[isim]

• Zamanın bölünemeyecek kadar kısa olan parçası, lahza, dakika

  Zira göçebelerin hayatı her an yardımlaşmalarını gerektirir. - Cemil Meriç

Ata Sözleri ve Deyimler

• anı anına uymamak
• an meselesi

[isim]

[halk ağzında]

• İki tarla arasındaki sınır

[isim]

• Zihin

  An bulanıklığı. An yorgunluğu.

[isim]

• Kar, süt vb.nin rengi, beyaz, kara ve siyah karşıtı

[sıfat]

• Bu renkte olan

• Beyaz leke

  Bir gözünde akı var.

[sıfat]

[mecaz]

• Temiz

[sıfat]

[mecaz]

• Dürüst

[sıfat]

[mecaz]

• Sıkıntısız, rahat

  Ak günler göresin.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ak akçe kara gün içindir
• ak dediğine kara demek
• ak don kara don geçitte belli olur
• ak gün ağartır, kara gün karartır
• akı ak karası kara
• akı karası geçitte belli olur
• akım derken bokum demek
• ak koyun kara koyun geçit başında belli olur
• ak koyunu gören içi dolu yağ sanır
• ak koyunun kara kuzusu da olur
• ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır
• akla karayı seçmek
• ak sakaldan yok sakala gelmek

[isim]

• Anne

  Anası mutfakta bir tabağa marul doğruyor. - Yusuf Atılgan

• Yavrusu olan dişi hayvan

• Dinî bakımdan aziz tanınan bazı kadınlara verilen saygı unvanı

  Fatma Anamız. Meryem Ana.

[ünlem]

• Yaşlı kadınlara saygılı bir seslenme sözü

[mecaz]

• Velinimet

  Yoksullar anası.

• Alacağın veya borcun, faizin dışında olan bölümü

[sıfat]

• Temel, asıl, esas

  Ana bina aradan geçen elli beş yıla karşın değişmemiş. - Ayla Kutlu

[matematik]

• Çizgilerden herhangi birini anlatan kelimeye sıfat olarak geldiğinde o çizginin, belirli bir kural altında hareket ederek bir yüzey oluşturmaya yaradığını anlatan bir söz

Ata Sözleri ve Deyimler

• ana avrat küfretmek (veya düz veya dümdüz gitmek)
• ana bir, baba ayrı
• anadan doğmuşa dönmek (veya anadan yeni doğmuş gibi olmak)
• ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz
• ana ile kız, helva ile koz
• ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar (veya ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış)
• anam!
• anam avradım olsun
• anam babam
• anamın (veya anasının) ak sütü gibi (helal olsun)
• anamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardım
• anan güzel idi hani yeri, baban zengin idi hani evi?
• ananın bahtı kızına
• ananın bastığı yavru incinmez
• anan yahşi, baban yahşi
• anası ağlamak
• anasına avradına sövmek
• anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al
• anasından doğduğuna bin pişman
• anasından doğduğuna pişman etmek
• anasından doğduğuna pişman olmak
• anasından emdiği süt burnundan (fitil fitil) gelmek
• anasından emdiği sütü burnundan getirmek
• anasını ağlatmak
• anasını bellemek
• anasını eşek kovalasın!
• anasının gözü
• anasının ipini satmış (veya pazara çıkarmış)
• anasının kızı
• anasının körpe kuzusu
• anasının nikâhını istemek
• anasının oğlu
• anasını sat! (veya satayım!)
• anası turp (veya sarımsak), babası şalgam (veya soğan)
• anası yerinde

[isim]

[halk ağzında]

• Ağabey

[isim]

• Atardamar ve toplardamarların içinde dolaşarak hücrelerde özümleme, yadımlama görevlerini sağlayan plazma ve yuvarlardan oluşmuş kırmızı renkli sıvı

  Cebinden çıkardığı mendille ellerine bulaşan kanları silerek haykırdı. - Ömer Seyfettin

[mecaz]

• Soy

  O da benim kanımdan.

