[isim]

• Kar, süt vb.nin rengi, beyaz, kara ve siyah karşıtı

[sıfat]

• Bu renkte olan

• Beyaz leke

  Bir gözünde akı var.

[sıfat]

[mecaz]

• Temiz

[sıfat]

[mecaz]

• Dürüst

[sıfat]

[mecaz]

• Sıkıntısız, rahat

  Ak günler göresin.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ak akçe kara gün içindir
• ak dediğine kara demek
• ak don kara don geçitte belli olur
• ak gün ağartır, kara gün karartır
• akı ak karası kara
• akı karası geçitte belli olur
• akım derken bokum demek
• ak koyun kara koyun geçit başında belli olur
• ak koyunu gören içi dolu yağ sanır
• ak koyunun kara kuzusu da olur
• ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır
• akla karayı seçmek
• ak sakaldan yok sakala gelmek

[isim]

[halk ağzında]

• Ağabey

[isim]

[eskimiş]

• Su

[ünlem]

• Birdenbire duyulan acı, ağrı, şaşırma, ürkme veya sevinç anlatan bir söz

  Ay! Sen mi idin? Ay, ne güzel!

[isim]

• Art arda gelen iki yeni ay arasında geçen süre

• Yılın on iki bölümünden her biri, mah, meh

  Mart ayı. Nisan ayı. Mayıs ayı.

• Bir ayın herhangi bir gününden ertesi ayın aynı gününe kadar geçen veya yaklaşık otuz gün olarak kabul edilen süre

  Bu iş ancak üç ayda biter. Temiz iş altı ayda çıkar.

Ata Sözleri ve Deyimler

• ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta
• ay aydın, hesap belli
• ay gibi
• ay harmanlanmak
• ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok
• ayı görmeden bayram etme
• ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez

[isim]

[gök bilimi]

• Dünya'nın uydusu olan gök cismi, kamer, mah, meh

[isim]

• Bir kimseyi, bir şeyi anlatmaya, tanımlamaya, açıklamaya, bildirmeye yarayan söz, isim, nam

  Görmediniz mi, adını söyleyince herkes put kesiliyor. - Ahmet Hamdi Tanpınar

• Herkesçe tanınmış veya işitilmiş olma durumu

[dil bilgisi]

• Canlı ve cansız varlıkları, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelime, isim

Ata Sözleri ve Deyimler

• ad almak
• ad çekmek
• adı (bile) olmamak
• adı batası (veya batasıca)
• adı batmak
• adı bile okunmamak
• adı çıkmak
• adı çıkmış dokuza, inmez sekize
• adı deliye çıkmak
• adı duyulmak
• adı geçmek
• adı gibi bilmek
• adı kaldırılmak
• adı kalmak
• adı karışmak
• adı kötüye çıkmak
• adını ...-ye çıkarmak
• adını ağzına abdestle almak
• adını ağzına almamak
• adını anmak
• adını bağışlamak
• adını çıkarmak
• adını kirletmek (veya lekelemek)
• adını koymak
• adını taşımak
• adını vermek
• adı olmak
• adı var
• ad koymak
• ad takmak
• ad vermek
• ad yapmak

[isim]

• Sayma

• Sayılma

[ünlem]

• `Ey, hey` anlamlarında bir seslenme sözü

  Yürü ya mübarek!

[edat]

• Evet

Ata Sözleri ve Deyimler

• ya Allah
• ya Rabbi (veya Rab)
• ya sabır
• ya sabır çekmek
• ya ya ya şa şa şa

[bağlaç]

• Şaşma, şaşkınlık bildiren bir söz

  Ya, bu adam kim?

• Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir söz

  Yetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?

• Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir söz

  Biz de gelelim mi? -Gelin ya.

• Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir söz

  Bu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.

• Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir söz

  Sen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?

• Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde `hele, özellikle` anlamlarında kullanılan bir söz

  O çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.

• Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir söz

  Fena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var. - Memduh Şevket Esendal

• Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum ya

[isim]

[halk ağzında]

• Abla

• Anne

[isim]

• Yünün dövülmesiyle yapılan kalın ve kaba kumaş

• Bu kumaştan yapılmış yakasız ve uzun üstlük

[sıfat]

• Bu kumaştan yapılan

[eskimiş]

• Bu kumaştan yapılan ve dervişlerce giyilen hırka

• Kepenek (I)

Ata Sözleri ve Deyimler

• aba altında er yatar
• aba altından sopa (veya değnek) göstermek
• aba gibi
• abanın kadri yağmurda bilinir
• aba vakti yaba, yaba vakti aba
• abayı sermek
• abayı yakmak

[isim]

• Elin parmak dipleriyle bilek arasındaki iç bölümü, avuç içi

• Ayak tabanı

[bitki bilimi]

• Yaprakların düz ve parlak bölümü

[isim]

[coğrafya]

• Deniz veya göl suları ile çevrilmiş küçük kara parçası, cezire

  İnziva yerim bazen limanda bir şileptir, bazen bir ada. - Refik Halit Karay

• Tali yoldan ana yola güvenli çıkışı sağlamak için tali yolun sağ tarafına yapılan, çizgilerle ayrılmış bölüm

• Kavşaklarda trafiği düzenleyici, yönlendirici veya ayırıcı olmak üzere bordürle sınırlandırılmış veya yer çizgileriyle belirlenmiş alan

• Çevresi yollarla belirlenmiş olan arsa ve böyle bir arsayı kaplayan yapılar topluluğu

Ata Sözleri ve Deyimler

• ada gibi

[isim]

• Yağmur, yaz yağmuru

[isim]

[eskimiş]

• Kusma

[isim]

[hayvan bilimi]

• Tibet'te, Asya'nın bazı yörelerinde yabani veya evcil olarak yaşayan, kılları uzun bir tür öküz, Tibet öküzü, Tibet sığırı (Bos grunniens)

[sıfat]

• Yerde, zamanda veya söz zincirinde en yakın olanı gösteren bir söz

  Hiçbiri bu çocukların eline su dökemez. - Ahmet Ümit

[zamir]

• En yakında bulunan bir varlığı veya biraz önce anılan bir şeyi işaret yolu ile belirtmek için kullanılan bir söz

  Oysa bizi bekleyen yaşam bu değildi. - Reha Mağden

Ata Sözleri ve Deyimler

• bu abdestle daha çok namaz kılınır
• bu denli
• bu kadar
• bu kadar kusur kadı kızında da bulunur
• bu minval üzere
• buna değdi (idi) buna değmedi (idi) demek
• bunda bir iş var
• bundan
• bundan iyisi can sağlığı
• bu ne perhiz bu ne lahana turşusu!
• bu sıcağa kar mı dayanır?
• bu yana

[isim]

[anatomi]

• Bacakların bilekten aşağıda bulunan ve yere basan bölümü

• Bacak

• Birtakım şeylerin yerden yüksekçe durmasını sağlayan dayak, destek veya bunlardan her biri

  İskemlenin bir ayağı kırık. Bu köprünün dört ayağı var.

• Vücudun belden aşağı bölümü

  Ayağına bir pantolon çekti.

• Yürüyüşün ağırlık veya çabukluk derecesi

  Senin ayağınla köye akşama kadar varamayız.

• Basamak

• Futun küpü alınarak hesaplanan değer

[halk ağzında]

• Mayalardan önce, makama uygun olarak çalınan veya söylenen beste

• Yarım arşın veya 30,5 santimetre uzunluğundaki ölçü birimi, kadem, fit, fut

[coğrafya]

• Göl ayağı

[edebiyat]

• Halk edebiyatında koşuklarda kısa yedekli dizeler

[edebiyat]

• Halk edebiyatında uyak

  Mânicilerin kafa yormadan buldukları ayaklar Cenap'ı şaşkınlıktan şaşkınlığa sürükler. - Salâh Birsel

[matematik]

• Bir doğrunun başka bir doğruyu veya bir düzlemi kestiği nokta

  Dikme ayağı.

