[isim]

[eskimiş]

• Su

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[isim]

• Bir kimseyi, bir şeyi anlatmaya, tanımlamaya, açıklamaya, bildirmeye yarayan söz, isim, nam

  Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor. - Ahmet Hamdi Tanpınar

• Herkesçe tanınmış veya işitilmiş olma durumu

[dil bilgisi]

• Canlı ve cansız varlıkları, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelime, isim

Ata Sözleri ve Deyimler

• ad almak
• ad çekmek
• adı (bile) olmamak
• adı batası (veya batasıca)
• adı batmak
• adı bile okunmamak
• adı çıkmak
• adı çıkmış dokuza, inmez sekize
• adı deliye çıkmak
• adı duyulmak
• adı geçmek
• adı gibi bilmek
• adı kaldırılmak
• adı kalmak
• adı karışmak
• adı kötüye çıkmak
• adını ...-ye çıkarmak
• adını ağzına abdestle almak
• adını ağzına almamak
• adını anmak
• adını bağışlamak
• adını çıkarmak
• adını kirletmek (veya lekelemek)
• adını koymak
• adını taşımak
• adını vermek
• adı olmak
• adı var
• ad koymak
• ad takmak
• ad vermek
• ad yapmak

[isim]

• Sayma

• Sayılma

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[sıfat]

• Yerde, zamanda veya söz zincirinde en yakın olanı gösteren bir söz

  Hiçbiri bu çocukların eline su dökemez. - Ahmet Ümit

[zamir]

• En yakında bulunan bir varlığı veya biraz önce anılan bir şeyi işaret yolu ile belirtmek için kullanılan bir söz

  Oysa bizi bekleyen yaşam bu değildi. - Reha Mağden

Ata Sözleri ve Deyimler

• bu abdestle daha çok namaz kılınır
• bu denli
• bu kadar
• bu kadar kusur kadı kızında da bulunur
• bu minval üzere
• buna değdi (idi) buna değmedi (idi) demek
• bunda bir iş var
• bundan
• bundan iyisi can sağlığı
• bu ne perhiz bu ne lahana turşusu!
• bu sıcağa kar mı dayanır?
• bu yana

[ünlem]

[halk ağzında]

• Şaşma ve korku bildiren bir söz

  Abu, neler oluyormuş!

[isim]

[din bilgisi]

• Yakarış

• Tanrı'ya yalvarma, yakarış için söylenen dinî metin

  Pazartesi, perşembe geceleri yatağında gizli gizli Arapça dua okurdu. - Aka Gündüz

Ata Sözleri ve Deyimler

• dua (veya duasını) almak
• dua etmek
• duası tutmak

[isim]

[eskimiş]

• Rüzgâr

  Esme ey bad esme canan uykuda. - Faruk Nafiz Çamlıbel

[sıfat]

[eskimiş]

• Parası, malı çok olan, zengin (kimse)

[isim]

• Erkeklerin ad veya soyadlarının önüne getirilen saygı sözü

  Bay Doğan.

• Erkek

  Bir bay sizi arıyor.

[sıfat]

• Yabancı

[isim]

• Anma

• Hatır, zihin

  Yâdımda ezelî ve mor bir fecir memleketi gibi kalan doğduğum yeri gözümün önüne getirmek isterim. - Ömer Seyfettin

Ata Sözleri ve Deyimler

• yâd etmek
• yâdını uyandırmak

[isim]

• Elektrik ampulünün takıldığı bakır veya pirinçten yivli yer

[isim]

[denizcilik]

• Yük taşımak veya köprü kurmak için kullanılan altı düz bir tür deniz aracı

• İçi boş, her yanı kapalı, suyun üstünde yüzen bir tür büyük şamandıra

  Dört beş duba üstüne bir küçük tahta köşk kurmuşlar. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

Ata Sözleri ve Deyimler

• duba gibi

[isim]

• İplik, sicim, tel vb. ince şeylerden kafes biçiminde yapılmış örgü

  Balık ağı. Tenis ağı.

• Örümcek vb. hayvanların salgılarıyla oluşturdukları örgü

• Ulaşım ve iletişim gibi alanlarda ülkenin her yerine yaygınlaştırılmış şebeke

  Cumhuriyetin onuncu yılında ülkemiz demir ağlarla örülmüştü.

[mecaz]

• Tuzak

  Onu, ağına düşmüş bir av gibi ne öldürdü ne ondurdu. - Samiha Ayverdi

[spor]

• Oyun alanını ortadan ikiye bölen iple yapılmış örgü, file

[spor]

• Çaprazlama örgü ile yapılan ve kale direkleri arkasına gerilen örgü, file

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağ atmak (veya bırakmak)
• ağ çekmek
• ağına düşürmek

[isim]

• Pantolon veya külotun apış arasına gelen yeri, apışlık

[isim]

• Bir şeyi başka bir şeye veya birçok şeyi topluca birbirine tutturmak için kullanılan ip, sicim, şerit, tel vb. düğümlenebilir nesne

  Ayakkabının bağı çözüldü.

• Sargı

  Yaramın bağını değiştireceğim.

• Bağlam, deste, demet

  Beş bağ ekin, iki bağ maydanoz.

[mecaz]

• İlgi, ilişki, rabıta

  Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür. - Anayasa

[anatomi]

• Kemikleri birbirine bağlamaya, iç organları yerinde tutmaya yarayan lif demeti

  Eklem bağı, asıcı bağ.

[denizcilik]

• Bir halat üzerine atılan sağlam, düzgün ve istendiğinde kolayca çözülebilen her türlü düğüm

[müzik]

• Nota yazarken yan yana gelen aynı veya farklı değerdeki notaların birbirine bağlanarak çalınacağını belirtmek için yapılan yay biçimindeki işaret

[isim]

• Üzüm kütüklerinin dikili bulunduğu toprak parçası

• Meyve bahçesi

  Kadıköy'den Fenerbahçe'ye kadar olan saha, gözleri okşayan bağlarla örtülüdür. - Beynun Akyavaş

Ata Sözleri ve Deyimler

• bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun
• bağ babadan, zeytin dededen kalmalı
• bağ bayırda, tarla çayırda
• bağ bozmak
• bağ budamak
• bağı ağlayanın yüzü güler

[isim]

• Yer kabuğunun çıkıntılı, yüksek, eğimli yamaçlarıyla çevresine hâkim ve oldukça geniş bir alana yayılan bölümü

Ata Sözleri ve Deyimler

• dağ (veya dağlar) gibi (veya kadar)
• dağ (veya dağları) devirmek
• dağa çıkmak
• dağa kaldırmak
• dağ ardında olsun da yer altında olmasın
• dağda bağın var, yüreğinde dağın var
• dağda büyümüş
• dağda gez belde gez, insafı elden bırakma
• dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur
• dağ dağ üstüne olur, ev ev üstüne olmaz
• dağdan gelip bağdakini kovmak
• dağ doğura doğura bir fare doğurmuş
• dağlara düşmek
• dağlara taşlara
• dağların misafir aldığı mevsim
• dağların şenliği (veya gelin anası)
• dağ ne kadar yüce olsa yol üstünden aşar
• dağ yürümezse abdal yürür

[isim]

• Kızgın bir demirle vurulan damga, nişan

• İyileştirmek için vücudun hastalıklı bölümüne kızgın bir araçla yapılan yanık

[mecaz]

• Büyük üzüntü, acı