Ata Sözleri ve Deyimler

• kan (veya kanı) başına çıkmak (veya sıçramak veya toplanmak)
• kana boyamak (veya bulamak veya bulatmak)
• kan ağlamak
• kan akıtmak
• kan akmak
• kan alacak damarı bilmek
• kan almak
• kana susamak
• kan beynine sıçramak (veya çıkmak)
• kan boğmak
• kan çanağı gibi
• kan çekmek
• kan çıkmak
• kan dere gibi akmak
• kan dökmek
• kan gelmek
• kan gitmek
• kan gövdeyi götürmek
• kan gütmek
• kanı donmak (veya çekilmek)
• kanı ısınmak
• kanı içine akmak
• kanı kanla yumazlar, kanı suyla yurlar
• kanı kaynamak
• kanı kaynamak
• kanı kurumak
• kanına dokunmak
• kanına ekmek doğramak
• kanına girmek
• kanına işlemek
• kanına susamak
• kanını emmek
• kanını içine akıtmak
• kanını kaynatmak
• kanını kurutmak
• kanını yerde koymak
• kanı sulanmak
• kanı temizlenmek
• kanıyla ödemek
• kan istemek
• kan kaybetmek
• kan kusturmak
• kan kusup kızılcık şerbeti içtim demek
• kan olmak
• kan olmak
• kan oturmak
• kan revan içinde
• kan revan içinde kalmak
• kan tere batmak
• kan ter içinde
• kan ter içinde kalmak
• kan tutmak
• kan vermek
• kan yürümek

[isim]

• Geçmişte yaşanmış çeşitli olaylardan belleğin sakladığı her türlü iz, hatıra

  Fakültemizin sütunlu salonu binlerce gencin yoğun duygularının, önemli anılarının mekânıdır. - Ayla Kutlu

[edebiyat]

• Yaşanmış olayların anlatıldığı yazı türü, hatıra

  Halit Ziya Uşaklıgil'in anılarını topladığı 'Kırk Yıl'ın son ciltleri şiire başladığım yıllarda çıkıyordu. - Necati Cumalı

[isim]

[fizik]

• Herhangi bir kuvvet alanında, belli bir düzlemin belli bir bölümünden geçtiği varsayılan güç çizgileri, seyelan

[isim]

• Bıçak, kılıç vb. kesici araçların kabı

[bitki bilimi]

• Buğdaygillerde olduğu gibi yapraklarda sapın bir bölümünü uzunlamasına saran, geniş dış bölüm

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

• Elin parmak dipleriyle bilek arasındaki iç bölümü, avuç içi

• Ayak tabanı

[bitki bilimi]

• Yaprakların düz ve parlak bölümü

[isim]

[eskimiş]

• Göz

[isim]

• Yağmur, yaz yağmuru

[isim]

[eskimiş]

• Kusma

[isim]

• Bir şeyin ön, arka, alt ve üst dışında kalan bölümü, profil

  Yolcuların girdiği iskele yanından kendini denize attı. - Memduh Şevket Esendal

• Sağ ve solun ortak adı, yön, taraf, cihet

  Yaşlı garson yanımıza geldi. - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

• Yer

• Üst

• Birlikte, beraberinde olma

  Bir ara acıkıp yanlarında getirdikleri ekmek peyniri yediler. - Necati Cumalı

[sıfat]

• Üstte, altta, arkada veya önde olmayan

[sıfat]

• İkinci derece olan

  Çoğu kez yan uğraş olarak oyuncular filmcilikle uğraşıyordu. - Metin And

[sıfat]

• Tali

  Siyasi partiler kadın kolu, gençlik kolu ve benzeri şekilde ayrıcalık yaratan yan kuruluşlar meydana getiremezler. - Anayasa

[zarf]

• Bir tarafa yönelerek

[mecaz]

• İstekleri karşıt olan iki kişiden veya topluluktan biri

[askerlik]

• Savaş düzenindeki ordunun iki kanadından her biri

[matematik]

• Bir denklemde `=` işaretiyle ayrılmış olan iki anlatımdan her biri

[spor]

• Futbol veya hentbolda, topun, alanın yan çizgileri dışına çıkması, taç (II)

Ata Sözleri ve Deyimler

• -den yana
• -den yana çıkmak
• -den yana olmak
• yan bakmak
• yan basmak
• yan çizmek
• yan gelip oturmak (veya yatmak)
• yan gelmek
• yan gözle bakmak
• yanına almak
• yanına bırakmamak (veya koymamak)
• yanına kalmak
• yanına kâr kalmak
• yanına salavatla varılmaz
• yanına salavatla yaklaşılmak
• yanına yaklaştırmamak
• yanından bile geçmemiş
• yanında olmak
• yan pala Zeydün
• yan tutmak
• yan yatmak

[isim]

[hayvan bilimi]

• Tibet'te, Asya'nın bazı yörelerinde yabani veya evcil olarak yaşayan, kılları uzun bir tür öküz, Tibet öküzü, Tibet sığırı (Bos grunniens)