[spor]

• Karakucak ve yağlı güreşte pehlivanların ayrıldıkları beş dereceden biri

[spor]

• Altılı ganyanda yer alan her bir koşu

[madencilik]

• Kömür ocaklarında kömürün çıkarıldığı galeri

Ata Sözleri ve Deyimler

• ayağa düşmek
• ayağa fırlamak
• ayağa kaldırmak
• ayağa kalkmak
• ayağı (veya ayakları) dolaşmak
• ayağı (veya ayakları) suya ermek
• ayağı alışmak
• ayağı almak
• ayağı düşmek
• ayağı düze basmak
• ayağı gitmemek
• ayağı ile gelmek
• ayağına (veya ayaklarına) kapanmak
• ayağına bağ olmak
• ayağına bağ vurmak
• ayağına çağırmak
• ayağına çelme takmak
• ayağına dolanmak (veya dolaşmak)
• ayağına düşmek
• ayağına geçirmek
• ayağına gelmek
• ayağına getirmek
• ayağına gitmek
• ayağına ip takmak
• ayağına kira istemek
• ayağına sağlık
• ayağına sıcak su mu, soğuk su mu dökelim?
• ayağına sıkmak
• ayağına üşenmemek
• ayağında donu yok, fesleğen ister (veya takar) başına
• ayağını (veya ayaklarını) altına almak
• ayağını (veya ayaklarını) öpeyim
• ayağını (veya ayaklarını) sürümek
• ayağını alamamak
• ayağını bağlamak
• ayağını çekmek
• ayağını denk almak
• ayağını denk basmak
• ayağını giymek
• ayağını kaydırmak
• ayağını kesmek
• ayağının (veya ayaklar) altında
• ayağının (veya ayaklarının) altını öpeyim
• ayağının altına almak
• ayağının altına karpuz kabuğu koymak
• ayağının bağını çözmek
• ayağının bastığı yerde ot bitmez
• ayağının pabucunu başına giymek
• ayağının pabucu olamamak
• ayağının tozu ile
• ayağının tozunu silmeden
• ayağının türabı olmak
• ayağını sıcak tut, başını serin; gönlünü ferah tut, düşünme derin
• ayağını tek almak
• ayağını vurmak
• ayağını yorganına göre uzat
• ayağı yerden kesilmek
• ayağı yürüten baştır
• ayak açmak (veya vermek)
• ayak almadık taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz
• ayak almak
• ayak atmak
• ayak atmamak
• ayak ayak üstüne atmak
• ayak basmak
• ayak basmamak
• ayak çekmek
• ayak değiştirmek
• ayak diremek
• ayaklar altına almak
• ayaklar baş, başlar ayak olmak
• ayakları geri geri gitmek
• ayaklarına (veya ayağına) kara su (veya sular) inmek
• ayaklarının (veya ayağının) ucuna basmak
• ayaklarını yerden kesmek
• ayakları üstünde durmak
• ayakları yere değmemek
• ayak sürümek
• ayak tutmak
• ayak uydurmak
• ayak üstünde olmak
• ayak vermek
• ayak yapmak

[isim]

• Adanılan şey, nezir

  Hanım, bu aldığınız şeylerin adağını unuttunuz. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

Ata Sözleri ve Deyimler

• adak adamak

[sıfat]

• Özensiz, gelişigüzel yapılmış, zevksiz, sakil, ince karşıtı

  Cebinden kaba fil dişi saplı bir de çakı çıkardı. - Ömer Seyfettin

• Taneleri iri

  Kaba çakıl.

• Terbiyesiz, görgüsü kıt, nezaketsiz (kimse)

  Kaba, hantal, şivesiz bir sürü adamlar kafesinin önüne toplanırlar. - Refik Halit Karay

• Hafif olduğu hâlde kalın veya hacimli

  Kaba bir yün döşekle temiz bir şilte, yastık yorgan buldum. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

[isim]

• Kuyruk sokumunun her iki yanındaki şişkin yer

[mecaz]

• Terbiyeye, inceliğe aykırı, çirkin, kötü

  Çocuklardan biri ağzından çok fena, çok kaba bir şey kaçırdı. - Osman Cemal Kaygılı

Ata Sözleri ve Deyimler

• kabasını almak