  Cami kapısında avuç açar dilenirim de onun evine gitmem. - Memduh Şevket Esendal

[-den]

[mecaz]

• Kendisini acındırarak bir kimseden bir şey istemek

  Karşılığı beklenen sevgiye sevgi denmez / Sevdalılar yalvarır fakat bir şey dilenmez - Faruk Nafiz Çamlıbel

[nesnesiz]

• Dilme işi yapılmak

[nesnesiz]

• Delme işi yapılmak

  Kızın kulağı delindi.

• Bir şeyde delik oluşmak

  Biz burada hepimiz karaciğerimiz delinerek ölmeye mahkûmuz. - Nazım Hikmet

[mecaz]

• Çiğnenmek, uyulmamak, aykırı davranılmak

  Yöneticinin koyduğu yasaklar delindi.

[nesnesiz]

• Dikme işi yapılmak

  Buraya anıt dikilecek. Bahçeye ağaçlar dikildi.

• Dik duruma gelmek

• Ayakta durmak

  Bütün o ağrılı, uzun gecelerimde yatak odasının kapısında dikilir, bana bakardı. - Adalet Ağaoğlu

• Göz belli bir noktaya uzun süre bakmak

  Herkesin gözleri hayret ve tecessüsle onun üzerine dikilir. - Ahmet Muhip Dranas

• Karşı koymak, engellemek

[fizyoloji]

• Bazı üreme organları dokularına kan dolmasıyla sert ve dik bir duruma gelmek

Ata Sözleri ve Deyimler

• dikilip durmak
• dikilip kalmak

[nesnesiz]

• Dikme işi yapılmak

  Bebelere çedik, kadınlara, erlere çizme, çarık dikildi. - Nezihe Araz

[nesnesiz]

• Dik duruma gelmek, dikleşmek

• Ayakta durmak

[-e]

[mecaz]

• Sert konuşmak, karşı gelmek, birine kafa tutmak, dinelmek

[nesnesiz]

• Ad verilmek

  Hıyarlar, o marul denilen yağlı yapraklar da ateş pahasınaydı. - Sait Faik Abasıyanık

• Söylenmek, sözü edilmek

  Dilenci denileni yaptıktan sonra kalan şerbeti zavallı fırın işçisine zorla içirdiler. - İhsan Oktay Anar

• Sayılmak, kabul edilmek

  Öldüğünde genç denilecek yaştaydı. Daha çok besteler yapabilir, öğrenciler yetiştirebilirdi. - Cahit Külebi