[isim]

• Zamanın bölünemeyecek kadar kısa olan parçası, lahza, dakika

  Zira göçebelerin hayatı her an yardımlaşmalarını gerektirir. - Cemil Meriç

Ata Sözleri ve Deyimler

• anı anına uymamak
• an meselesi

[isim]

[halk ağzında]

• İki tarla arasındaki sınır

[isim]

• Zihin

  An bulanıklığı. An yorgunluğu.

[isim]

• Anne

  Anası mutfakta bir tabağa marul doğruyor. - Yusuf Atılgan

• Yavrusu olan dişi hayvan

• Dinî bakımdan aziz tanınan bazı kadınlara verilen saygı unvanı

  Fatma Anamız. Meryem Ana.

[ünlem]

• Yaşlı kadınlara saygılı bir seslenme sözü

[mecaz]

• Velinimet

  Yoksullar anası.

• Alacağın veya borcun, faizin dışında olan bölümü

[sıfat]

• Temel, asıl, esas

  Ana bina aradan geçen elli beş yıla karşın değişmemiş. - Ayla Kutlu

[matematik]

• Çizgilerden herhangi birini anlatan kelimeye sıfat olarak geldiğinde o çizginin, belirli bir kural altında hareket ederek bir yüzey oluşturmaya yaradığını anlatan bir söz

Ata Sözleri ve Deyimler

• ana avrat küfretmek (veya düz veya dümdüz gitmek)
• ana bir, baba ayrı
• anadan doğmuşa dönmek (veya anadan yeni doğmuş gibi olmak)
• ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz
• ana ile kız, helva ile koz
• ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar (veya ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış)
• anam!
• anam avradım olsun
• anam babam
• anamın (veya anasının) ak sütü gibi (helal olsun)
• anamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım
• anan güzel idi hani yeri, baban zengin idi hani evi?
• ananın bahtı kızına
• ananın bastığı yavru incinmez
• anan yahşi, baban yahşi
• anası ağlamak
• anasına avradına sövmek
• anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al
• anasından doğduğuna bin pişman
• anasından doğduğuna pişman etmek
• anasından doğduğuna pişman olmak
• anasından emdiği süt burnundan (fitil fitil) gelmek
• anasından emdiği sütü burnundan getirmek
• anasını ağlatmak
• anasını bellemek
• anasını eşek kovalasın!
• anasının gözü
• anasının ipini satmış (veya pazara çıkarmış)
• anasının kızı
• anasının körpe kuzusu
• anasının nikâhını istemek
• anasının oğlu
• anasını sat! (veya satayım!)
• anası turp (veya sarımsak), babası şalgam (veya soğan)
• anası yerinde

[isim]

• Dokuzdan sonra gelen sayının adı

• Bu sayıyı gösteren 10 ve X rakamlarının adı

[sıfat]

• Dokuzdan bir artık

Ata Sözleri ve Deyimler

• on defa (veya kere)
• on parmağı boğazında olmak
• on parmağında on hüner (veya marifet) olmak
• on parmağında on kara

[zamir]

• O zamirinin yönelme durumu eki almış biçimi

  Yeğeninin ona çeken tek yanı yoktur. - Tarık Buğra

Ata Sözleri ve Deyimler

• ona göre hava hoş

[isim]

[eskimiş]

• Su

[isim]

[halk ağzında]

• Abla

• Anne

[isim]

• Yünün dövülmesiyle yapılan kalın ve kaba kumaş

• Bu kumaştan yapılmış yakasız ve uzun üstlük

[sıfat]

• Bu kumaştan yapılan

[eskimiş]

• Bu kumaştan yapılan ve dervişlerce giyilen hırka

• Kepenek (I)

Ata Sözleri ve Deyimler

• aba altında er yatar
• aba altından sopa (veya değnek) göstermek
• aba gibi
• abanın kadri yağmurda bilinir
• aba vakti yaba, yaba vakti aba
• abayı sermek
• abayı yakmak

[isim]

[tarih]

• Osmanlı Devleti'nde Macaristan ve Hırvatistan'da sancak beylerine ve küçük prenslere verilen unvan

[zamir]

• Ben zamirinin yönelme durumu eki almış biçimi

Ata Sözleri ve Deyimler

• bana bak!
• bana da ... demesinler
• bana dokunmayan yılan bin yaşasın
• bana mısın dememek

[isim]

[hayvan bilimi]

• Boa yılanı

• Kadınların boyunlarına aldıkları yılan biçiminde dar ve uzun kürk, boyun kürkü

[isim]

• Göçebelerin konak yeri

  Yarın daha gün ışımadan kovduracağım onları obadan. - Yaşar Kemal

• Bu yerde konaklayan göçebe halk veya aile

  Dayısı, amcası dâhil, obadan, oymaktan kimse dünür gitmeye gönüllü değildir. - Tarık Buğra

• Genellikle bölmeli göçebe çadırı

[isim]

• Çocuğu olan erkek, peder

• Çocuğun dünyaya gelmesinde etken olan erkek

  Türk babanın ve Türk ananın çocuğu Türk'tür. - Anayasa

• Kazılarda çıkarılan toprağın miktarını hesaplayabilmek için yer yer bırakılan toprak dikme

• Çatı merteği

• Bir ülkeye veya bir topluluğa yararlı olmuş kimse

  Atatürk Türk milletinin babasıdır.

