[isim]

[hayvan bilimi]

• Kakım

[isim]

• İskambil, domino vb. oyunlarda bir işaretini taşıyan kâğıt veya taş, birli, bey

[sıfat]

• Bir işte başta gelen (kimse veya şey)

  As oyuncu.

[kimya]

• Arsenik elementinin simgesi

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

• Asma işi

• Afiş

Ata Sözleri ve Deyimler

• asıda olmak (veya kalmak)

[sıfat]

• Nicelik, nitelik, güç, süre, sayı bakımından eksik, çok karşıtı

  Heykel konularının parmakla sayılacak kadar az olduğunu ileri sürüyordu. - Bedri Rahmi Eyuboğlu

[zarf]

• Alışılmış olandan, umulandan veya gerekenden eksik olarak

Ata Sözleri ve Deyimler

• aza çoğa bakmamak
• aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz
• aza sormuşlar: "nereye?", "çoğun yanına" demiş
• az ateş çok odunu yakar
• az bulmak
• az buz olmamak
• az değil
• az gelmek
• az görmek
• az günün adamı olmamak
• azı çoğa saymak (veya tutmak)
• az kaldı (veya kalsın)
• az kaz, uz kaz, boyunca kaz
• az olsun, uz olsun
• az söyle, çok dinle
• az tamah çok ziyan getirir
• az veren candan, çok veren maldan
• az yiyen çok uyur, çok yiyen güç uyur

[eskimiş]

[kimya]

• Azot elementinin simgesi

[isim]

[hayvan bilimi]

• Memelilerin etobur takımından, beş parmaklı, tabanlarına basarak yürüyen, yurdumuzda boz türü bulunan, iri gövdeli hayvan, kocaoğlan (Ursus arctos)

[ünlem]

• Kaba saba olan insanlar için kullanılan bir seslenme sözü

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayı gibi
• ayının kırk türküsü var, kırkı da ahlat üstüne
• ayı sevdiği yavrusunu hırpalar
• ayıya kaval çalmak
• ayı yavrusu ile oynuyor
• ayıyı fırına atmışlar, yavrusunu ayağının altına almış
• ayıyı vurmadan postunu satmak

[isim]

[fizik]

• Bir cismin uzamasına, genleşmesine, buharlaşmasına, erimesine, sıcaklığının artmasına yol açan fiziksel enerji

  Isı, atomlar arası çekim gücünü yenerek maddenin hacmini arttırır.

• Fiziksel bir olaya dayalı, belirli bir ölçü üzerine kurulmuş olan sıcaklık ve soğukluk derecesi

[isim]

[halk ağzında]

• Düz, ince, yassı taş

  Yağmur yağar da ışılaşır sayları / Eli göçmüş de bozulaşır daylağı - Halk türküsü

[isim]

[eskimiş]

• Çalışma, emek

[din bilgisi]

• Hac ibadeti sırasında Safa ile Merve tepeleri arasında gidip gelme

[isim]

• Ölüm veya bir felaketten doğan acı ve bu acıyı belirten davranışlar, matem

  En büyük bahtiyarlık yasını dindiremez / Baba, benim kalbime sensiz kimse giremez - Faruk Nafiz Çamlıbel

Ata Sözleri ve Deyimler

• yasa bürünmek (veya boğulmak veya gömülmek)
• yas bağlamak
• yas çekmek
• yasını tutmak
• yas tutmak

[isim]

• Köpek dişlerinden sonra içeriye doğru, alt ve üst çenenin iki yanında beşer tane bulunan ve yiyecekleri öğütmeye yarayan dişlerin ortak adı, azı dişi, öğütücü diş

[halk ağzında]

• Öküz arabalarında ön ve arka yastıkları dingile bağlayan ağaç çivi

[isim]

• Genellikle su kıyılarında, bataklık yerlerde yetişen ince, açık sarı renkli kamış, hasır otu, kiliz, kofa

