[-i]

• Birini veya bir şeyi bulmaya çalışmak

  Dükkânın içinde gözleriyle bir şeyler aradı. - Sait Faik Abasıyanık

• Araştırmak, yoklamak

  Ceplerini aramak.

• Ziyarete, hatır sormaya gitmek

  Bir kere düştün mü ne arayan olur ne soran! - Burhan Felek

• Bir şeyin yokluğunu duyarak geri gelmesini istemek, özlemek

  Seni çok arıyorum, Ziyacığım. - Cahit Sıtkı Tarancı

• Önem verip istemek

  Ben böyle şeyleri aramam.

• Bir kişiyle görüşmek üzere telefon etmek

  Bir adam, mütemadiyen telefonu açıp kapayarak ısrarla bir yeri arıyor. - Esat Mahmut Karakurt

[mecaz]

• Şart koşmak

Ata Sözleri ve Deyimler

• aramakla bulunmaz
• arayan Mevla'sını da bulur, belasını da
• arayıp (veya aramak) taramak
• arayıp da bulamamak
• arayıp sormak

[-i]

[halk ağzında]

• Hor görmek

  Merhametin çoktur beni karama / Beni görüp mah yüzünü bürüme - Karacaoğlan

• Karalamak, kara çalmak, lekelemek

• Kötülemek, yermek

[-i]

• Bir şeyin tellerini birbirinden ayırıp karışıklığını gidermek

  Anası sabaha kadar saçlarını tarıyor, düşünüyor, ürküyordu. - Yaşar Kemal

• Bir şey veya kimseyi bulmak, denetlemek için türlü yöntemlerden yararlanarak bir yeri sıkı bir biçimde aramak

  Birdenbire uzun bir ışık sol tarafımızdaki sırtları taradı. - Halide Edip Adıvar

• Bir şeyin içindeki gereksiz maddeleri tarak, tırmık vb. ile ayıklamak, taraklamak

• Taşın yüzünü dişli çelik kalemle işlemek

• Makineli tüfek vb. ateşli silahlarla sürekli olarak bir yere ateş etmek

[-de]

• Kafasından geçirmek, belli belirsiz düşünmek

  Belleğimde taradığım yazarların yarısına yakını hastalıklı idiler. - Haldun Taner

[mecaz]

• Derleme ve araştırma yapmak için bir yayını dikkatle gözden geçirmek veya gerekli kelime, cümle ve yazıları tespit etmek

  Dergileri taramak.

[mecaz]

• Dikkatle bakmak, süzmek

[bilişim]

• Tarayıcı aracılığıyla kâğıt üzerindeki resim, yazı vb. simgeleri bilgisayar ortamına aktarmak

[tıp]

• Hastalıkların kişiler arasındaki seyrini takip edebilmek amacıyla düzenli aralıklarla yapılan inceleme

[-e]

• Bir şey yararlı olmak, yarar sağlamak

  Sertleşmeyi bilmeyen bir iyilik, iyilik olmakta ısrar eden bir iyilik neye yarar? - Cemil Meriç

• Bir iş için uygun olmak, kullanılır olmak

• Sağlık bakımından elverişli olmak

[mecaz]

• İşine gelmek

  Seçim barajı bazı partilere yaradı.

Ata Sözleri ve Deyimler

• yaramamak
• yarasın!