[mecaz]

• Anlayışlı, iyi huylu erkek

[mecaz]

• Silah kaçakçılığı, kara para aklama ve uyuşturucu madde ticareti vb. kirli ve gizli işler yapan çetenin başı

[mecaz]

• Koruyucu, babalık duyguları ile dolu kimse

[mecaz]

• Ata

  Asya'daki babalarımızdan miras kalan millî şiirimizin manzum şekillerinde... - Yahya Kemal Beyatlı

[sıfat]

[argo]

• Çok kaliteli, üstün nitelikli

[eskimiş]

• Tarikatların bazısında tekke büyüğü

  Bektaşi babası.

[eskimiş]

• Bu gibi kimselere verilen unvan

  Gül Baba. Nur Baba. Baba İlyas.

[denizcilik]

• Gemi veya iskelede halatın takıldığı yuvarlak başlı iri demir, ağaç veya beton dikme

[mimarlık]

• Bir merdivende, tırabzanın sahanlıkla birleştiği yerde bulunan dikey öge

Ata Sözleri ve Deyimler

• baba değil, tırabzan babası
• baba koruk (veya erik) yer, oğlunun dişi kamaşır
• babam!
• baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana
• babamın adı Hıdır, elimden gelen budur
• babam sağ olsun
• babana rahmet
• babanın sanatı oğla mirastır
• baba oğluna bir bağ bağışlamış, oğul babaya bir salkım üzüm vermemiş
• baba olmak
• babasına rahmet okutmak
• babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır
• babasının (veya babalarının) çiftliği
• babasının hayrına
• babasının kızı
• babasının oğlu
• baba vergisi görümlük, koca vergisi doyumluk

[isim]

• İplik, sicim, tel vb. ince şeylerden kafes biçiminde yapılmış örgü

  Balık ağı. Tenis ağı.

• Örümcek vb. hayvanların salgılarıyla oluşturdukları örgü

• Ulaşım ve iletişim gibi alanlarda ülkenin her yerine yaygınlaştırılmış şebeke

  Cumhuriyetin onuncu yılında ülkemiz demir ağlarla örülmüştü.

[mecaz]

• Tuzak

  Onu, ağına düşmüş bir av gibi ne öldürdü ne ondurdu. - Samiha Ayverdi

[spor]

• Oyun alanını ortadan ikiye bölen iple yapılmış örgü, file

[spor]

• Çaprazlama örgü ile yapılan ve kale direkleri arkasına gerilen örgü, file

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağ atmak (veya bırakmak)
• ağ çekmek
• ağına düşürmek

[isim]

• Pantolon veya külotun apış arasına gelen yeri, apışlık

[isim]

• Geniş toprakları olan, sözü geçen, varlıklı kimse

  Sonra köy ağası hazretleri bizim de kıçımıza atacak tekmeyi. - Nazım Hikmet

• Halk arasında sayılan ve sözü geçen erkeklere verilen unvan

• Ağabey

  Köye varınca ağamdan parasını muhakkak alır, sana veririm. - Etem İzzet Benice

• Okuryazar olmayan yaşlı kimselerin adlarıyla birlikte kullanılan san

[sıfat]

[mecaz]

• Cömert, eli açık

[halk ağzında]

• Koca

[tarih]

• Osmanlı Devleti'nde bazı kuruluşların başında bulunanlara verilen resmî san

  Yeniçeri ağası. Çarşı ağası.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ağa borç eder, uşak harç
• ağanın alnı terlemezse ırgadın burnu kanamaz
• ağanın eli tutulmaz
• ağanın gözü ata tımardır
• ağanın gözü öküzü semiz eder
• ağanın gözü, yiğidin sözü
• ağanın malı çıkar, uşağın canı

[isim]

[eskimiş]

[din bilgisi]

• Tanrı

[isim]

• Bir şeyi başka bir şeye veya birçok şeyi topluca birbirine tutturmak için kullanılan ip, sicim, şerit, tel vb. düğümlenebilir nesne

  Ayakkabının bağı çözüldü.

• Sargı

  Yaramın bağını değiştireceğim.

• Bağlam, deste, demet

  Beş bağ ekin, iki bağ maydanoz.

[mecaz]

• İlgi, ilişki, rabıta

  Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür. - Anayasa

[anatomi]

• Kemikleri birbirine bağlamaya, iç organları yerinde tutmaya yarayan lif demeti

  Eklem bağı, asıcı bağ.

[denizcilik]

• Bir halat üzerine atılan sağlam, düzgün ve istendiğinde kolayca çözülebilen her türlü düğüm

[müzik]

• Nota yazarken yan yana gelen aynı veya farklı değerdeki notaların birbirine bağlanarak çalınacağını belirtmek için yapılan yay biçimindeki işaret

[isim]

• Üzüm kütüklerinin dikili bulunduğu toprak parçası

• Meyve bahçesi

  Kadıköy'den Fenerbahçe'ye kadar olan saha, gözleri okşayan bağlarla örtülüdür. - Beynun Akyavaş

Ata Sözleri ve Deyimler

• bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun
• bağ babadan, zeytin dededen kalmalı
• bağ bayırda, tarla çayırda
• bağ bozmak
• bağ budamak
• bağı ağlayanın yüzü güler