  Köyün saz kaplı, karanlık çökmüş damlarına seslendi. - Halide Edip Adıvar

[sıfat]

• Bu kamıştan yapılmış

[isim]

[müzik]

• Her tür müzik aracı, çalgı

• Türk halk müziğinde bağlama, cura, tar vb. mızraplı çalgıların genel adı

• Türk halk müziğinde kullanılan, gövdesi ağaçtan oyularak yapılmış, telli, uzun saplı çalgı, bağlama

  İnce ve yüksek bir sanat eseri olan saz da milliyetimizin bir hususiyetidir. - Abdülhak Şinasi Hisar

• Birden çok çalgının bulunduğu takım

• Çalgılı eğlence yeri

[isim]

[matematik]

• Sayma, ölçme, tartma vb. işlerin sonunda bulunan birimlerin kaç olduğunu bildiren söz, adet

  Bir, beş, yüz, birer sayıdır.

• Gazete, dergi vb. sürekli yayınların bir bütün oluşturan, değişik tarih, numara taşıyan baskılarından her biri, nüsha

  Derginin son sayısında yer alan yazıların tamamını okudum.

[spor]

• Bir spor karşılaşmasında taraflardan her birinin başarı derecesini gösteren nicelik, skor

Ata Sözleri ve Deyimler

• sayı hesabıyla
• sayım suyum yok
• sayısını Allah bilir

[ünlem]

• Birçok kişinin birlikte yaptığı işte birbirlerine gayret vermek için söylenen bir söz

Ata Sözleri ve Deyimler

• yısa beraber!
• yısa etmek

[isim]

• Su içinde ve nemli havada metallerin, özellikle demirin yüzeyinde oksitlenme sonucunda oluşan madde

  Demirin tozu ve pası dev işçilerin kirpiklerine yağar, gözlerine dolardı. - Lâtife Tekin

• Bazı asalak mantarların çeşitli bitkilerde oluşturduğu portakal sarısı veya kahverengi lekeler

• Bu lekelerden ileri gelen bitki hastalığı

[kimya]

• Demir veya demir alaşımlarının aşınması sonunda ortaya çıkan ve esas itibarıyla demir oksit ve hidroksitten meydana gelen aşınma türü

[tıp]

• Bar (IV)

  Hastanın dilindeki pas.

Ata Sözleri ve Deyimler

• pas açmak
• pas tutmak

[isim]

• Bazı top oyunlarında oyunculardan birinin topu takım arkadaşına geçirmesi

[ünlem]

• Bazı iskambil oyunlarında sırası kendisine gelen oyuncunun oyuna o elde katılmayacağını belirten bir söz

Ata Sözleri ve Deyimler

• pas almak
• pas atmak (veya vermek)
• pas geçmek
• pas vermemek

[isim]

• Bitkinin dal, yaprak, çiçek vb. bölümlerini taşıyan, ağaçlarda odunlaşarak gövde durumunu alan bölüm

• Çiçek veya meyveyi dala bağlayan ince bölüm, sak

  Armudun sapı. Gülün dikenli sapı.

• Bir aracı tutmaya yarayan bölüm

  Bir küçük çekmeceden sapı fil dişi bir revolver çıkarmıştı. - Sait Faik Abasıyanık

• İplik, tire, ibrişim vb. şeylerde iğneye geçirilen bir dikişlik iplik

  Bir sap tire. İki sap ibrişim.

• Kabza

[halk ağzında]

• Demet durumundaki ekinler

  Orakçılar gizliden gizliye bu türküyü mırıldanarak saplara tırpan sallıyorlardı. - Reşat Enis

[argo]

• Erkek

Ata Sözleri ve Deyimler

• sap çekmek
• sap derken saman demek
• sap döner, keser döner, gün gelir hesap döner
• sap gibi
• sapına kadar
• sapla samanı karıştırmak
• sap yiyip saman sıçmak