[isim]

[eskimiş]

• Su

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

• 343 ağabey

[sıfat]

• Nicelik, nitelik, güç, süre, sayı bakımından eksik, çok karşıtı

  Heykel konularının parmakla sayılacak kadar az olduğunu ileri sürüyordu. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

[zarf]

• Alışılmış olandan, umulandan veya gerekenden eksik olarak

Ata Sözleri ve Deyimler

• aza çoğa bakmamak
• aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz
• aza sormuşlar: "nereye?", "çoğun yanına" demiş
• az ateş çok odunu yakar
• az bulmak
• az buz olmamak
• az değil
• az gelmek
• az görmek
• az günün adamı olmamak
• azı çoğa saymak (veya tutmak)
• az kaldı (veya kalsın)
• az kaz, uz kaz, boyunca kaz
• az olsun, uz olsun
• az söyle, çok dinle
• az tamah çok ziyan getirir
• az veren candan, çok veren maldan
• az yiyen çok uyur, çok yiyen güç uyur

[eskimiş]

[kimya]

• Azot elementinin simgesi

[isim]

• Bir şeyin geçtiği veya önce bulunduğu yerde bıraktığı belirti, nişan, alamet, emare

  Nihayet bir dönemeçte izlerin sahibini gördüm. - Sait Faik Abasıyanık

• Bir şeyin dokunmasıyla geride kalan belirti

  Yüzünde birtakım diş ve tırnak izleri vardı. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

• Bir olay veya bir durumdan geride kalan belirti, ipucu, emare

  Cinayet izleri.

• Bir olay, bir durum veya yaşayıştan geride kalan belirti, eser

  O çağ uygarlığından iz kalmadı.

[matematik]

• Bir düzlemin başka bir düzlemle veya bir doğru ile kesişmesinden doğan ara kesit

Ata Sözleri ve Deyimler

• iz bırakmak
• izi belirsiz olmak
• izinden yürümek
• izine basmak
• izine dönmek
• izine düşmek
• izine uymak
• izini düşürmek
• izini kaybetmek
• izi silinmek
• iz sürmek

[isim]

• Bir toplantıya katılanların, bir sorunla ilgili birkaç seçenekten birini tercih etmesi, rey

• Bu tercihi belirten işaret, söz veya yazı

• Seçimlerde kişinin herhangi bir aday veya partiye ait yaptığı tercih

Ata Sözleri ve Deyimler

• oya koymak (veya sunmak)
• oy vermek (veya kullanmak)

[ünlem]

• Çeşitli duyguları anlatmak için kullanılan bir seslenme sözü

[ünlem]

• `Hayır` anlamında kullanılan bir söz

  Dün bize geldiniz mi? -Yo.

• `Yapmam, istemem, kabul etmem` anlamında kullanılan bir itiraz sözü

• `Sakın` anlamında kullanılan bir uyarma sözü

  Yoo, güvercinlerime dokunmayınız, dedi. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

[isim]

[hayvan bilimi]

• Boa yılanı

• Kadınların boyunlarına aldıkları yılan biçiminde dar ve uzun kürk, boyun kürkü

[isim]

• Göçebelerin konak yeri

  Yarın daha gün ışımadan kovduracağım onları obadan. - Yaşar Kemal

• Bu yerde konaklayan göçebe halk veya aile

  Dayısı, amcası dâhil, obadan, oymaktan kimse dünür gitmeye gönüllü değildir. - Tarık Buğra

• Genellikle bölmeli göçebe çadırı

[isim]

• Genellikle ipek ibrişim kullanarak iğne, mekik, tığ veya firkete ile yapılan ince dantel

  Dikişe, oyaya başladı, hanım hanımcık yaşıyordu, memnundu. - Refik Halit Karay

Ata Sözleri ve Deyimler

• oya gibi

[sıfat]

[eskimiş]

• Parası, malı çok olan, zengin (kimse)

[isim]

• Erkeklerin ad veya soyadlarının önüne getirilen saygı sözü

  Bay Doğan.

• Erkek

  Bir bay sizi arıyor.

[isim]

• Belirli maddeleri satma izni olan kimse, dükkân veya kuruluş

  Gazete bayisi.

[zamir]

• Çokluk birinci kişiyi gösteren söz

  Biz, Türkler, bütün tarihî hayatımızca hürriyet ve istiklale timsal olmuş bir milletiz! - Atatürk

• Bazen teklik birinci kişi zamiri `ben` yerine kullanılan bir söz

  Biz kendisini aldığımız zaman vücudu pek ince idi. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

Ata Sözleri ve Deyimler

• biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye
• biz bize benzeriz
• bizden
• bize de mi lolo?
• bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar
• biz kırk kişiyiz, birbirimizi biliriz

[isim]

• Katı bir şeyi dikerken iğne geçirecek yeri delmek için kullanılan, çelikten yapılmış, sivri uçlu ve ağaç saplı araç, tığ

  Kunduracı bizi.

• Maraş işinde kalın karton parçalarının iğneyi kırmamasını sağlamak ve delik delmek işleminde kullanılmak üzere hazırlanmış tahta saplı, ince sivri uçlu bir çuvaldız türü

[isim]

[hayvan bilimi]

• Ülkemiz sularında yaşayan bir tür mersin balığı, şip (Acipenser nudiventris)

[isim]

• Bir şeyin tabanı ile en yüksek noktası arasındaki uzaklık

  Boyu uzundu, yalnız biraz fazla semizdi. - Ömer Seyfettin

• Bir yüzeyde, en sayılan iki kenar arasındaki uzaklık, en, genişlik karşıtı

  Kitabın boyu. Tablonun boyu.

• Uzunluk

  Yılanın boyu.

• Kumaş için ölçü

  Bu elbiseye iki boy yeter.

Ata Sözleri ve Deyimler

• boya çekmek
• boy almak (veya sürmek)
• boy atmak
• boy göstermek
• boy ölçüşmek
• boyu bacadan mı aştı?
• boyu beraber
• boyu boyuna, huyu huyuna
• boyu devrilsin (veya devrilesi)
• boyuma göre (veya boyumca) boy buldum, huyuma göre (veya huyumca) huy bulamadım
• boyun bir karış uzadı
• boyunu aşmak
• boyunun ölçüsünü almak
• boy vermek

[isim]

[toplum bilimi]

• Ortak bir atadan türediklerine inanılan toplumsal ve ekonomik ilişkilerinde anaerkil, ataerkil anlayışı uygulayan geleneksel topluluk, kabile, klan

  Türk boyları birbirlerini kardeş tanıyorlar. - Orhan Seyfi Orhon

[isim]

[eskimiş]

• `Özlü, güzel sözler söyledi` anlamında kullanılan boy boyladı, soy soyladı özlü sözünde geçen bir söz